ضرورت آزادسازی نرخ مواد اولیه تولید قیر

منیژه حیاتی

تعیین قیمت قیر بر مبنای نرخ‌های جهانی، تنها در صورتی امکان‌پذیر است که نرخ مواد اولیه تولید این کالا نیز بر مبنای قیمت جهانی تعیین شده و در اختیار شرکت‌های تولید کننده قیر قرار گیرد. قناد رضایی، مدیرعامل شرکت نفت پاسارگاد در حاشیه نمایشگاه نفت، گاز و پتروشیمی در پاسخ به خبرنگار دنیای اقتصاد که در خصوص عدم کاهش نرخ قیر در بورس، همپای تغییرات نرخ‌های جهانی سوال کرد، گفت: در حال حاضر نزدیک به ۹۰درصد از قیمت فروش قیر به عنوان قیمت ماده اولیه (V.B) توسط شرکت پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی از شرکت‌های جی و پاسارگاد اخذ می‌شود. با توجه به این که این رقم باید به اضافه هزینه تولید و سود شرکت تولیدکننده به عنوان نرخ نهایی قیر در بورس لحاظ شود، بنابراین کاهش قیمت قیر به ضرر شرکت‌های تولید و افزایش زیان مالی آنها منجر می‌شود.وی در ادامه خاطر نشان کرد: با توجه به این مساله شرکت پاسارگاد در حال نزدیک شدن به مرحله زیان‌دهی است، از این رو پیشنهادی به هیات دولت ارائه شده و در آن درخواست شده تا نرخ ماده اولیه قیر براساس نرخ‌های جهانی تعیین شود؛ چرا که با فرمول فعلی تعیین نرخ وکیوم باتوم امکان نرخ‌گذاری براساس قیمت‌های جهانی وجود ندارد.

مدیرعامل شرکت نفت پاسارگاد در پاسخ به این سوال خبرنگار ما که تبدیل نفت کوره به قیر، چه پیامدهایی را برای بازار قیر و تولیدکنندگان این محصول به دنبال داشته، افزود: در تمام دنیا و در تمامی اقتصادهای سالم، قیمت نفت کوره بالاتر از نرخ قیر است، اما در ایران به دلیل عرضه نفت کوره به صورت کالای سوبسید‌دار، شاهدیم که برخی افراد این کالا را به قیری تبدیل می‌کنند که قلابی بوده و اصولا عنوان قیر را نمی‌توان به آن اطلاق کرد.

وی خاطر نشان کرد: قیر قلابی نه تنها از نفت کوره بلکه از روش‌های دیگر نیز تهیه می‌شود برای مثال گزارش‌هایی ارائه شده مبنی بر این که حتی انبوهی از دمپایی و ذوب کردن آنها در قیر، به تهیه قیر قلابی اقدام می‌کنند.به گفته قناد رضایی این اقدامات ضررهای جبران ناپذیری به شرکت‌های خصوصی و خصوصا کیفیت ایزوگام‌هایی که در شهرهای مختلف استفاده می‌شود، وارد آورده است.به عقیده وی آزادسازی نرخ نفت کوره، زمینه فسادی که در حال حاضر در این بازار به وجود آمده را از بین می‌برد.وی در ادامه در خصوص بازار صادراتی گفت: در حال حاضر تمامی محصولات این شرکت از طریق رینگ صادراتی فروش می‌رود و شرکت‌ کالایی را به صورت مستقیم به فروش نمی‌رساند.

البته برخی از خریداران به لحاظ اطمینانی که به شرکت دارند درخواست داده و به صورت وکالت‌نامه، کالای مورد نظر را در اختیارشان قرار می‌دهیم که البته تمامی این فروش‌ها نیز از طریق بورس انجام می‌شود.مدیرعامل نفت پاسارگاد در ادامه در خصوص توسعه تولید قیر امولسیون در کشور گفت: طی آخرین تحقیقات انجام شده به همراه دانشگاه صنعتی شریف، نوع مصرف هر نوع قیر با توجه به شرایط آب و هوایی ارزیابی شده که در صورت استفاده از این روش، به الگوی بهتری در مصرف می‌رسیم، اما در نهایت این مساله که چه قیری در چه منطقه‌ای یا این که قیر امولسیون که از نظر اصول حفاظت از محیط زیست در درجه بالایی قرار دارد بستگی به خریداران دارد.وی در ادامه در خصوص فعالیت بخش خصوصی در تولید قیر گفت: کشور ما ظرفیت بیشتری در تولید قیر دارد و امیدواریم با توسعه فعالیت شرکت‌های خصوصی، علاوه بر افزایش رقبای ما، سهم ایران از بازارهای جهانی افزایش یابد.وی از تولید ۸۰۰هزار تن قیر توسط پاسارگاد خبر داد و گفت: با توجه به ظرفیت‌های موجود در پالایشگاه‌های کشور، صادرات قیر شرکت نفت پاسارگاد در سال جاری به ۸۰۰‌هزار تن افزایش می‌یابد. وی ادامه داد: صادرات قیر ایران در سال گذشته ۴۰۰‌هزار تن بوده که این میزان در سال جاری به دو برابر افزایش می‌یابد.

