انداختن توپ به زمین دیگران مشکلی را حل نمی‌کند

عضو شورای عالی بورس در واکنش به سخنان وزیر صنعت، معدن و تجارت درباره اینکه بورس کالا عامل گرانی ‌است، گفت: مگر روغن ‌و برنج که کالای اساسی است، با نرخ ارز مرجع به دست مردم می‌رسد؟ خارج کردن توپ از زمین خود و انداختن آن به زمین دیگری مشکل را حل نمی‌کند. محمدرضا پورابراهیمی در گفت‌وگو با ایسنا، با بیان اینکه در حال حاضر افزایش قیمت‌ها عمدتا ناشی از تغییرات نرخ ارز است که می‌توانیم در دو بخش آن را تعریف کنیم، گفت: یک بخش مرتبط است با کالاهایی که از خارج از کشور می‌آوریم که افزایش نرخ ارز چه با نرخ ارز مبادله‌ای و چه نرخ آزاد محاسبه شود، تاثیر مشخصی روی آن دارد. از طرف دیگر در مورد برخی کالاها شاید نتوانیم از مبنای نرخ خارجی نرخ آن را به دست آوریم و بگوییم در داخل تولید می‌کنیم، ولی وقتی تغییرات نرخ ارز را مشاهده می‌کنیم آن کالا وضعیت صادراتی پیدا می‌کند. وی گفت: اگر فولاد، آلومینیوم یا مس در کشور تولید می‌شود، وقتی دلار را با نرخ متفاوت از نرخ مرجع در نظر می‌گیریم، ایجاد مزیت صادراتی در محصول می‌شود و متناسب با قیمتی که به وجود می‌آید باید تولید‌کننده را قانع کرد که براساس آن مزیت نرخ خود را تعیین کند. پورابراهیمی اضافه کرد: اگر نخواهیم به محصولات پتروشیمی بپردازیم و همان قیمت آب معدنی که از کوه بیرون می‌آید را هم حساب کنیم، این سوال برای بقیه به وجود می‌آید که این آب که داخلی است و صرفنظر از هزینه‌ بطری خالی آن، چرا قیمت‌اش افزایش یافته است، باید گفت: وقتی یک محصول امکان صادرات پیدا می‌کند، نرخ آن دو برابر می‌شود، مسلما آن کسی هم که آب معدنی تولید می‌کند با رقم صادراتی قیمت نهایی را تعیین می‌کند و به فروش می‌رساند. وی گفت: مزیت صادراتی هم برای همین امر گذاشته شده است. تا حالا تولید‌کننده با دلار هزار تومانی صادر می‌کرده و اکنون با دلار دو هزار تومانی صادر می‌کند. این افزایش قیمت را محاسبه می‌کند و زمانی حاضر می‌شود این محصول را به جای صادرات در داخل عرضه کند که مزیت صادراتی و تفاوت قیمت را داشته باشد. پورابراهیمی با طرح این سوال که آیا فرآیند تنظیم قیمت‌هایمان با دلار در محصولاتی که تولید خودمان است باید به همین شکل باشد، گفت: امکان دارد وزارت صنعت،معدن و تجارت عنوان کند که ما حاضریم هزینه تولید و ورود و خروج را محاسبه کنیم و شما مواد را با این قیمت خریداری و با این قیمت بفروشید و به افزایش نرخ ارز و دلار نگاه نکنید. البته این یک فرآیند است و مدیریت این کار توسط دولت بسیار سخت خواهد بود؛ چرا که برخی بازار‌ها اگر در یک جا قابل‌کنترل باشد، در بعضی‌ جاها قابل‌کنترل نیست. نماینده منتخب مردم کرمان در نهمین دوره مجلس با بیان اینکه بزرگ‌ترین مشکلی که در کشور داریم و وزیر باید آن را اصلاح کنند، نظام ناکارآمد توزیع در کشور است، گفت: وزارت صنعت، معدن و تجارت باید نظارت بر قیمت‌گذاری محصولات و مدیریت بازار را انجام دهد، اما اکنون بازار را رها کرده و به بورس کالا چسبیده و می‌گوید بورس کالا باید درست شود. وی گفت: وزارتخانه‌ای که بعد از هدفمندی یارانه‌ها شش ماه با تمام وجود ایستاد و مدیریت بازار را انجام داد، همان وزارتخانه امروز اعلام می‌کند که نمی‌تواند کاری بکند و این ضعف وزارتخانه است، اما اینکه توپ را از زمین خود خارج کرده و به جای دیگر بیندازیم مشکلی را حل نمی‌کند. پور‌ابراهیمی گفت: وزارت صنعت، معدن و تجارت باید بداند در دو بخش چه می‌خواهد بکند، یکی بخش مدیریت منابع و مصارف ارزی و قیمت ارز که اثر آن خواسته یا ناخواسته روی محصولات است و دوم اینکه نظام توزیع را مدیریت کند.

