خیز ایران به سمت بازارهای فولاد خاورمیانه

یازدهمین کنفرانس آهن و فولاد خاورمیانه ... (مراسم با t(th Middle East Iron and Steel Conference)e در تاریخ ۱۸ و ۹ آذرماه جاری در کشور امارات متحده عربی برگزار شد. پس از گذشت بیش از یک دهه این کنفرانس به یک رویداد بسیار معتبر در صنعت فولاد جهان مبدل شده است و بسیاری از تحولات بازار و صنعت فولاد در این منطقه به‌طور خاص مورد بررسی و تبادل نظر قرار می‌گیرد. دنیای اقتصاد با مهندس بهرام سبحانی، مدیرعامل ذوب‌آهن اصفهان که با دعوت متال‌بولتن به‌عنوان اولین سخنران کلیدی در این کنفرانس حضور داشته است و گفت‌وگوی کوتاهی ترتیب داده‌است، متن زیر مشروح گفت‌وگو با ایشان است:

اهمیت کنفرانس آهن و فولاد خاورمیانه در چیست؟

واقعیت این است که به دلیل برنامه‌های توسعه‌ای سنگین کشورهای منطقه خلیج‌فارس و خاورمیانه به‌خصوص در سال‌های اخیر که قیمت نفت بالا رفته و درآمد این کشورها افزایش یافته حجم مصرف فولاد به‌خصوص فولاد‌های ساختمانی نیز در این منطقه به‌طور چشمگیری افزایش یافته به‌طوری که حدود ۱۸ درصد از مصرف جهانی میلگرد در این منطقه مورد استفاده قرار می‌گیرد که از این مقدار حدود ۶ درصد تنها در کشور‌های شورای همکاری خلیج‌فارس مصرف می‌شود. همه‌این عوامل خاورمیانه را به محلی مناسب برای ایجاد ظرفیت‌های جدید تولید محصولات نهایی، میانی و حتی مواد اولیه مبدل ساخته است و توجه بسیار ویژه‌ای به صنعت و بازار فولاد در این منطقه وجود دارد. در حال حاضر هندی‌ها و چینی‌ها برای ایجاد موافقت نامه‌های آزاد تجاری (FTA) با شورای همکاری خلیج‌فارس در تلاش هستند، همین‌طور تلاش می‌کنند که از سرمایه‌های موجود در این منطقه برای توسعه مناطق دیگر استفاده کنند؛ ترک‌ها به‌دنبال گسترش بازار محصولات نهایی خود در این منطقه هستند و اروپایی‌ها نیز در توسعه صنایع فولاد و احـــداث مینی میل‌ها و احیای مستقیم بدنبال سهمی‌از این تجارت بزرگ هستند. از طرف دیگر کشور‌های کمتر توسعه یافته مانند موریتانــی نیز تلاش می‌کنند که به نحوی از سرمـــایه موجود در این منطقه برای توسعه معادن مواد اولیه و ایجاد زیرساخت‌های لازم صادراتی در کشور خود بهره ببرند. در این کنفرانس که بهترین مکان برای تبادل اطلاعات در زمینه برنامه کشورها و کمپانی‌های مختلف در ارتباط با صنعت فولاد است ذی‌نفعان حاضر در جلسات می‌توانند به نوبه خود از این اطلاعات در کسب و کار خود بهره‌برداری کنند.