وی ظرفیت تولید قیر در کشور را دو برابر مقدار تولید کنونی خواند و اظهار داشت: با تخصیص بیشتر مواد اولیه قیرسازی (وکیوم باتوم و ته مانده برج‌های تقطیر پالایشگاه‌ها) که به صورت خام دریافت می‌شود، می‌توانیم مقدار تولید قیر در کشور را افزایش دهیم.

رضایی تولید روزانه وکیوم باتوم در کشور را ۵۰۰‌هزار بشکه اعلام کرد و گفت: کمتر از ۵۰‌هزار بشکه از این میزان به شرکت نفت پاسارگاد برای قیرسازی اختصاص می‌یابد و مابقی تولیدات وکیوم‌باتوم صرف مصارف دیگر از جمله تولید سوخت می‌شود.

رضایی ادامه داد: ۳۳‌درصد از نفت خام پالایشگاه‌های کشور تبدیل به مواد اولیه قیرسازی می‌شود که ۱۰ تا ۱۵‌درصد از این حجم تولید به شرکت‌های قیرسازی اختصاص می‌یابد.

مدیرعامل شرکت نفت پاسارگاد تاکید کرد: هم اکنون هیچ مشکلی برای تامین قیر مورد نیاز داخل کشور و قیر مورد نیاز برای صادرات به کشورهای خارجی وجود ندارد و ایران به بیش از ۲۷ کشور جهان قیر صادر می‌کند.

وی درباره ورود قیر به بورس اظهار داشت: صنعت قیر کشور در زمره نخستین صنایعی بود که وارد بورس شد و البته در سال ۱۳۸۷ با نوسان‌های بسیاری در این بازار رو به رو شدیم که امیدواریم در سال جاری میزان این تلاطم‌ها کاهش یابد.رضایی اظهار داشت: به جای فروش نفت خام در بازارهای جهانی یا تبدیل آن به فرآورده‌های کم ارزش می‌توانیم میزان بیشتری از این ماده گران‌بها را به قیرسازی اختصاص دهیم، زیرا خریداران ثابت و زیادی در جهان متقاضی قیر هستند.مدیرعامل شرکت نفت پاسارگاد در باره تعیین قیمت قیر گفت: تا پیش از ورود قیر به بورس قیمت این ماده از سوی دولت به میزان ۸۷‌تومان تعیین می‌شد، اما پس از ورود به بازار بورس قیمت از سوی شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران تعیین می‌شود که پس از فروش قیر، ۸۳‌درصد مربوط به مواد اولیه، ۷‌درصد مربوط به خدمات پالایشگاهی و ۱۰‌درصد سهم شرکت نفت پاسارگاد است.

وی افزود: هنگامی که قیر وارد بورس نشده بود، تفاوت قیمت زیادی در بازار برای این ماده وجود داشت که موجب سوءاستفاده سودجویان می‌شد، اما پس از ورود این ماده به بورس به دلیل شفاف شدن قیمت‌ها دیگر انگیزه‌ای برای قاچاق این فرآورده به خارج از کشور وجود ندارد، زیرا هر روز قیر در بورس به میزان کافی در بخش‌های داخلی و صادراتی عرضه می‌شود.مدیرعامل شرکت نفت پاسارگاد ایران را بزرگ ترین صادرکننده قیر در منطقه خاورمیانه اعلام کرد و افزود: ایران به کشورهای همجوار و کشورهای آسیای میانه قیر صادر می‌کند، پس از ایران نیز کشور بحرین در رتبه دوم صادرکنندگان قیر خاورمیانه قرار دارد.