چرا مردم با نرخ ارز آزاد کالای اساسی می‌خرند؟

وی با این سوال که درخصوص مدیریت بازار چه کرده‌اند، گفت: به نظر من اگر اعضای ستاد تنظیم و مدیریت بازار همین الان به خانه بروند بازار خیلی بهتر مدیریت می‌شود؛ چرا که همین حالا می‌گویند کالای اساسی با نرخ مرجع وارد می‌شود مثل روغن و برنج که در بورس کالا هم معامله نمی‌شود، اما مردم با نرخ ارز آزاد آن را خریداری می‌کنند، وی تصریح کرد: بیایند هزینه افزایش نرخ دلار در کالای اساسی را جواب بدهند، نمی‌خواهد در مورد پتروشیمی بگویند؛ چراکه روغن با نرخ دلار آزاد محاسبه می‌شود، در حالی که به ادعای آقایان این کالای اساسی با نرخ مرجع وارد می‌شود. پس شبکه توزیع در کشور چه می‌کند؟

تنها ۳۰ درصد محصولات پتروشیمی و فولاد به بورس می‌آید

وی خاطرنشان کرد: تمام محصولاتی که به بورس کالا می‌آید حداکثر ۳۰ درصد محصول است و پتروشیمی‌ها و فولادی‌ها ۷۰ درصد محصول خود را بالاتر از قیمت بورس کالا به مردم می‌دهند، پورابراهیمی گفت: همین صادراتی که در شش ماه اول ۲۱ میلیارد دلاربوده است و رشد ۴۰ درصدی به نسبت مدت مشابه قبل داشته متاثر از همین تغییرات نرخ ارز بوده است، پتروشیمی‌ها دارند صادر می‌کنند که با قیمت بالاتر بفروشند؛ در حالی که قیمت بورس به مراتب پایین‌تر است. وی گفت: وزیر صنعت، معدن و تجارت باید برای یکبار پارادوکس صادرات محصولات را برای ارز‌آوری کشور با قیمت‌گذاری در داخل که بورس کالا انجام می‌دهد، حل کند؛ چرا که از یک طرف آقای وزیر خوشحال است که جمع صادرات غیرنفتی از محصولات پتروشیمی در شش ماه اول ۴۰ درصد افزایش داشته است که اگر این کار خوبی است آن ۳۰ درصد که در بورس کالا عرضه می‌شود را بفروشند، در حالی که اگر بخواهند آن را با نرخ ارز مرجع حساب کنند دیگر محصول صادراتی نخواهیم داشت و ارز‌آوری در کشور چه می‌شود، پورابراهیمی گفت: قیمت داخل کشور با قیمت مزیت صادراتی تعریف می‌شود و نمی‌توان آنها را از هم جدا کرد، مگر آنکه سهمیه بدهند و بگویند این میزان خوراک به آنها می‌دهیم و محصول را می‌گیریم و قسمتی را برای داخل و قسمتی را به خارج از کشور صادر کنند

نکتـــه

آیا بورس کالا عامل گرانی است؟

ایسنا - پس از نوسانات نرخ ارز این بار بورس کالا به دست‌داشتن در گرانی متهم شده است.

