پرونده‌ای برای پتروشیمی‌ها
گروه بورس کالا- کتایون دارابی: بازار پتروشیمی در ۷ ماه گذشته مدام با تغییر و تحولات بسیاری همراه بود، به طوری که نوسانات قیمت ارز توانست بازار پتروشیمی را به شدت تحت تاثیر قرار داده و روند صعودی قیمت‌ها را تشدید کند. از سوی دیگر علاوه بر رشد قیمت‌ها، در فصل‌های بهار و تابستان بازار پتروشیمی با التهابات گسترده‌ای روبه رو بود. از این رو نگاهی داشته ایم به ۷ ماه نخست سال جاری و اتفاقاتی که در این دوره زمانی بازار پتروشیمی را تحت تاثیر قرار داد.

فروردین؛ رشد قیمت‌ها به رغم اتمام فصل مصرف
مبادلات رینگ پتروشیمی در بورس کالا و پیش از شروع فروردین با آزادسازی رقابت‌ها تا سقف ۳ درصد به کار خود پایان داد. به این ترتیب پس از تعطیلات فروردین بازار پتروشیمی با توجه به افزایش تحریم‌های اقتصادی به رغم اتمام فصل مصرف پلاستیک‌ها، با رشد قیمت‌ها کار خود را آغاز کرد. از سوی دیگر، رشد قیمت دلار هم در این ماه فرصتی شد تا فعالان این حوزه هم نرخ‌های محصولات خود را افزایش دهند.
علاوه بر این مسائل داخلی، در این ماه رشد قیمت نفت و اتیلن در بازارهای جهانی هم بر نرخ محصولات پتروشیمی تاثیر گذاشت، البته در این ماه زمزمه صادرات محصولات پتروشیمی با توجه به رشد قیمت دلار در بازار وجود داشت و نگرانی از رشد ادامه دار قیمت دلار و محصولات پتروشیمی و همچنین انتظار برای مذاکرات 13 آوریل نیز سبب شد تا معامله‌گران با تردید بیشتری به انجام مبادلات در فروردین ماه دست بزنند. در همین حال در این ماه تاجران نرخ گریدهای متفاوت پلی پروپیلن و تزریقی‌ها را با احتیاط عنوان می‌کردند؛ چرا که اطمینان از رشد قیمت این گروه از محصولات بیش از کالاهای دیگر بود.
از این رو اطمینان به روند رو به رشد قیمت‌ها در این ماه تقاضا را در رینگ پتروشیمی افزایش داده و به همین دلیل خرید به یک دوازدهم سهمیه سالانه خریداران کاهش یافت، همچنین اکثر محصولات عرضه شده در این ماه با تسهیم به نسبت روبه‌رو شدند.
البته در پایان ماه فروردین مثبت بودن مذاکرات هسته‌ای بازار محصولات پتروشیمی را نزولی کرد، به طوری که اکثر کالاها با 100 تومان افت در هر کیلو مواجه شدند. پیش از برگزاری مذاکرات 1+5 قیمت دلار هم تا مرز یک هزار و 880 تومان پایین آمد. از این رو بیشتر معامله‌گران بازار پتروشیمی ترجیح دادند در انتظار بمانند و در مقابل افت قیمت‌ها مقاومت کنند، در نتیجه این موضوع سبب شد تا با وجود افت قیمت‌ها، بازار داخل مسکوت بماند، البته در این ماه لغو محدودیت‌های رینگ فلزات سبب دلخوشی معامله‌گران بازار پتروشیمی شد؛ چرا که تصور می‌کردند با لغو محدودیت معاملات فلزات در بورس کالا، رینگ پتروشیمی هم از بند محدودیت‌ها آزاد شود.
