صالح آبادی، رییس سازمان بورس و اوراق بهادار در گفت‌وگو با خبرگزاری فارس گفت: بورس کالا نقشی در گرانی‌ها ندارد؛ چراکه این بازار محل کشف قیمت بر اساس عرضه و تقاضا است و اگر مشکلی در خارج از بورس وجود داشته باشد با عرضه آن در بورس کالا این مشکلات نمایش داده می‌شود؛ بنابراین این مساله باعث شده بورس کالا مقصر شناخته شود. از سوی دیگر جلسات متعددی با وزارت صنعت، معدن و تجارت طی هفته‌های گذشته داشتیم. هفته‌های آینده نیز این جلسات ادامه دارد و معتقدم این مسائل با تعامل حل می‌شود.

وی در ادامه می‌گوید: میزان تقاضا و نیاز شرکت‌ها در سیستم بهین‌یاب مشخص شده و لیست پروانه‌ها و مجوز خرید هر شرکت از بورس کالا در این سیستم مشخص است، ولی برخی از شرکت‌ها با توجه به داشتن پروانه، میزان تولیدات آنها مشخص نیست؛ بنابراین لازم است سیستم بهین‌یاب بازبینی و تقاضاها واقعی‌تر شود. نکته بعدی وضعیت بازار ارز است. وقتی نرخ ارز در بازار افزایش یافت به تناسب آن قیمت برخی محصولات نیز رشد کرد؛ بنابراین این مساله ربطی به بورس کالا ندارد، همچنین برخی شرکت‌ها نیز به میزان تعهدات عرضه خود در بورس کالا عمل نمی‌کنند؛ بنابراین چنین شرکت‌هایی خود به خود از بورس کالا حذف می‌شوند و سازمان حمایت برای آنها قیمت تعیین می‌کند. علاوه بر دو موردی که ذکر شد باید به کمبود برخی کالاها نیز اشاره کرد که باید از طریق صادرات این مشکل حل شود.

دلار آزاد نباید منبع قیمت‌گذاری باشد

البته روز گذشته معاون صنایع و امور اقتصادی وزارت صنعت، معدن و تجارت با تاکید بر اینکه مبنای قیمت‌گذاری در بورس نباید ارز چهارراه استانبول باشد، گفت: بورس کالا یک نهاد قانونی است و نباید اجازه قیمت‌گذاری با ارز آزاد و بیش از آن بدهد.

محسن صالحی نیا در گفت‌و‌گو با مهر در خصوص دفاع اخیر رییس سازمان بورس و اوراق بهادار از عملکرد بورس کالا و اظهار اینکه بورس کالا مانند آینه عمل کرده و عامل گرانی نیست، بلکه عوامل گرانی را نشان می‌دهد، گفت: متاسفانه در شرایطی که بسیاری از عوامل قیمت تمام شده به دلیل تغییرات و نوسانات نرخ ارز دچار گرانی و تورم شده کالاهای پایه صنعت نیز که در بورس اصطلاحا کشف قیمت می‌شوند؛ در عمل با بالاترین قیمت ارز آزاد، قیمت‌گذاری می‌شوند.

وی افزود: این موضوع فراتر از موضوعات عرضه و تقاضاست که این روزها مسوولان بورس از آن به عنوان علت گرانی در بورس کالا یاد می‌کنند. در واقع انتظار تولیدکنندگان از بورس این است که علاوه بر توجه به عرضه و تقاضا، باید مبنای محاسبه ارز در بورس کالا حداکثر ارز مبادله‌ای باشد و بورس کالا اجازه ندهد ارز چهارراه استانبول یا به اصطلاح ارز آزاد مبنای قیمت قرار گیرد. در واقع باید تفاوتی مابین مبنای ارز در بورس کالا و چهار راه استانبول وجود داشته باشد؛ وگرنه قیمت‌گذاری با چهارراه استانبول خدمتی به فضای کسب‌و‌کار و تولید محسوب نمی‌شود.

معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت با اشاره به اینکه اولویت در سال تولید ملی همواره باید تامین مواد اولیه مورد نیاز واحدهای تولیدی کشور با قیمت مناسب باشد، گفت: ساز و کار در بورس کالا به گونه‌ای رقم خورده که هزاران واحد مرتبط و پایین دستی صنایع پتروشیمی، مس، آلومینیوم، فولاد و همانند آن که مواد پایه آن در بورس عرضه می‌شوند از عملکرد ناصحیح در این سیستم ابراز ناراحتی و گلایه می‌کنند و معتقدند مواد اولیه‌ای که از طریق بورس کالا تامین می‌کنند با ارز بازار آزاد و حتی بالاتر از آن است.

وی در ادامه افزود: محاسبات کارشناسان نشان می‌دهد که به طور مثال در معاملات صورت گرفته در مس با توجه به ریال‌های معامله شده و قیمت جهانی این کالا، در اوایل اردیبهشت ماه سال جاری نرخ دلار بیش از ۱۷۰۰ تومان بوده و در اواخر مهرماه معاملات با نرخ حدود ۳۴۰۰ تومان انجام شده، در حالی که هم قیمت جهانی مس در بورس لندن کاهش داشته و هم نرخ دلار در مرکز مبادلات و حتی بازار آزاد کمتر از این رقم بوده است و به‌رغم تذکر داده شده، باز هم نرخ ارزی که در معاملات بورس کالا در هفته گذشته در این کالا مبادله شده بیش از ارز آزاد بوده است. این اتفاق در کالاهای دیگر مثل فولاد و پتروشیمی هم وجود دارد.

معاون صنایع و امور اقتصادی وزارت صنعت، معدن و تجارت با اشاره به تاثیر این موضوع بر تولید و بازار گفت: در شرایطی که واحدهای پایین دستی این گونه صنایع مادر و بالادستی، با چنین قیمت‌های نامتعارفی مواد اولیه خود را تهیه می‌کنند چگونه می‌توانند محصولات خود را با قیمت تمام شده مناسب تولید کنند و چگونه امکان کنترل قیمت محصول در بازار وجود دارد؟

از این رو انتظار می‌رود ساز و کاری تدبیر شود تا بورس کالا در خدمت تولید قرار گیرد و با هر شرکتی که تعهد خود را انجام نداده یا نمی‌دهد به شدت برخورد قانونی صورت پذیرد.