پس از افزایش بی‌سابقه نرخ ارز و تعیین نرخ مرجع برای ارز مربوط به واردات کالاهای اساسی قرار بر این شد که مابقی کالاها با ارز مبادله‌ای یا ارز آزاد وارد شوند. تفاوت بیش از دو برابری نرخ ارز آزاد یا مبادله‌ای با ارز مرجع باعث شد قیمت کالاهایی که با ارز غیرمرجع وارد می‌شوند به همان تناسب افزایش یابند.

براساس گفته رییس سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولید‌کنندگان، کالاهایی که با ارز مرجع وارد می‌شوند، مشمول قیمت‌گذاری هستند، اما کالاهایی که با ارز غیرمرجع وارد شده‌اند باید ضوابط سازمان حمایت را برای تعیین قیمت رعایت کنند. با این وجود این روزها به اذعان همه مسوولان از جمله وزیر صنعت، معدن و تجارت گرانفروشی به طور بی‌سابقه‌ای در واحد‌های صنفی رایج شده، به ‌طوری که تعداد پرونده‌های تشکیل‌شده برای متخلفان و ارزش این پرونده‌ها افزایش چشمگیری دارد.

ضمن اینکه پدیده‌هایی مانند احتکار که مدت‌ها اثر چندانی از آن نبود، به تازگی و پس از افزایش نرخ ارز دوباره رایج شده است، اما رییس سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولید‌کنندگان در آخرین نشست خبری خود از متهم جدیدی در داستان گرانی رونمایی کرد و آن بورس کالا بود.

به گفته تقوی بسیاری از کالاها که بسته‌بندی دارند، به دلیل فعالیت نامتناسب بورس کالا دچار گرانی شده‌اند. این موضوع را وزیر صنعت، معدن و تجارت نیز موشکافی کرده است.

به گفته غضنفری در حال حاضر به عنوان مثال در یک سطل ماست به عنوان کالایی پرمصرف در خانواده‌ها، قیمت سطل پلاستیکی از قیمت ماست داخل آن بیشتر شده است و این اتفاق به دلیل کشف قیمت‌های غیرواقعی در بورس کالا برای کالاهای پتروشیمی رخ داده است.

بورس کالا محلی است که در آن قیمت کالاها براساس عرضه و تقاضا تعیین می‌شود، اما چون برخی کالاها عرضه‌کننده انحصاری دارد، تعیین قیمت بر عهده اوست؛ بنابراین با کاهش عرضه می‌توان قیمت را افزایش داد. بر این اساس به گفته مسوولان وزارت صنعت و تجارت بورس کالا که قرار بود یک بازار رقابتی ایجاد کند امروز تبدیل به یک بازار انحصاری شده که باعث شده قیمت کالاهای وابسته به کالاهای عرضه‌شده در آن افزایش یابد که البته این ادعا مورد تایید مدیر عامل بورس کالا نیست.به گفته مدیرعامل بورس کالا تنها مجری قوانین مصوب است. براساس قانون موجود همه تولید‌کنندگان پتروشیمی باید محصولات خود را در بورس کالا عرضه کنند.به گفته پناهیان، برخی عرضه‌کنندگان همه محصولات خود را به بورس کالا نیاورده‌اند؛ بنابراین کاهش عرضه به افزایش قیمت منجر شده است.

وزیر صنعت، معدن و تجارت گرچه به بورس کالا اخطار داده که جلوی این‌گونه اقدامات را بگیرد، چون در غیر این صورت اقدام قانونی خواهد کرد، اما مشخص نکرده که اقدام قانونی علیه یک نهاد قانونی به نام بورس کالا چه خواهد بود و اگر تاکنون چنین تخلفاتی در بورس کالا رخ می‌داده چرا با آن برخوردی نشده است؟