عرضه محصولات مشمول قیمت تضمینی در بورس کالا

با اجرایی شدن آیین نامه ماده ۳۳ قانون افزایش بهره‌وری بخش کشاورزی و منابع طبیعی، آرزوی تولیدکنندگان کشاورزی برای عرضه محصولات مشمول قیمت تضمینی در بورس کالا تحقق یافت و به نظر کارشناسان بخش کشاورزی اجرای این آیین‌نامه می‌تواند تحول قابل‌توجهی را در ارتقای بازار بخش کشاورزی کشور ایجاد کند. سید محمود حسینی پور، مدیر کالایی شرکت کارگزاری بانک کشاورزی با بیان مطلب فوق گفت: در آیین نامه اجرایی ماده (۳۳) قانون افزایش بهره‌وری بخش کشاورزی و منابع طبیعی دو واژه کلیدی خرید تضمینی و قیمت تضمینی وجود دارد و اساسی‌ترین مقوله در این ماده قانونی بحث قیمت تضمینی است.

براساس این ماده، علاوه بر اجرای قانون خرید تضمینی محصولات کشاورزی، در قالب بودجه‌های سنواتی و اعتبار مصوب، سیاست قیمت تضمینی نیز برقرار می‌شود. از این رو، تولیدکنندگان محصولات کشاورزی می‌توانند محصولات خود را در بورس تخصصی کالای کشاورزی عرضه کرده و در صورت پایین بودن قیمت کشف شده در بورس کالا نسبت به قیمت تضمینی اعلام شده از سوی دولت، ما‌به‌التفاوت آن توسط دولت به تولیدکنندگان پرداخت می‌شود.

خرید تضمینی به سبک وزارت صنعت

وی با بیان اینکه آن دسته از کالاهای کشاورزی که توسط دولت مشمول خرید تضمینی است، از شمول این تصویب نامه خارج است، تشریح کرد : براساس این آیین نامه، دولت در شهریورماه هر سال تعیین می‌کند، کدام یک از محصولات شامل خرید تضمینی است و کدام یک شامل قیمت تضمینی است.

مدیر کالایی شرکت کارگزاری بانک کشاورزی افزود: هر ساله برخی از محصولات کشاورزی توسط دولت خرید تضمینی می‌شوند و برخی دیگر فقط قیمت تضمینی برای آنها اعلام می‌شود. این دسته کالاهای قیمت تضمینی توسط تولیدکنندگان می‌تواند در بورس کالای ایران عرضه و معامله شود.

مدیر بورس کالایی شرکت کارگزاری بانک کشاورزی افزود: در مورد خرید تضمینی هرگاه قیمت بازار از قیمت اعلامی و تعیین شده کمتر شد، دولت اعلام می‌کند که کشاورزان می‌توانند کالاهای خود را به مراکز خرید از قبل تعیین شده تحویل و وجه آن را دریافت کنند. این کالاها در مکان‌های تعیین شده ذخیره و انبار شده و در فصول بعد مصرف می‌شوند. مثلا اگر در فصل زراعی جدید، گندم مشمول خرید تضمینی شود و قیمت آن نیز ۵۰۰ تومان تعیین شده باشد، چنانچه قیمت بازار به کمتر از ۵۰۰ تومان رسید، دولت آنها را از کشاورزان از طریق مراکز اعلام شده خریده و انبار می‌کند.

حسینی‌پور در پاسخ به این سوال که چه محصولاتی شامل قیمت تضمینی و دایره شمول وزارت جهاد کشاورزی قرار می‌گیرد؟ گفت: وزارت جهاد کشاورزی و وزارت صنعت و معدن و تجارت در ابتدای هر سال زراعی به تفکیک، محصولات دارای قیمت تضمینی و محصولات دارای شرایط خرید تضمینی راتعیین و اعلام می‌کند.

فواید داد و ستد کالاهای قیمت تضمینی در بورس

این مقام مسوول در بخش دیگری از صحبت‌های خود به فواید داد‌و‌ستد کالاهای مشمول قیمت تضمینی در بورس کالای ایران پرداخت و افزود: داد و ستد کالاهایی که در بورس کالا عرضه می‌شود از شفافیت ویژه ای برخوردار است و کشف قیمت مربوطه در بورس کالا که نمایانگر مابه التفاوت قیمت کشف شده از قیمت تضمینی است، کمک زیادی به شفافیت در میزان پرداخت خواهد کرد.

علاوه بر این، با توجه به اینکه در بورس کالای ایران خریداران مستقیما کالا را از تولیدکننده خریداری می‌کنند، معامله در بورس کالا از حمل و نقل‌های زائد، تخلیه و بارگیری متعدد و تقلیل کیفیت به دلیل گذشت زمان می‌کاهد و این مساله بدون شک برای کشاورز و اقتصاد کشور مزیت بالایی خواهد داشت.

وی ادامه داد: همچنین نظر به اینکه کارشناسان مربوطه، کیفیت کالا را قبل از فروش در بورس کالا بررسی می‌کنند؛ این امر به رقابت میان کشاورزان در تولید محصولات بهتر منجر می‌شود.

