در گفت‌وگو با معاون فروش و بازاریابی فولاد مبارکه اصفهان بررسی شد
شایعه‌ها و واقعیت‌های بازار ورق
درخواست‌های خرید به دو صورت بود: یک بخش مربوط به تقاضای واقعی بازار بود که از طریق واردات تامین نمی‌شد و بخشی دیگر نیز به دلیل بالا رفتن سود حاصل از نوسان گیری در این بازار به وجود آمد که بیشتر تجار بودند و در نتیجه خرید از بورس شامل محدودیت‌هایی شد.
بر اساس محدودیت‌های مذکور هر خریدار تنها امکان خرید تناژ محدودی از کالای عرضه شده را داشت. از سوی دیگر مبارکه به عنوان عرضه‌کننده، خرید از بورس را منوط به داشتن پروانه بهره‌برداری کرد و با این روش در ظاهر خرید تجار از بورس کالا ممنوع شد.
در این مدت نوسان قیمت‌ها در بازار آزاد به دلیل نبود تعادل بین عرضه و تقاضا، قیمت ورق را در بازار آزاد این کالا افزایش داد، اما در مقابل قیمت آن در بورس به دلیل ملاحظاتی که از سوی مسوولان در نظر گرفته شد ثابت ماند. در ادامه این شرایط و در حالی که تنها تولیدکننده‌ها اجازه خرید از بورس را داشتند، فاصله قیمت‌های بورس و بازار روز به روز افزایش پیدا می‌کرد که این موضوع بر جذابیت خرید از بورس افزود.
در طرف دیگر برخی از مصرف‌کنندگان ورق به دلیل نداشتن نقدینگی کافی اقدام به فروش فرصت خرید از بورس به تجار کردند و در ازای هر کیلو از کالای خریداری شده از طریق بورس سود مشخصی را دریافت کردند.
در این مدت شایعاتی نیز در بورس مطرح شد از جمله اینکه برخی از خریداران غیر تولیدی مبارکه که به عنوان مراکز خدماتی مطرح می‌شوند هم اقدام به فروش موقعیت خرید از بورس کرده‌اند. با شدت گرفتن روند افزایش قیمت‌ها در بازار - به خصوص با شکسته شدن سطح قیمتی مقاطع و پس از آن محصولات تخت - بازار فروش کد معاملاتی داغ‌تر شد تا جایی که سیل انتقاداتی را به دنبال داشت. پس از آنکه فولاد مبارکه در هفته‌های اخیر محدودیت بیشتری را در لیست خریداران ورق بورس کالا در نظر گرفت و با هدف بررسی اصلاحاتی که این شرکت در طی ماه‌های اخیر انجام داده با علی شریفی معاون فروش و بازاریابی این شرکت به گفت‌وگو نشستیم. در این گفت‌وگو سیر تاریخی اتفاقات اخیر و انتقادات و پیشنهادهایی که طی این مدت به این شرکت نسبت داده شده را مورد بررسی قرار داده‌ایم.
واقعیت این است که گاهی در بازارهای کالایی شفافیت معاملات و تعیین قیمت‌ها بر اساس عرضه و تقاضا از یک سو و منافع حمایت از تولیدکننده‌ها از سوی دیگر رو در روی هم قرار می‌گیرد. در نتیجه یافتن راه حل مناسبی که بتواند اهداف هر دو طرف این جریان را تامین کند تا قبل از اینکه ضرر و زیان‌ها یا سوءاستفاده از شرایط برای برخی فراهم شود ضروری است.
از این رو پیشنهاد می‌شود کارشناسان، معامله‌گران و خوانندگان این مطلب نظرات و انتقادات خود را در خصوص این مطلب ارائه کنند؛ چرا که ارائه راهکارهای جدید می‌تواند به تعادل و منطقی کردن بازار کالاهایی که برخلاف فلسفه بورس با محدودیت‌های خرید روبه‌رو هستند کمک کند.
