کاهش قیمت سنگ آهن و تاثیر آن بر بازار فولاد

محمد حسین بابالو

بازار فولاد جهانی در روزهای گذشته و روزهای پیش رو در انتظار نوسانات بسیاری است. با توجه به کاهش ارزش سنگ آهن در قراردادهای بلند مدت انتظار کاهش ارزش فولاد وجود دارد؛ ولی درعین‌حال گفته می‌شود به دلیل افزایش هزینه تولید و روند رو به رشد اقتصاد جهانی این رویداد تاثیر جدی و طولانی بر بازار نگذاشته و حرکت بازار در مسیر بهبود پیش خواهد رفت؛ اما احتمال اندکی مبنی بر چند تکان کوچک در حرکت این نمودار موجود خواهد بود.

در چند روز گذشته بازار فولاد در سطح جهان بالاخص در کشور چین به عنوان بزرگ‌ترین فولادساز جهان با نوسان و افت و خیزهای فراوانی مواجه شده است. غالب این نوسانات به تغییر در قیمت نفت و ارزش‌دلار‌، روند بهبود اوضاع جهانی‌، حجم عرضه و تقاضا و بالاخص توافق اولیه شرکت ریوتینتو و کارخانجات فولاد ژاپن‌، کره و تایوان باز می‌گردد. با توجه به جهت گیری بخش عظیمی از بازار فولاد داخل از طریق واردات و متغیرهای وابسته به آن تحلیل شرایط جهانی برای فعالان این بازار در داخل از اهمیت بسزایی برخوردار است.

از سال‌های گذشته و پس از آنکه کشور چین تبدیل به مهم‌ترین و نهایتا بزرگ‌ترین واردکننده سنگ آهن در جهان شد قراردادهای سنگ آهن بین این کشور و تولیدکنندگان بزرگ این ماده اولیه در جهان مورد توجه تحلیل‌گران و فعالان بازار درآمده و تولید و تجارت سنگ آهن این کالا نیز رونق روزافزونی گرفت. همه ساله و در ابتدای سال مالی تولیدکنندگان و مصرف کنندگان بزرگ پای میز مذاکره نشسته و قیمت را برای سال پیش روی خود وضع و توافق می‌کردند.

در چند سال گذشته همه ساله قیمت مورد توافق مسیری صعودی داشته است و تنها بحث بر سر میزان افزایش قیمت و حجم مورد مطالعه بود، اما در سال جاری به دلیل مشکلات اقتصادی جهانی‌، کاهش شدید حجم تقاضا در جهان برای فولاد و موجودی انبارها و ... برای سال مالی جاری همه تحلیل‌گران و صاحب نظران به کاهش قیمت سنگ آهن تحت قراردادهای بلند مدت اذعان داشتند.

نهایتا پس از کش و قوس‌های فراوان و ماه‌ها مذاکرات پیچیده و نفس گیر ریوتینتو به عنوان یکی از طرف‌های اصلی مذاکره با برخی از کارخانجات فولاد در ژاپن‌، کره و تایوان بر سر کاهش قیمت ۳۳ و ۴۴‌درصد به نسبت سال گذشته توافق کرد.

تاکنون خبر موثقی مبنی بر پذیرش یا عدم پذیرش این قیمت بین دیگر تولیدکنندگان همچون واله و BHP بیلیتون و مصرف‌کنندگان عمده همچون بائواستیل و شرکت‌های زیر مجموعه انجمن آهن و فولاد چین مخابره نشده؛ اما گمانه‌زنی‌ها و شایعات بسیاری پراکنده شده که حاکی از تمایل طرفین بالاخص تولیدکنندگان سنگ آهن در سطوح نزدیک به این قیمت‌ها است.

