احسان غفوریان *

بازار در حالتی از خلسه فرو رفته است به طوری که عده‌ای نرخ ارز را بالا می‌دانند و منتظر تعدیل نرخ‌ها هستند و عده‌ای چشم به قیمت‌های جدید دوخته‌اند و قیمت‌های فعلی را صرفا آرامش قبل از طوفان می‌دانند، اما نکته‌ای که مشهود است و همه در آن متفق‌القول هستند انگیزه شرکت‌کنندگان در بازار است که جملگی حفظ ارزش دارایی‌هایشان را خواهانند. عده‌ای وارد بازار سهام می‌شوند که با رکوردشکنی‌های شاخص بورس انگیزه آنها چندین برابر شود و توجیه آنها این است که شرکت‌ها و صنایعی که دارای درآمد ارزی هستند دارای افق مثبتی‌اند؛ چراکه اگر وضعیت ارزی آشفته تر شود درآمد آنها نیز بالاتر می‌رود و چنانچه گشایشی حاصل شود، سبب حرکت فزاینده شاخص و شرکت‌ها می‌شود. تمام اینها بدون توجه به نظر خبرگان بازار سرمایه است که معتقدند افزایش شدید شاخص بورس تهران همزمان با نوسانات افزایشی نرخ ارزی است و کاملا مشخص است که نرخ ارز بورس تهران را به جلو انداخته است؛ چراکه هیچ رویداد اساسی و چشمگیری در شرایط اقتصادی رخ نداده است. در دیگر بازارها نیز روند جذب نقدینگی به افزایش قیمت‌ها در این بازارها منجر شده است، به عنوان مثال عده‌ای وارد بازار پر ریسک ارز، سکه نقدی و قرارداد آتی سکه می‌شوند که این بازارها نوسان خاص خود را دارند و شرکت‌کنندگان آنها نیز باید متخصص این بازارها باشند چون هر از گاهی با راه اندازی شایعات، خبر دلار تقلبی و قوانین خلق الساعه مسوولان بورس عملا آنها را از ادامه این راه منصرف می‌شوند. عده‌ای نیز بازار خودرو را مناسب می‌دانند؛ چه در بعد خودروهای داخلی و چه در بعد خودروهای خارجی.

در بازار مسکن نیز که دارای ماهیت انحصاری شده باید اذعان کرد که فعالان بازار از آنجا که ارزش ریالی دارایی‌شان کاهش یافته دلایلی اعم از افزایش قیمت مصالح و افزایش قیمت مسکن مهر و غیره را بهانه کرده و عن‌قریب است که این بازار راکد را که هم‌اکنون در شهری مانند تهران قیمت‌ها بیش از دو برابر اروپا است تکان داده و قیمت‌های نجومی دیگری را شاهد باشیم.

از آنجا که نقدینگی موجود کشور از ۶۸ هزار میلیارد تومان در سال ۸۳ به بیش از ۴۰۰ هزار میلیارد تومان در سال جاری رسیده، باید هرچه سریع‌تر جلوی رشد افسار گسیخته قیمت‌های ارز را گرفت، زیرا با جا افتادن قیمت‌های کالاها با این نرخ‌های ارزی وارد‌‌کننده مطمئن می‌شود که خریدار به قول معروف پای کار است و سپس واردات خود با این نرخ‌ها را وارد بازار می‌نماید و اگر مصرف‌‌کننده عقب نکشد وارد‌‌کننده با سرعت و حجم بیشتری به نیت واردات سریع، دلار آزاد را از چهارراه استانبول تهیه کرده و آنگاه شاهد جهش دوباره ارز خواهیم بود و اگر جلوی رشد ارز را با روش‌های پلیسی و امنیتی کردن فضا بگیریم، کارشناسان با نگرانی از احتمال بروز این پدیده در سایر بخش‌های اقتصاد، معتقدند که اگر صاحبان نقدینگی و حجم پول سرگردان موجود، احساس کنند که نرخ رشد دلار، طلا و سهام، جذاب نیست در آن صورت متوجه بخش‌های سنتی مانند مسکن و اجاره و زمین می‌شود و در آن صورت، مشکل افراد کم درآمد و متوسط که پول کافی ندارند، بیشتر می‌شود، پس مساله ارز راه‌حل روشنی دارد و آن کاهش هزینه‌های ریالی و ارزی دولت و افزایش درآمدهای ریالی آن است.

*مدیر معاملات آتی کارگزاری مشاوران سهام