فولاد مبارکه اصفهان جزو اولین شرکت‌هایی بود که فروش بر اساس کد معاملاتی را در بورس کالا آغاز کرد. طی این مدت انتقادهای زیادی در مورد این روش و مغایرت آن با فلسفه بورس مطرح شده به خصوص بعد از داغ شدن بازار خرید و فروش غیر قانونی این کدها در بازار آزاد تا جایی که حتی بعضا انگشت اتهام به نحوه توزیع این کدها هم نشانه می‌رود. شما چه پاسخی در مقابل این انتقادها دارید؟
قبل از هر پاسخی باید چند ابهام را روشن کنیم: اول اینکه اساسا فولادمبارکه به هیچ تاجری محصولی نفروخته و نمی‌فروشد و این موضوع بیشتر در خصوص آهن‌آلات مثل میلگرد و تیرآهن مصداق دارد.
همینطور باید تعریفی از کد ارائه کنیم. زیرا این اصطلاح کد فروشی در رسانه‌ها مطرح شده است در حالی که اصولا کد، مجوز خریدی است که شرکت به مشتریانی که مدارک لازم را ارائه داده‌اند می‌دهد. این مدارک شامل تمامی مستنداتی است که نشان می‌دهد این خریدار تولیدکننده است و خط تولید فعال دارد.
پروانه بهره‌برداری، سابقه خرید قبلی خریدار از شرکت مبارکه، اظهارنامه مالیاتی، قبوض آب و برق و بیمه و لیست بیمه کارگران هم از دیگر مواردی است که بررسی می‌شود، ضمن اینکه بعد از تایید صحت و سقم این مدارک در نهایت از سوی کارشناسان مرتبط فولاد مبارکه از خط تولید مشتری بازدید فنی شده سپس اقدام به پذیرش مشتری و تخصیص کد خرید می‌کنیم.
واقعیت این است که پروانه بهره‌برداری‌هایی که تا کنون به فولاد مبارکه ارائه شده بالغ بر 21 میلیون تن ظرفیت اسمی در دامنه مصرفی انواع ورق در فولاد مبارکه بوده‌اند که از این تعداد بیش از 10 میلیون تن ظرفیت واقعی است در حالی که تولید مبارکه امسال در خوش‌بینانه‌ترین حالت و با حداکثر ظرفیت تولید 5/5 تا 6 میلیون تن بوده است. در نتیجه این ارقام نشان می‌دهد که عرضه و تقاضا برابری ندارد و میزان تولید جوابگوی ظرفیت کشور نیست.
البته تا پیش از اینکه موضوع تحریم و محدودیت‌های بانکی به وجود بیاید مبارکه ۵۰ درصد ظرفیت تولید واقعی مشتریانش را تامین می‌کرد و مابقی توسط تولیدکننده‌های بخش خصوصی و واردات تامین می‌شد، اما در سال گذشته و ۶ ماه اول امسال واردات مشکل‌تر شد و عدم توازن عرضه و تقاضا به وجود آمد. البته در رابطه با مراکز خدماتی هم عرض می‌کنم این مراکز هم تولیدی هستند و تاکنون خدمات ارزنده‌ای به مشتریان خود ارائه داده‌اند و می‌دهند.
با توجه به این تعداد مشتری که شما با آنها روبه‌رو هستید، توزیع کالا به این شکل و بررسی‌هایی که اشاره کردید هزینه و زمان زیادی را از مجموعه شما می‌گیرد؛ چرا مبارکه اصولا چنین وظیفه‌ای را برای توزیع کالا برعهده گرفته در صورتی که به عنوان شرکت سهامی عام می‌تواند یا همه چیز را به عرضه و تقاضا واگذار کرده یا اینکه همانند رینگ پتروشیمی تعیین خریداران مجاز را به سایت بهین‌یاب و وزارت صنایع واگذار کند؟
نگاه مبارکه و مدیریت آن نگاهی ملی است و نیاز به حمایت از تولیدکننده از اهمیت بالایی برخوردار است، به ویژه اینکه امسال به فرموده مقام معظم رهبری سال حمایت از تولید ملی سرمایه و کار ایرانی است که وظیفه ما را سنگین‌تر کرده است.