اردیبهشت؛ اختلاف قیمت‌ها در بورس و بازار به حداقل رسید
با توجه به ادامه دار شدن 3 درصدی رقابت‌ها در رینگ پتروشیمی با ورود به ماه اردیبهشت، اختلاف قیمت بسیاری از محصولات پتروشیمی در بورس و بازار به حداقل خود رسید، از این رو خرید واسطه‌ها نیز کاهش یافت و بیشتر معامله‌گران پیش‌بینی کردند در ماه اردیبهشت اکثر کالاها در رینگ پتروشیمی با نرخ پایه خریداری شده یا وارد زمان مچینگ شوند.
در همین حال نوسان نرخ دلار در این ماه افزایش یافته و حتی بهمنی، رییس بانک مرکزی هم اعلام کرد که نمی‌توان نرخ ثابتی برای دلار عنوان کرد. از این رو بازار پتروشیمی هم متاثر از نوسان قیمت دلار، در حال افت و خیز قیمت‌ها بود. اگر چه میزان خریدها در رینگ پتروشیمی به دلیل نزدیکی نرخ‌ها در بورس و بازار کمتر از پیش شد، اما کمبود برخی از گریدها مانند پلی استایرن معمولی و مقاوم، همچنین ۲۰۹ و ABS سبب رشد قیمت آنها شد. البته بیشتر فعالان بازار در این ماه معتقد بودند که نرخ اکثر محصولات پلیمری در بازار به حداکثر رسیده و بازار کشش افزایش قیمت‌ها را بیش از این ندارد، کما اینکه برخی از گریدهای پلی اتیلن سبک هم در این ماه در بورس گران‌تر از بازار خریداری شدند.
علاوه بر این افت قیمت پلی اتیلن هم در بازارهای جهانی، سبب شد تا در این ماه بازار وارد رکود شود و پیش‌بینی‌ها منفی باشد. از این رو در هفته پایانی ماه اردیبهشت تعداد اندکی از کالاها با رقابت 3 درصدی خریداری شدند و با توجه به افت قیمت‌های جهانی و پیش‌بینی‌ها مبنی بر ادامه دار شدن روند نزولی قیمت‌ها، سبب شد تا بسیاری از معامله‌گران تصور کنند که قیمت‌های پایه برای شروع ماه خرداد نزولی خواهد بود، به همین دلیل تردید معامله‌گران برای مبادله بیش از پیش افزایش یافت و حتی دو هفته پایانی ماه هم رقابت‌ها در رینگ پتروشیمی
متوقف شد. در این ماه نوسان نرخ دلار ادامه دار شد، به طوری که قیمت دلار در هجدهم اردیبهشت به یک هزار و ۶۶۰ تومان رسید. البته در هفته پایانی ماه اردیبهشت خبر عدم تغییر نرخ‌های پایه در رینگ پتروشیمی معامله‌گران را با تحرک بیشتری روبه رو کرد و در نتیجه برخی از محصولات با رشد قیمت‌ مواجه شدند. حال آنکه نوسان دلار در روزهای پایانی به دلیل عدم خوشبینی به نتایج مذاکرات هسته‌ای افزایش یافت. البته در این ماه اگر چه نرخ‌های پایه محصولات پتروشیمی تغییر نکرد، اما محدوده نوسان ۳ درصدی به ۵ درصد افزایش یافت.
خرداد؛ نوسان قیمت دلار افزایش یافت
خرداد با انتظارها برای اعلام نتایج اجلاس روز سوم شروع شد، به طوری که بیشتر معامله‌گران بازار پتروشیمی از مبادلات خودداری کردند. البته یک روز پیش از اعلام نتایج اجلاس نرخ دلار با نوسان بیشتری همراه شد، به طوری که به یک هزار و ۶۸۱ تومان در این روز رسید و حتی در برخی از ساعات روز هم یک هزار و ۶۹۵ تومان شد و متاثر از این نوسان قیمت دلار، تحرک هم در بازار پتروشیمی آغاز شد. در این ماه موضوع کاهش قیمت اکثر محصولات پلیمری در بازارهای جهانی حتی تا مرز ۷۰ دلار در هر تن هم سبب شد تا بیشتر معامله‌گران در انتظار افت قیمت‌های پایه توسط بازرگانی پتروشیمی باشند و در سردرگمی و بلاتکلیفی به سر برند. البته پیش‌بینی افت قیمت‌های پایه توسط بازرگانی پتروشیمی با کاهش قیمت‌های پایه محصولات امیرکبیر قوت بیشتری گرفت. در همین حال بیشتر معامله‌گران بازار پتروشیمی در این ماه در مقابل افت قیمت‌ها در بازار داخل به بهانه‌های مختلف مقاومت کردند. البته در پایان ماه یعنی ۲۲ خرداد نرخ دلار به مرز یک هزار و ۸۲۰ تومان رسید، اما بازار پتروشیمی همچنان در رکود به سر ‌برد و بیشتر خریداران در حد نیاز روزانه خود اقدام به خرید کردند. در همین حال بازار محصولات شیمیایی نیز در این ماه روند آرامی داشت و تغییر خاصی را ثبت نکرد.