نکته دیگر که در این خصوص اهمیت پیدا می‌کند، توافق شرکت‌های ریوتینتو و BHP بیلیتون بر سر همکاری‌های مشترک در استخراج سنگ آهن در منطقه پیلبارای استرالیا می‌باشد. هر رویدادی در این منطقه از جمله ریزش حتی ریزش‌های جزئی‌، سوانح و حوادث‌، بارندگی شدید و سیل و ... در ماه‌های گذشته تاثیر بسیاری در بازار نقدی سنگ آهن داشته است. در چند ماه پیش نیز دو شرکت یاد شده تلاش برای ادغام با یکدیگر و تبدیل به بزرگ‌ترین شرکت معدنی تولیدکننده سنگ‌آهن در جهان داشتند که با توجه به اختلاف در تعیین ارزش دارایی‌ها به سرانجام نرسید.

این رویداد برای مصرف کنندگان اصلی

سنگ آهن بالاخص در کشور چین به منزله یک زنگ خطر جدی جلوه کرده است؛ زیرا حجم بالایی از بازار سنگ آهن چین به یکدفعه زیر یوغ این اتحاد در خواهد آمد. تهدید دیگر برای شرکت واله برزیل به‌عنوان بزرگ‌ترین صادرکننده سنگ‌آهن به چین بوده؛ زیرا جایگاه خود را از دست خواهد داد. چین و شرکت واله برای مقابله با این رویداد به سمت بازار نقدی این کالا متمایل شده و واله اعلام داشته است که حجم بیشتری از سنگ آهن را به این بازار تزریق خواهد نمود؛ همچنین انجمن آهن و فولاد چین نیز اعضای خود را ترغیب به خرید از این بازار کرده‌اند.

احتمال رونق بازار نقدی سنگ‌آهن

به احتمال قوی بازار نقدی سنگ آهن که به ‌SPOT معروف است از رونق بیشتری برخوردار شده و تولیدکنندگان با هزینه تولید کمتر توان بیشتری در رقابت با تولیدکنندگان بزرگ جهانی را خواهند داشت. این مطلب برای تولیدکنندگان داخلی بسیار حائز اهمیت است. تمامی اقدامات و تاکتیک‌ها هیچ‌کدام نتوانسته و نمی‌تواند از پایین ماندن قیمت این کالا در تمامی انواع قراردادها جلوگیری نماید. مهم‌ترین تبعات این رویداد کاهش ظاهری هزینه تولید فولاد است. بازار فولاد چین به عنوان بزرگ‌ترین واردکننده سنگ آهن و بزرگ‌ترین تولیدکننده فولاد همچنین مرجع برای قیمت‌گذاری جهانی روزهایی همراه با ابهام را می‌گذراند. اوضاع این بازار آرام آرام در حال بهبود است و تولیدکنندگان در حال از سر گرفتن تولید یا افزایش حجم آن هستند؛ اما تردید در این بازار به چشم می‌خورد. هم اکنون شاهد افزایش بسیار آرام موجودی انبارها هستیم. تردید از احتمال کاهش قیمت به دلیل کاهش قیمت سنگ‌آهن در بازار وجود دارد. این در حالی است که قیمت ورق فولاد نورد گرم ۴/۱درصد افزایش داشته است. میلگرد آجدار ۵/۱‌درصد و همچنین بیلت ۱۵۰×۱۵۰ در شمال چین ۶۴/۰درصد افزایش را تجربه نموده که علت آن تقویت بازار فولادهای ساختمانی عنوان شده است. به عبارت دیگر بازار فولاد چین در مسیر بهبود آرامی حرکت می‌کند. این مسیر حرکت با تردید فراوان مواجه بوده؛ اما تجار اصلی با توجه به این تردیدها و همچنین با توجه به افزایش قیمت‌ها باز هم اقدام به خرید می‌کنند که اندکی جای تامل دارد. این در حالی است که نوسانات اندکی در بازار نقدی با مسیر نزولی دیده شده؛ ولی تجار باز هم اقدام به خرید کرده و می‌کنند.

در این بازار یک نکته اهمیت فراوان دارد و آن هم این مطلب است که با توجه به روند افزایش قیمت‌ها در جهان و در خصوص غالب کالاها بالاخص نفت‌، هم اکنون هزینه تولید افزایش یافته است. این افزایش هزینه تولید باعث شده است که بازارها اندکی تقویت شود. به عبارت بهتر پذیرش هزینه تولید بالاتر قدرت را به بازارها وام داده است. برآیند این روند باعث شده است که تجار با توجه به وجود احتمال ضرر باز هم اقدام به خرید کرده‌اند و این مطلب در حالی رخ داده است که حجم موجودی انبارها و همچنین حجم تولید افزایش یافته است.