از سوی دیگر درست است که ما مجموعه خصوصی محسوب می‌شویم، اما در واقع بخشی از سهام شرکت متعلق به دولت است که نگاه دولتی و کنترل بازار و حمایت از مصرف هم در آن وجود دارد. این دو موضوع باعث شده تا پروسه فروش محصولات مبارکه با ظرافت و وسواس بیشتری انجام شود. همچنین عرضه در بورس به شفافیت قیمت کمک می‌کند و عرضه و تقاضا قیمت را تعیین می‌کند. در غیر این صورت باید از سوی سازمان حمایت قیمت‌گذاری محصول انجام شود.
در حال حاضر شایعاتی وجود دارد که این مراکز که به مبارکه متصل هستند اقدام به فروش غیرقانونی حق خرید خود به تجار می‌کنند آیا این موضوع صحت دارد و اصولا چرا این مراکز ایجاد شده‌اند؟
لازم می‌دانم تعریفی از مراکز خدمات مبارکه ارائه کنیم. اینکه می‌گویید غیرقانونی را قبول ندارم؛ زیرا این مراکز تحت نظارت و ضوابط مبارکه فعالیت دارند. این مراکز به 3 گروه تقسیم می‌شوند: گروه اول مراکزی که سهام قالب آن به فولاد مبارکه تعلق دارد. گروه دوم متعلق به اشخاص حقیقی و حقوقی است که مبارکه سهم کمتری در آنها دارد و سومین گروه هم مراکز خدماتی بخش خصوصی هستند که مبارکه سهمی در آنها ندارد. ولی هر سه دسته با دستورالعمل‌های فولاد مبارکه فعالیت دارند و اداره‌ای هم برای نظارت و توزیع محصول به مراکز خدماتی در این معاونت وجود دارد که به صورت مستمر فعالیت آنها را رصد می‌کند.
این مراکز کالاهای خارج از گونه را دریافت می‌کردند که این کالاها عموما آن بخش از محصولات ما هستند که در فرآیند تولید و برش، خارج از سفارش محسوب می‌شوند. پس از فروش این کالاها به مراکز خدماتی، فرآوری‌هایی روی آنها انجام می‌شود و در نهایت در اختیار مشتریان خاص این کالاها در سراسر کشور که حدود ۶۰۰۰ مشتری است، قرار می‌گیرد.
البته در این سال‌ها تلاش شده با بالا بردن کیفیت تکنولوژی تولید و بهره‌وری، این حجم از کالاهای انباری یا خارج از گونه به شدت کاهش داده شود؛ به طوری که در دهه 70 از 5/2 میلیون تن تولید فولاد مبارکه 15 درصد آن خارج از گونه بود، اما در سال 90 آن را به 12 درصد و در سال 91 تاکنون به 9 درصد رساندیم و پیش‌بینی می‌شود تا پایان سال به 8 درصد کاهش پیدا کند. طبق آخرین برآوردهایی که در شرکت انجام شده حجم این کالاهای خارج از گونه در حدود 134 هزار تن بوده که تا پایان سال به 150 هزار تن می‌رسد. این در حالی است که در سال 89، بیش از دویست هزار تن بوده است.
از جمله اقدامات دیگری که انجام شد این بود که تخفیف‌هایی که به این مراکز خدماتی می‌دادیم، حذف کردیم و به طور کلی این کالاها را در بورس عرضه کردیم. علاوه بر این سهمیه‌ای که به مراکز می‌دهیم براساس درصدی از ظرفیت حقیقی آنها است و مانند سایر تولیدکنندگان با آنها برخورد می‌کنیم. مراکز خدماتی اجازه ندارند محصولاتی را که از مبارکه می‌خرند به صورت خام بفروشند باید فرآیندی روی آنها انجام دهند.
تنها تفاوتی که مراکز خدماتی با خریداران دیگر ما دارند این است که گاهی به آنها LC یک ماهه می‌دهیم به دلیل اینکه مشتریان خیلی خردی در شهرهای مختلف کشور دارند و وجه کالایی که به این مشتریان می‌فروشند مدتی طول می‌کشد تا دریافت کنند در نتیجه تا زمان تسویه LC فرصت دارند تا از مشتریانشان وجه خرید را دریافت کنند.