نگاه کنفرانس به صنعت فولاد،ایران چگونه است؟

اگرچه ‌ایران بزرگ‌ترین تولیدکننده فولاد در منطقه است، ولی متاسفانه به‌دلیل حضور کم‌رنگ نمایندگان صنعت فولاد ایران در کنفرانس‌های منطقه‌ای و بین‌المللی آهن و فولاد اطلاعات عمومی ‌درباره صنعت فولاد ایران بسیار ضعیف است و به همین خاطر سخنرانی و ارائه اطلاعات از صنعت فولاد ایران در این کنفرانس با استقبال فوق‌العاده‌ای مواجه شد و حاضرین در کنفرانس مسائل مربوط به ‌ایران را با دقت محسوسی دنبال می‌کردند و حتی احساس شد سرمایه‌گذاران صنعت فولاد منطقه که طرح‌های زیادی برای توسعه فولاد دارند، با آگاهی از مزیت‌های جمهوری اسلامی ‌ایران در تولید فولاد تا حدی در اجرای طرح‌ها و برنامه‌های خود و امکان رقابت با تولیدکنندگان ایرانی دچار تردید شدند. چیزی که به نقش ایران در صنعت فولاد در خاورمیانه اهمیت دوچندانی می‌دهد توانایی‌های بالقوه کشور ما است و انتظاری که از آینده‌این صنعت وجود دارد و پر واضح است که اگر طرح‌های فولادی درست و به موقع اجرا شود، هیچ یک از کشورهای منطقه قادر به رقابت با ما نخواهند بود، زیرا وجود معادن غنی سنگ آهن و ذغال‌سنگ و منابع سرشار گاز و نیروی کار فراوان و مستعد و داشتن دانش فنی کارشناسان مجرب و سازندگان و پیمانکاران توانمند از ویژگی‌های منحصر به‌فرد جمهوری اسلامی ‌ایران است که مشابه آن در منطقه نیست و از همین رو انجام کامل طرح‌های توسعه فولاد در ایران می‌تواند شرایط را در منطقه به‌طور کامل تغییر دهد. بنابراین دیگران، چه کشورهای منطقه خاورمیانه و چه کشورهای دیگری که در این منطقه منافعی دارند تحولات صنعت فولاد ایران را با دقت و حوصله دنبال می‌کنند.

چشم‌انداز کلی فولاد خاورمیانه، چیست؟ چه ویژگی خاصی این منطقه را از مناطق دیگر جهان مانند CIS و شرق آسیا متمایز می‌کند؟

مصرف فولاد و گزارش‌های حیرت‌انگیز از افزایش مصرف این کالای استراتژیک در منطقه، نشان می‌دهد منطقه خاورمیانه بسیار سریع‌تر از پیش‌بینی‌های قبلی در حال تغییر و تحول است. در حال حاضر بیشترین مصرف در کشور‌های شورای همکاری خلیج‌فارس به‌خصوص امارات‌متحده است ؛ به‌طوری که به‌عنوان مثال در حال حاضر ۲۵درصد از جرثقیل‌های برجی دنیا تنها در شیخ‌نشین نه چندان بزرگ دبی به کار مشغول هستند. البته پتانسیل این منطقه از نظر زمانی محدود است و پیش‌بینی شده که در سال ۲۰۰۸ از انرژی آن کاسته خواهد شد، اما در مراحل بعدی جمهوری اسلامی ‌ایران و همین‌طور عراق به مصرف‌کنندگان بزرگ فولاد مبدل خواهند شد که هر دو کشور از ظرفیت بسیار بالایی برای مصرف فولاد برخوردار خواهند بود با این تفاوت که‌ایران این توانایی و دانش را دارد که فولاد مورد نیاز خود را تولید کند، اما عراق در شرایط حاضر این توانایی را ندارد و به جز چند نورد کوچک ، برای تامین فولاد مورد نیاز خود عمدتا به واردات از خارج وابسته است. موضوع دیگر مساله مواد اولیه است که به‌تدریج به یک نقطه ضعف جدی تبدیل می‌‌شود. واقعیت این است که ظرفیت‌های تولید فولاد در منطقه خاورمیانه به یمن وجود درآمدهای نفتی و بازار مناسب افزایش یافته است و در آینده افزایش بیشتری نیز خواهد یافت، اما ظرفیت تولید مواد اولیه متناسب با آن توسعه نیافته است. بسیاری از شرکت‌ها برای تامین مواد اولیه مورد نیاز طرح‌های توسعه خود به مناطق دیگر جهان روی می‌آورند و این روند در آینده نیز ادامه خواهد داشت. امارات متحده عربی و سایر کشور‌های منطقه از جمله عربستان سعودی و قطر و مصر به‌شدت در حال ایجاد و توسعه صنعت فولاد هستند و با توجه به نیاز این واحد‌ها به سنگ آهن، مشکل اصلی که به‌زودی به‌صورت گلوگاه مانع رشد این واحدها خواهد شد، محدودیت منابع تامین سنگ آهن و امکانات حمل‌و‌نقل دریایی است. به هر حال تحلیل‌گران سال ۲۰۰۸ را سال بسیار قوی و پر تقاضا برای فولاد در منطقه خاورمیانه همراه با افزایش قیمت پیش‌بینی می‌کردند و سال ۲۰۰۸ را برای تولیدکنندگان منطقه‌ای از نظر بازار و سودآوری سال خوبی می‌دانستند.