مدیر کالایی کارگزاری بانک کشاورزی با تاکید بر اینکه از مهم‌ترین مزیت‌های قیمت تضمینی سرعت عمل دریافت وجوه است، تصریح کرد: با این شیوه کشاورزان سریع‌تر به پولشان خواهند رسید و از پتانسیل بازار آزاد استفاده خواهند کرد.

حسینی پور افزود: دولت نیز ضمن اینکه از پرداخت ضایعات مربوطه خودداری می‌نماید، از تامین اعتبارات لازم به میزان کل قیمت کالا معاف خواهد شد و اعتبارات لازم را فقط به میزان مابه التفاوت قیمت کشف شده در بورس کالا با قیمت تضمینی خواهند پرداخت که نسبت به هزینه قبلی بسیار کمتر است.

وی در پاسخ به این سوال که چه کالاهایی پتانسیل لازم را برای قیمت تضمینی دارند، تاکید کرد: کالاهایی که کمتر فسادپذیر باشند و کالاهایی که کاملا استاندارد باشد، بهترین گزینه‌ها برای این دستورالعمل هستند. اغلب محصولات کشاورزی استانداردشان در ایران و خارج کشور ثبت شده اند که کار را تسهیل می‌کند.

برخی از این استانداردها در کشور ما و کشورهای عرضه‌کننده محصولات تعریف شده اند، باتوجه به همین استاندارد‌ها می‌توان محصولات کشاورزی را به بورس کالا معرفی و بورس کالا با بررسی آنها و معیارهای درونی در قالب پذیرش کالا و نهایتا اطلاعیه عرضه، به عرضه آنها اقدام کند. در مرحله بعد، می‌توان کالاهایی که زمینه برای عرضه شان وجود دارد، به این فهرست اضافه کرد. ذرت، گندم،جو، سویا و شکر از جمله محصولاتی هستند که شرایط مناسب را دارا هستند.

عملیات داد و ستد محصولات مشمول قیمت تضمینی در بورس کالا

وی سپس به تشریح راهکار‌های عملی انجام معاملات محصولات مشمول قیمت تضمینی در بورس کالا پرداخت و توضیح داد: راهکارهای مربوطه توسط کارگروه‌های مستقر در شرکت بورس کالای ایران و ارگان‌های ذی‌ربط تدوین خواهد شد و به این صورت دستورالعمل‌ها و اجرایی کردن آیین‌نامه اجرایی ماده ۳۳، مستند می‌شود.

حسینی پور همچنین چند پیشنهاد برای عملیاتی شدن هر چه بهتر این آیین‌نامه ارائه کرد: پیشنهاد اول اینکه، تعاونی‌ها و تشکل‌های مربوط به حوزه محصولات کشاورزی، می‌توانند افراد مشمول یا تعاونی‌های مربوطه را با ذکر مقادیر کالای مشمول قیمت تضمینی به بورس کالا اعلام کنند و پیشنهاد دوم این است که دولت، بانک عاملی که مابه‌التفاوت قیمت کشف شده با قیمت تضمینی را پرداخت خواهد کرد، مشخص نماید.

وی ادامه داد: پیشنهاد سوم این است که بورس کالا با همکاری تشکل‌ها، کالاهای مربوطه که قبلا پذیرش شده یا امکان پذیرش دارند انتخاب و استاندارد مربوطه را درج و اعلام نماید. قیمت پایه در ابتدا همان قیمت تضمینی خواهد بود. چنانچه کالاهای مذکور با قیمت پایه فروش نرود، در جلسه بعدی که حداقل دو روز بعد از آن خواهد بود، ۵ درصد از قیمت مذکور کاهش و مجددا عرضه و به همین صورت قیمت مذکور کشف می‌گردد.

حسینی پور با بیان اینکه بورس کالا مابه‌التفاوت قیمت کشف شده را از قیمت پایه استخراج و به بانک عامل اعلام می‌دارد، گفت : بانک عامل طبق دستورالعمل تدوین شده، ظرف دو هفته مابه‌التفاوت مذکور را در وجه فروشنده پرداخت خواهد کرد. اصل قیمت کالا را نیز که خریدار قبلا به بورس پرداخته است، پس از تحویل کالا و تایید کیفیت کالای مذکور مطابق با اطلاعیه عرضه، در وجه فروشنده پرداخت خواهد کرد.

مدیر بورس کالایی کارگزاری بانک کشاورزی در پاسخ به این سوال که جهت سهولت پرداخت و جلوگیری از دعواهای احتمالی در مورد کیفیت کالا چه تدابیری می‌توان اندیشید، بیان کرد: می‌توان کالاهای عرضه شده را در اطلاعیه عرضه به شرط رویت اعلام کرد که در این صورت بلافاصله وجه فروشنده قابل پرداخت خواهد بود.

حسینی پور در پایان در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه آیا قیمت تضمینی روند کشف قیمت محصولات در بورس کالا را به خطر نمی‌اندازد، تصریح کرد: آنچه در کشف قیمت تاثیرگذار خواهد بود، میزان عرضه و تقاضای محصولات کشاورزی و مطلوبیت کالا نزد عرضه‌کننده و تقاضا‌کننده خواهد بود.