ایسنا- از آنجا که قراردادهای آتی به منظور کاهش یا حذف ریسک قیمت کالا برای تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان از یک سال گذشته در شرکت بورس کالای ایران راه‌اندازی شد و به... طراحی قرارداد و انجام معامله روی دو کالای شمش طلا و مفتول مس پرداخت، خط ‌مشی خود را به عنوان محل در امان ماندن از نگرانی‌های ناشی از افت و خیز قیمت‌ها قرار داد، اما متاسفانه عمده بازیگران این بازار با روبه‌رو شدن با یک افت قیمت جهانی، عقب‌نشینی کرده و قراردادهای آتی را رها کردند، در حالی‌که تنها با گذشت پنج ماه از راه‌اندازی معاملات آتی سکه طلا، شاهد توسعه روزافزون آن هستیم.

احمد رضایی مشاور و مدیر اجرایی قراردادهای آتی شرکت بورس کالای ایران اظهار کرد: از اقلام مورد معامله در قراردادهای آتی که بیش از یک‌سال از راه‌اندازی آن در بورس کالا می‌گذرد، «شمش طلا» است که اکنون تولید آن در اختیار کارخانه تهیه و تولید مواد معدنی و چند شرکت خصوصی است و حجم بسیار پایینی را شامل شده و تکافوی تامین نیاز متقاضیان را نمی‌دهد.این کالا که در ساخت زیورآلات بیشتر کاربرد دارد، می‌تواند در رونق این نوع از معاملات بسیار موثر باشد؛ آنهم در شرایطی که پس از تلاش بسیار، قرارداد آن از سوی بورس طراحی شده است. وی گفت: تولید شمش طلا در ایران کافی نیست و حداکثر سالانه به ۳۰۰کیلو می‌رسد و نمی‌توانیم بیش از این میزان تولید کنیم.چون معادن کشور نیاز به سرمایه‌گذاری دارند و مسلما به دلیل هزینه زیاد آن برای استخراج طلا باید سرمایه‌گذار خارجی و داخلی با هم همراه شوند، در حالی که امکان آن هنوز فراهم نشده است و باید با تدوین مقررات لازم، اجازه فعالیت به سرمایه‌گذاران خارجی را بدهیم تا در عملیات اکتشاف و استخراج در معادن کشور، ما را یاری کنند.البته وزارت صنایع در زمینه استخراج بیشتر معادن طلای کشور و فرآوری و تولید آنها گام‌هایی برداشته است.

رضایی افزود: این کالا به دلیل وجود تولیدکننده انحصاری دارای قیمت‌های مشخصی نبوده و نرخ‌گذاری آن نیز عموما انحصاری است، اما براساس قانون بازار سرمایه انتظار می‌رود کالای پذیرش شده در بورس از استاندارد «شفافیت قیمت» برخوردار شود که گاها این خواسته محقق نمی‌شود.

کارگزاران حرفه‌ای وارد شوند

البته می‌توان اظهار کرد که عملکرد کارگزاران این بخش در افت فرآیند معاملات این دو محصول بی‌تاثیر نیست. زیرا کارگزاران باید به صورت علمی وارد معاملات شوند و در شرکت خود دارای بخش‌های مختلفی چون بخش آهنی، غیرآهنی، پتروشیمی و... بوده و نیروهای حرفه‌ای در هر بخش استخدام کنند.

مشاور و مدیر اجرایی قراردادهای آتی نیز در این باره اظهار کرد: کارگزاران باید مانند بورس‌های بین‌المللی حرفه‌ای عمل کنند و هر شرکت کارگزاری در معاملات یک کالا وارد شود و اگر می‌خواهد کالاهای مختلف براساس معامله داشته باشد، باید بخش‌های مورد نیاز آن را ایجاد کند تا به صورت حرفه‌ای وارد عمل شود.در این حالت است که مشتری به کارگزار به عنوان نقش مرجع نگاه می‌کند.