آیا امکان حذف کامل مراکز خدماتی مبارکه وجود دارد؟
شکل گیری این مراکز دلایلی داشته از این رو نمی توان آنها را حذف کرد؛ زیرا همان طوری که عرض کردم بیش از 6 هزار مشتری دارند که اگر حذف شوند باید این تعداد مشتری که خرید کمتر از یک تن دارند به سوی مبارکه بیایند که این مشکلاتی را به وجود می آورد ضمن اینکه این مراکز اشتغال‌زایی ایجاد کرده‌اند و در فراز و فرود به فولادمبارکه کمک می‌کنند.
در مورد کالاهای خارج از گونه هم با بورس جلسات کارشناسی داشتیم و به این نتیجه رسیدیم که کالاهای خارج از گونه درجه دو برخلاف درجه یک نباید در بورس عرضه شود؛ چرا که اگر شخصی این کالاها را از بورس خرید کند و محصولی تولید کند که استاندارد نباشد و برای خریدار آن محصول مشکل فنی به وجود آید، کسی پاسخگو نیست؛ بنابراین این محصول را به مراکز می‌دهیم.
یعنی در حال حاضر هیچ کالایی از سوی این مراکز در بازار آزاد فروخته نمی‌شود؟
طبق دستورالعمل، حق خام فروشی ندارند، اما در برخی موارد بعضی از مشتری‌های مراکز خدماتی خودشان امکانات فرآوری و برش محصول را دارند و دلیلی نمی بینند که به این مراکز وجهی را بابت برش بپردازند ممکن است در این راستا باشد؛ بنابراین باید پس از انجام خدمات، کالا را برای مصرف به مشتریانشان ارائه کنند.
بنابراین این موضوع واقعیت ندارد که گفته می‌شود مبارکه به هر کسی که بخواهد کالا می‌دهد و سلیقه‌ای عمل می‌کند؟
این ادعا کذب محض است و این شرکت فقط با ارائه پروانه بهره‌برداری و پس از بازدید و تعیین ظرفیت و پذیرش ورق را تحویل می‌دهد و مشتریان غیرتولیدکننده ندارد. البته از اردیبهشت امسال و به دنبال خلائی که در بازار عرضه به وجود آمد، نظارت‌ها بیشتر شد و ما متوجه شدیم که یکسری از این پروانه‌های بهره‌برداری مشکل داشته یا اینکه در حال حاضر شرکت فعال نیست و تولید ندارد در نتیجه اقدام به حذف و کاهش تعداد خریداران کردیم. این دسته از مشتریان همان مشتریانی بودند که از بورس خرید می‌کردند.
اما مشکل دیگری که در این خصوص وجود دارد و اصولا بازار دلالی را داغ می‌کند تفاوت قیمت‌های بورس و بازار است. زمانی که قیمت‌های بازار در حال افزایش بود، مبارکه همچنان اصرار زیادی بر تثبیت قیمت‌های بورس داشت. علاوه بر این اقدامات مبارکه بیش از پیش این شرکت را در معرض اتهام قرار داد. در این خصوص چه نظری دارید؟
رشد قیمت آهن آلات در بازار آزاد در این مدت دلایل مختلفی داشته از جمله نرخ ارز و مشکل واردات و... اما در هر صورت نباید اجازه داد که رشد قیمت‌ها بهانه‌ای باشد برای کد فروشی در بازار. از این رو نباید قیمت‌های بورس و بازار آزاد تفاوت زیادی داشته باشد که باعث بروز چنین شرایطی شود. ضمن اینکه پایین بودن قیمت ورق در مقایسه با میلگرد و تیرآهن باعث می‌شود تا برخی از فعالان بازار به سمت خرید ورق و تبدیل آن به تیرورق گرایش پیدا کنند، اما با وجود همه این موضوعاتی که مطرح شد در هر صورت مبارکه نگاهی ملی دارد و ضرورت برای کنترل بازار برای حمایت از مشتریانش احساس می‌کند و اصولا باید قیمت ورق ۱۰۰ تا ۲۰۰ تومان در کیلو بالاتر از آهن‌آلات باشد در حالی که الان ۲۰۰ تا ۵۰۰ تومان میلگرد و آهن بالاتر است و این فاصله قیمتی باعث رواج خرید و فروش کاذب در بازار می‌شود. حتی بعضی‌ها ارز از آن طرف مرز می‌آورند و به قیمت آزاد می‌فروشند سپس ورق را از بازار خریده و صادر می‌کنند؛ بنابراین قیمت باید طوری باشد که امکان سوء استفاده‌ها گرفته شود، بلکه بتوانند ورق را وارد کنند.