تیر؛ خریداران محدود شدند
رشد قیمت دلار در هفته ابتدایی ماه تیر تا مرز یک هزار و ۸۷۰ تومان سبب شد تا بازار پتروشیمی با روند صعودی قیمت‌ها شروع به کار کند. از این رو در این ماه نرخ BL۳ و EX۵ با افزایش روبه رو شد، کاهش میزان حجم صادرات نفت و همچنین بدبینی به نتایج مذاکرات از دلایل عمده رشد قیمت‌ها در این ماه عنوان شد. اگر چه در این ماه قیمت‌ها در بازار پتروشیمی افزایش یافت، اما به گفته فعالان بازار، همچنان خریدها محدود بود و بیشتر تولیدکنندگان نرخ‌های موجود در بازار را برای تولید محصول به صرفه عنوان نمی‌کردند. البته در هفته دوم تیر ماه نرخ دلار به یک هزار و ۹۲۵ تومان در بازار داخل رسید و سبب افت و خیز قیمت‌ها در بازار پتروشیمی شد. بیشتر معامله‌گران نتیجه رشد قیمت دلار را جذابیت صادرات محصولات پتروشیمی عنوان کردند.
با این حال به عقیده معامله‌گران در این ماه نرخ برابری دلار و ریال میزان تقاضا را مشخص کرده و در نتیجه تضعیف ریال در برابر دلار سبب افزایش قیمت محصولات پتروشیمی شده است. البته در این ماه نزدیکی نرخ دلار در مرز 2 هزار تومان، بازار پتروشیمی را با التهاب بیشتری همراه کرد و نرخ‌های اعلامی از سوی تاجران نوسان بیشتری نسبت به ماه‌های گذشته یافت، به طوری که برای کالاهای یکسان از سوی تاجران نرخ‌های یکسانی اعلام نمی‌شد. از این رو بیشتر خریداران با احتیاط بیشتری وارد مبادلات شدند. البته در این ماه گریدهای متفاوت پلی پروپیلن با رسیدن به پایان ماه موردتوجه بسیاری از خریداران قرار گرفتند. کمبود این کالاها در بازار داخل و عدم بارگیری پتروشیمی مارون با توجه به شروع صادرات در این مجتمع از دلایل عمده رشد قیمت این کالاها در ماه تیر عنوان شد. البته در این ماه خبر آغاز مطالعات گاز برای عرضه در بورس کالا هم از سوی معاون وزیر نفت اعلام شد که همچنان خبری از آن نیست.
مرداد؛ تکاپوی خریداران در ماه رمضان
با شروع مرداد و قرار گرفتن در ماه رمضان، بازار پتروشیمی وارد فاز جدیدی از رکود شد و در نتیجه تردید معامله‌گران برای خرید و فروش افزایش یافت. از این رو در هفته ابتدایی ماه مرداد بازار با کاهش تحرکات و ثبات قیمت‌ها همراه بود. البته با ورود به هشتمین روز مردادماه نرخ دلار به یک هزار و 970 تومان رسید و تاجران را به تکاپو واداشت و آنها را متقاعد کرد که ذخیره محصولات پتروشیمی به مراتب بهتر از نگهداری پول نقد است؛ چرا که در رینگ پتروشیمی و در ماه‌های گذشته رقابت 5 درصدی در هر هفته و همچنین نوسان رو به بالای قیمت دلار، نرخ‌ها را در بازار پتروشیمی همواره با رشد روبه رو کرد.