معامله‌گران، فرصت کسب سود را به تهدید تلقی کردند

وی افزود: از آنجا که شرکت بورس کالای ایران تلاش بسیاری برای طراحی و راه‌اندازی قرارداد آتی مفتول مس کرد،‌ اما چون کارگزاران و مشتریان آن حرفه‌ای نبودند، پس از مدت کوتاهی معاملات آتی آن معلق ماند؛ به طوری که در مقطعی قیمت آن افزایش یافت و بعد با کاهش شدید قیمت مواجه شد؛ به طوری که از هشت‌هزار دلار و حتی بیشتر به سه‌هزار و ۵۰۰ دلار رسید، اما عده‌ای از معامله‌گران، آن را تهدید برشمردند؛ در حالی که فرصتی برای رونق و کسب سود بیشتر بود. زیرا همین نوسان شدید قیمت‌ها، انگیزه اصلی معاملات آتی است. اما چون کارگزاران این بخش مطالعات تحلیل تکنیکی یا تحلیل بنیادی در این زمینه نداشتند و فرصتی که به دست آمد را به تهدید تعبیر کرده و عقب کشیدند، قرارداد آتی این کالا مسکوت ماند.

وی گفت: انتظار می‌رود که کارگزاران در چنین فرصت‌های رکود قیمتی به فروش خود ادامه داده و زمانی که قیمت بازار از نرخ خریداری شده آنها پایین‌تر ‌رفت، می‌توانند سود مورد نظر را کسب کنند.کارگزاران باید در بازار حضور یافته و مطالعه میدانی داشته باشند.

عدم وجود بازیگران حرفه‌ای

او یادآور شد: با فرارسیدن فصل تابستان، نیاز به مس افزایش می‌یابد و قیمت آن به شدت صعود می‌کند. زیرا صنعت و وسایل برقی به مس نیاز دارند، در حالی که در زمستان، این قیمت‌ها در مقطعی می‌ایستد و بعد، باز کاهش یا افزایش می‌یابد که از همین تغییرات در کنار شناخت بازار می‌توان معامله قابل توجهی انجام داد. به همین دلیل،‌ انتظار می‌رود که معامله‌گر و کارگزار مس، هر دو از روند آینده کالا اطلاع دقیق داشته باشند. اما متاسفانه قراردادی که با استاندارد جهانی هماهنگ بود و بازار نسبت به آن تشنه بود، به دلیل عدم وجود بازیگران حرفه‌ای در بازار متوقف شد. وی تاکید کرد: در حال حاضر هم می‌توان از بحران اقتصادی جهان عبرت گرفت که در نهایت با مدیریت شرایط بحرانی، پس از رسیدن به رونق دوباره برآیند مثبتی نصیب افراد تحلیل‌گر بازار خواهد شد و ما نیز نباید از سقوط و بحران وحشت کنیم و اوضاع را باید به خوبی بررسی کنیم. رضایی در ادامه با تاکید بر فرصت‌سوزی‌های میلیاردی تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان کاتد و مفتول مس در اثر عدم انجام معاملات آتی در بورس کالای ایران اظهار کرد: بورس کالای ایران بستر انجام معاملات آتی را برای تمامی لایه‌های تولیدی، تجاری، سرمایه‌گذاران، فروشندگان و خریداران در زمینه کاتد، مفتول مس و‌ طلا (انس و سکه) از سال قبل فراهم کرده است، اما غفلت گروه‌های ذی‌نفع مذکور به دلیل عدم حضور در بورس طلا و فقدان استراتژی در دستگاه‌های آنان منجر به انفعال شدید در بخش اقتصادی زیرمجموعه خود بوده و هستند. وی گفت: انجام پوشش ریسک(Hedging) توسط گروه‌های فوق در بورس کالای ایران می‌تواند ریسک یا ضرر و زیان قیمت بازار نقدی آنان را در همان کالا پوشش دهد وبه عنوان مثال، بیش از ۵۰ کارخانه تولیدی سیم و کابل داخل کشور که نیاز اصلی آنها به مفتول مس است، می‌توانند با انجام معاملات آتی در بورس کالا، قیمت و هزینه مواد اولیه خود یعنی مفتول مس را به صورت هجینگ یا انجام معامله آتی در بورس کالای ایران تحت کنترل خود درآورند و به زبان ساده، این همان معنای «مدیریت ریسک» است.