ما به سهم خودمان تلاش زیادی کرده‌ایم اما برطرف کردن همه مشکلات زمان می‌برد و امیدواریم که در آینده شرایط معاملات ورق بهتر شود. برای مثال در گذشته مبارکه در دو هفته تنها یک بار عرضه داشت در حالی که در حال حاضر برای تعادل بیشتر بازار مدتی است که هر هفته در بورس عرضه داریم یا اینکه خریداران را محدود کرده و مشتریانی که شرایط کمیته پذیرش را نداشتند، حذف کردیم.
در حال حاضر به دلیل مشکلاتی که به دلیل عدم تعادل در تولید و مصرف وجود دارد بر اساس ظرفیت حقیقی مشتریان و براساس فرمول، کالا به آنها اختصاص می‌دهیم. به طوری که ۶۰ درصد خرید ۳ سال گذشته را به اضافه ۴۰ درصد ظرفیت حقیقی تولید در نظر گرفته و در نهایت بر اساس این دو مورد تناژی را به هر خریدار به عنوان سقف خرید سالانه اختصاص می‌دهیم. در این خصوص اگر شرکتی سهمیه سالانه خود را تا الان دریافت کرده باشد از لیست حذف می‌کنیم.
این فرمول شامل مشتریانی می‌شود که مستقیم از فولاد ورق دریافت می‌دارند که الان به مشتریان بورس هم تعمیم داده‌ایم؛ چرا که مواردی بوده مشتری مجاز خرید از طریق بورس بیشتر از ظرفیت واقعی محصول دریافت کرده است.
سوالی که مطرح می‌شود این است که مبارکه در حال حاضر همه تولید خود را در بورس عرضه نمی‌کند. آیا راهی برای عرضه ۱۰۰ درصدی محصولات این شرکت وجود دارد؟
فلسفه بورس شفافیت است، اما بر اساس مصوبات موجود، عرضه در بورس کالا به فولادهای ساختمانی مربوط می‌شود و محصولات مبارکه اجباری برای عرضه در بورس ندارد اما مبارکه به خاطر شفافیت کشف قیمت، عرضه در بورس را کار خوبی می‌داند و تاکنون جلسات زیادی داشتیم تا افزایش عرضه در بورس داشته باشیم و این مقداری که الان عرضه می‌شود براساس مصوبات است. نکته دیگر اینکه اغلب تولیدکنندگان مخالف عرضه کل محصول مبارکه در بورس هستند، زیرا تولید مبارکه بر اساس سفارش مشتری است.
اما واقعیت این است که محصولات مبارکه تنوع زیادی داشته و گریدهای متفاوت و تنوع زیادی دارد و بر اساس سفارش مشتری تولید می‌شود؛ بنابراین چاره‌ای وجود ندارد که بخشی از محصولات خود را در بورس عرضه کرده و بقیه را با قیمت کشف شده در بورس به فروش برسانیم البته آنچه که به صورت مستقیم فروخته می‌شود، اطلاعات آن به بورس و دستگاه‌های نظارتی ارائه و از سوی آنها نظارت می‌شود. ان‌شاءاله در فرصت دیگری دلایل بیشتری را به اطلاع شما و جامعه هدف خواهم رساند.