البته قرار گرفتن در ماه رمضان رکود بازار را بیش از پیش کرد؛ چرا که با ورود به روز چهارشنبه مبادلات متوقف شده و تا شروع شنبه بازار در تعطیلی به سر می‌برد. با این حال همچنان روند افزایشی قیمت محصولات پلیمری ادامه دار بود. در همین حال تعطیلات عیدفطر و اجلاس سران کشورهای جنبش تعهد رکود موجود در بازار پتروشیمی را افزایش داد.
شهریور؛ رشد قیمت‌ها ادامه دار شد
بازار پتروشیمی در آخرین ماه تابستان با رکود دنباله دار مواجه شد. البته رشد قیمت‌ها همچنان ادامه دار بود و با رسیدن نرخ دلار به مرز ۲ هزار و ۲۰۰ تومان، انتظارها برای افزایش قیمت‌ها در بازار پتروشیمی بیش از پیش شد. در پایان این ماه دلار به ۲ هزار و ۶۰۰ تومان هم رسید، اما متاثر از نشست ارزی نمایندگان با رییس‌جمهور تا مرز ۲ هزار و ۴۷۰ تومان نزول پیدا کرد. از این رو شدت رشد قیمت‌ها در بازار پتروشیمی افزایش یافت و بسیاری از معامله‌گران به روند رو به رشد قیمت‌ها در آینده اطمینان کرده و در نتیجه در هفته آخر شهریور ماه قیمت اکثر محصولات پلیمری ۵۰۰ تا ۶۰۰ تومان در هر کیلو رشد قیمت را تجربه کردند. این افزایش یک باره قیمت‌ها سبب شد تا فاصله قیمت‌ها در بورس و بازار افزایش یافته و در پایان ماه شهریور به طور میانگین به هزار تومان در هر کیلو هم برسد. البته در این ماه تعطیلی پتروشیمی اصفهان نیز بازار را بیش از پیش متاثر کرد.
مهر؛ عدم اعلام نرخ‌ها از سوی تاجران
پاییز با شایعه لغو محدودیت‌های رینگ پتروشیمی متاثر از تشدید فاصله قیمتی در بورس و بازار آغاز شد. از این رو بازار آزاد پتروشیمی تحت تاثیر این خبر به هم ریخت و در نتیجه بازاریان تغییر موضع دادند؛ چرا که به عقیده این گروه لغو محدودیت‌ها در رینگ پتروشیمی قیمت‌ها را باز هم افزایش می‌داد. البته در این ماه شایعه فروش خوراک مجتمع‌های پتروشیمی با دلار آزاد نیز مطرح بود و همین موضوع هم بر التهاب بازار پتروشیمی افزود. از سوی دیگر شروع به فعالیت اتاق معاملات ارزی هم سبب شد تا بیشتر معامله‌گران نرخ اعلامی این اتاق یعنی ۲۴۰۰ تومان را رسمی بدانند و در نتیجه انتظار برای رشد دوباره نرخ‌ها افزایش یافت.
در مبادلات روز پنجم مهر بالاخره شایعه لغو محدودیت‌ها در رینگ پتروشیمی اندکی به واقعیت نزدیک شد و به این ترتیب عرضه‌کننده‌ها اجازه یافتند که میانگین قیمت‌های هفته گذشته را 5 درصد افزایش قیمت داده و بر تابلوی بورس به عنوان قیمت پایه ثبت کنند. علاوه بر آن معامله‌گران هم اجازه یافتند تا 5 درصد به هنگام خرید محصولات پتروشیمی رقابت کنند و این موضوع به گفته بسیاری از کارشناسان بازار یعنی افزایش چشمگیر قیمت‌ها در آینده‌ای نزدیک.