در خصوص مواد اولیه بالاخص سنگ آهن کاهش قیمت هنوز به صورت کامل و کاهش در چرخش پول بین خریدار و فروشنده نمود پیدا نکرده و در عین حال قیمت سنگ آهن در بازار نقدی نیز بین ۷ تا ۸‌دلار افزایش یافته است. قیمت نفت نیز همین مسیر را طی نموده و با توجه به این مطلب و تاثیر این پارامتر بر دیگر متغیرها در فرآیند تولید باز به افزایش هزینه تولید می‌انجامد. بزرگان بازار این مطلب را پذیرفته‌اند.

تاثیر نفت بر بازار

نکته دیگر کاهش ارزش سنگ آهن در فرآیند تولید است که در آینده به احتمال قوی رخ خواهد داد. با فرض تاثیر این پارامتر در قیمت تمام شده فولاد به میزان ۳۰درصد که میانگین این پارامتر در غالب تحلیل‌ها لحاظ می‌شود، کاهش ۳۳ تا ۴۴‌درصد برابر با کاهش قیمت تمام شده، ۹/۹درصد تا ۲/۱۳درصد خواهد بود. در برخی کارخانجات و تولیدکنندگان این شرایط حادتر بوده و به گفته نوریان مدیرعامل چادرملو این‌ رقم به ۱۰درصد قیمت تمام شده فولاد نیز می‌رسد. نکته دیگر تاثیر قیمت نفت بر قیمت تمام شده فولاد است که میانگین آن نزدیک به ۳۰درصد در تحلیل‌ها ذکر می شود که به دلیل هزینه تولید سنگ آهن‌، زغال‌سنگ‌، هزینه حمل و نقل دریایی و زمینی و تاثیر آن بر هزینه‌های سربار لحاظ می‌شود. هم اکنون قیمت نفت در مرز ۶۸‌دلار در هر بشکه بوده که به نسبت قیمت‌های پیشین یک رشد معنی‌دار تلقی می‌گردد. در این خصوص افزایش قیمت فروآلیاژها نیز مزید بر علت خواهد شد. نکته دیگر آنکه هم اکنون بسیاری از تولید کنندگان خرد نیاز خود را از بازار نقدی تامین کرده که قیمت‌هایی رو به رشد دارد.

برآیند موارد ذکر شده کاهش شدید احتمال کاهش هزینه تولید به دلیل کاهش ارزش سنگ آهن چیزی کمتر از ۶درصد خواهد بود. با توجه به روند بهبود بازارهای جهانی این کالا و مسیر آرام و ممتد صعودی که چند ماهی است در حال حرکت است احتمال کاهش قیمت‌ها از این حد نیز کمتر خواهد شد. مطالب ذکر شده عوامل بنیادین بازار بوده؛ ولی در خصوص عوامل غیر بنیادی شک روانی حاصل از این کاهش ممکن است به کاهش قیمت بیشتر از مرزهای ذکر شده نیز بیانجامد.

با توجه به مقطعی و گذرا بودن این جو همچنین شیوه قیمت‌گذاری ماهانه و گاها هفتگی کارخانجات بزرگ که همچون ضربه گیر بازار عمل می‌نماید از نوسانات بزرگ و مقطعی آن هم در شرایط فعلی ممانعت به عمل خواهد آورد. به احتمال قوی این بازار جز چند شک در نمودار قیمتی خود شاهد نوسانات بزرگ و افسار گسیخته نخواهد بود. با توجه به افزایش قیمت دیگر مواد اولیه بالاخص انواع فروآلیاژ احتمال نوسان در بازار فولادهای آلیاژی بالاخص انواع مخصوص آنها از انواع ساختمانی باز هم کمتر خواهد بود.