ایسنا - در حالی که کمتر از یک هفته از آزادسازی صادرات سیمان - البته به صورت مشروط - می‌گذرد، به نظر می‌رسد اولویت بعدی مسوولان وزارت صنایع‌ومعادن حل مشکلات صنعت فولاد باشد. سیمان و فولاد همواره از جایگاه ویژه‌ای در مقایسه با سایر صنایع برخوردار بوده‌اند؛ به طوری که در دوره‌های مختلف دقت نظر خاصی روی این دو صنعت وجود داشته است. یکی از دلایل این مدعا را می‌توان تشکیل دو ستاد اختصاصی سیمان و فولاد در وزارت صنایع ‌و معادن دانست.

اما در حالی که صنعت سیمان این روزها تازه از قید و بندها رها شده و به بازارهای صادراتی می‌اندیشد، صنعت فولاد دقیقا در نقطه مقابل قرار داشته و حال و روز چندان خوشی ندارد.

باید گفت که سیمان و فولاد نقاط اشتراک زیادی با هم دارند. هر دو از محصولاتی هستند که برای تولید آنها به انرژی زیادی نیاز بوده و هر دو نیز در ساخت‌وساز نقش تاثیرگذاری دارند. به همین دلیل بروز نوسان در تولید یا بازار این دو محصول به طور مستقیم می‌تواند روی هزینه‌های ساخت‌وساز و در نهایت قیمت مسکن تاثیر بگذارد. در چند سال اخیر به دلیل ظرفیت‌سازی‌های گسترده در صنعت سیمان، این صنعت هم‌اکنون کاملا توانایی پاسخگویی به نیاز داخل را داشته و حتی می‌تواند در بازارهای منطقه‌ای نقش تعیین‌کننده‌ای را بازی کند، اما به نظر می‌رسد صنعت فولاد ایران آن‌طور که باید و شاید نتوانسته به جایگاه واقعی خودش دست پیدا کند. در چنین شرایطی کاهش شدید بهای جهانی فولاد هم مزید بر تمام مشکلات کنونی شده است. وزارت صنایع‌ و معادن در راستای حل این مشکل سعی کرد تا تعرفه واردات فولاد را به کشور افزایش دهد و در همین راستا نیز سه پیشنهاد به کمیسیون ماده یک ارائه کرد، اما در نهایت هیچ‌یک از این سه پیشنهاد مورد موافقت قرار نگرفت. از سوی دیگر با توجه به اظهارنظر مسوولان وزارت بازرگانی به نظر می‌رسد که فعلا امکان تغییر تعرفه واردات فولاد وجود نداشته باشد؛ مگر این‌که اتفاق خاصی رخ دهد.

یکی از دلایل اصرار تولیدکنندگان داخلی برای افزایش تعرفه فولاد، واردات بی‌رویه این کالا به کشور از دید آنان است؛ این در حالی است که وزیر صنایع‌ و معادن معتقد است که واردات فولاد به کشور در حد متعادل قرار دارد.

فولاد، کالای استراتژیک

پس از افزایش قیمت جهانی فولاد خام در مقطعی از سال جاری، به یک باره قیمت این کالای استراتژیک روند نزولی در پیش گرفت که این روند کاهشی تاکنون نیز ادامه یافته است. اثر منفی کاهش قیمت فولاد خام به گونه‌ای بوده است که تعدادی از بزرگترین شرکت‌های فولادسازی جهان نیز با کاهش سودآوری روبه‌رو شده و اقدام به تعدیل نیرو کرده‌اند. در همین حال بازار و صنایع فولاد ایران نیز چندان از کاهش قیمت جهانی فولاد بی‌تاثیر نمانده است. با این حال معاون اول رییس‌جمهور چندی پیش از چاره‌اندیشی دولت برای حل مشکل صنایع فولاد کشور خبر داد. پرویز داودی ابراز امیدواری کرد که بتوان تقاضای بخش فولاد کشور را با بودجه‌های عمرانی و تخصیص بودجه به این بخش پوشش داد تا مشکلات صنعت فولاد نیز برطرف شود. هرچند به نظر می‌رسد مجموعه این اقدامات تاکنون نتایج مثبتی برای صنعت فولاد به همراه نداشته است.

از سوی دیگر در حالی که روند کاهش قیمت‌های فولاد در بازارهای جهانی همچنان ادامه دارد، بسیاری از دولت‌های جهان‌درصدد حمایت از صنایع فولاد خود برآمده‌اند. یکی از مشکلات اساسی صنایع فولادسازی جهان کاهش شدید تقاضا در بازارهای جهانی اعلام شده است. در چنین شرایطی دولت آمریکا برای تحریک تقاضای بازار این کشور قصد دارد برنامه‌ای به ارزش بیش از یک تریلیون دلار اجرا کند. دولت باراک اوباما در همین راستا قصد دارد با اجرای این برنامه کم‌نظیر با به راه انداختن اجرای پروژه‌های مختلف عمرانی مانند احداث بیمارستان‌ها، مدارس، پل‌سازی و ساخت سیستم‌های حمل‌ونقل انبوه تقاضا برای فولاد را در این کشور افزایش دهد.

بیشترین کاهش تولید در ۶۰ سال اخیر!

برخی از کارشناسان با ابراز تردید نسبت به بهبود وضعیت صنایع فولادسازی در سال ۲۰۰۹ میلادی عنوان کرده‌اند که بحران مالی جهانی همچنان به روند رو به رشد خود ادامه می‌دهد و در چنین شرایطی بسیاری از صنایع مانند فولادسازی نیز ضرر می‌کنند. چندی پیش تحلیل‌گران پیش‌بینی کردند که تولید فولاد در سال ۲۰۰۹ میلادی دست‌کم با ۱۰‌درصد کاهش مواجه خواهد شد. در صورت تحقق این پیش‌بینی تولید فولاد در سال جاری میلادی با بیشترین کاهش خود طی بیش از ۶۰ سال اخیر روبرو خواهد شد. در سال ۱۹۴۵ که سال پایانی جنگ جهانی دوم بود، تولید فولاد جهان ۳/۲۷درصد کاهش یافت که بدترین کاهش تولید از زمان شکل‌گیری صنعت فولاد در جهان محسوب می‌شد. همچنین برآورد شده است که دست‌کم چهار سال به طول می‌انجامد که تولید فولاد به سطوح سال ۲۰۰۷ بازگردد.