شنیده شده که فولاد مبارکه اخیرا واقعی بودن فعالیت خریداران بورسی خود را که در گذشته توسط کارگزار تایید می‌شدند هم بررسی کرده است و خود بر عهده گرفته است. چه دلیلی برای این کار وجود داشت؟
ما بر اساس مقررات و آیین نامه‌ها، به مشتریانی که مدارکشان توسط کارگزاران بورس به ما ارائه می‌شد، اجازه خرید می‌دادیم و این مدارک توسط کارگزار جمع‌آوری و به شرکت ارائه می‌شد، اما از سوی کارگزار از کارخانه مشتری بازدید نمی‌شد لذا مشکلاتی هم ایجاد شد. بنابراین اخیرا شروع به بازدید از کارخانه مشتری متقاضی خرید از بورس کردیم و در صورتی که واجد شرایط تشخیص داده شود اجازه خرید پیدا می‌کنند. به طوری که در حال حاضر تعداد قابل توجهی از این درخواست‌های خرید حذف و از تعداد خریداران در بورس کم شد. ما بیش از هزار مشتری داریم؛ بنابراین برای توزیع منصفانه ورق همچنان تلاش می‌کنیم.
با در نظر گرفتن شرایط خاصی که در حال حاضر قرار داریم، لزوم حمایت از تولید کاملا ضروری است و از نظرات تولیدکننده‌ها، مشتریان، کارشناسان و فعالان برای بهتر شدن این شرایط استقبال می‌کنیم.
اخیرا مطرح شده که مبارکه نظارت‌های خود را در هفته‌های قبل تشدید کرده است، آیا این شایعه درست است؟
ما به عنوان فروشنده و یک شرکت تولیدی باید محصولاتمان را به هر طریقی بفروشیم تا بتوانیم تولید کنیم و صنعت، پویا و در حال حرکت باشد. اما با توجه به رسالت‌های اجتماعی ما و نگاهی که به موضوع داریم وظیفه داریم در راستای سیاست‌های وزارتخانه و دستگاه‌های ذی‌ربط مانند ستاد تنظیم بازار و غیره عمل کنیم؛ بنابراین گاهی در شرایطی قرار می‌گیریم که ناگزیر هستیم به کمک دستگاه‌های مربوطه بیاییم و نظارت کنیم تا تولیدکننده در حال تولید، محصول دریافت کند تا کارخانه از کار نیفتد لذا از اوایل امسال ما شروع به شناسایی دقیق‌تر خریداران و تشدید بازدیدها و کنترل‌ها کردیم و حتی اصلاحاتی را در یک سال اخیر هم در شناسایی مشتریان واقعی و هم در مراکز خدماتی یا همان سرویس سنترها (service center) انجام دادیم تا ورق دریافتی در تولید استفاده شود و حتی‌الامکان از فروش آن در بازار آزاد پرهیز کنند.
یکی از مشکلاتی که باعث شده تا بعضی از تولیدکننده‌ها اقدام به فروش کد در بازار آزاد کنند این است که خودشان نقدینگی کافی برای خرید از بورس ندارند. این در حالی است که در گذشته مبارکه برای بعضی از خریدارانش خدمات اعتباری در نظر می‌گرفت، چرا این خدمات حذف شده؟
درست است. این موضوع را که بعضی از تولیدکننده‌ها توان خرید از بورس را ندارند قبول دارم، اما حذف LC ربطی به مبارکه ندارد. فولاد مبارکه در گذشته LCهای 2 تا 3 ماهه حتی 6 ماهه که به مشتریانش می‌داد این LCها را با بانک discount می‌کرد و سریع تبدیل به نقدینگی می‌شد اما بعد از موضوع 3 هزار میلیاردی که اتفاق افتاد بانک‌ها از ارائه این خدمات خودداری کردند بانک‌ها هم روش‌شان تغییر کرده است و برای گشایش اعتبار، مبلغ نقدی بیشتری می‌گیرند و امکان discount هم برای مبارکه وجود ندارد.این سیاست بانک مرکزی است و اگر تجدید نظر کند برای خریدارانی که نقدینگی کافی ندارند اقدام خوبی خواهد بود.
ارسال نظر