وظیفه اصلی بورس، کشف قیمت واقعی و عادلانه کالاها بوده و تحویل کالا نیز جزو ابزارهای معاملات آتی است.

دکتر احمد رضایی ـ مدیر قراردادهای آتی شرکت بورس کالا ـ اظهار کرد: پنج روز پایانی هر ماه، دوره تحویل کالا به صورت فیزیکی است که این پروسه طی ۱۰ روز کاری انجام می‌شود و حتی در این دوره افراد جدید هم در صورت تمایل می‌توانند وارد معامله شوند. وی با اشاره به تاخیر ایجاد شده در فرآیند تحویل کالا به دلیل تعطیلات هفته گذشته، گفت: طبق وعده‌های قبلی، زمان تحویل قراردادهای دوماهه سکه طلا از روز ۱۶ دی ماه آغاز شد که در این پروسه فروشنده قرارداد سکه‌های خود را ارائه داده و بابت هر سکه نیز مبلغ هزار تومان به عنوان کارمزد تحویل پرداخت می‌کند و با دریافت گواهی تحویل از شرکت طرف قرارداد بورس (انباردار)، این رسید را به اتاق پایاپای می‌دهد.

وی با اشاره به اینکه هفته پایانی هر ماه دوره تحویل کالا است، افزود: فرد خریدار نیز با مراجعه به اتاق پایاپای، آمادگی خود را جهت تحویل کالا اعلام می‌کند و روز بعد، ۲۵ درصد از مبلغ قرارداد را به حساب بانکی در اختیار شرکت بورس کالا که از سوی اتاق پایاپای معرفی می‌شود، واریز ‌کرده و طی هفته آخر،‌ ۷۵ درصد مابقی قرارداد را پرداخت می‌کند و پس از ارائه رسید به اتاق پایاپای، فرم تائیدیه را به انباردار داده و سکه‌های خود را دریافت می‌کند. البته باید کارمزد هزار تومانی را برای هر قطعه سکه که شامل بیمه کالا و هزینه‌های عملیات و جانبی قرارداد آتی است به آنجا پرداخت کند.

به گفته وی، این کارمزد رسمی مشمول هزینه‌های انبارداری، بسته‌بندی، هزینه‌های جابجایی و تحویل است.

رضایی با اشاره به اینکه وظیفه اصلی بورس کشف قیمت واقعی و عادلانه کالا است، گفت: گرچه تحویل کالا جزو ابزارهای معاملات آتی نیز است، اما نقش اصلی در بورس‌های آتی همان کشف قیمت است و در حال حاضراین نقش را در مورد سکه به خوبی ایفا کرده‌ایم.

وی خاطرنشان کرد: در نظر داریم در دوره‌های بعدی نظیر بورس‌های بین‌المللی کار را به صورت علمی انجام دهیم. زیرا ساختار اقتصادی کشور باید به قدری آزاد شود که بورس کالا بتواند سکه‌ها را تهیه کرده و خود اقدام به تحویل سکه کند.

وی در ادامه به تشریح روند فعالیت تحویل طلا در بورس کشورهای همسایه پرداخت و گفت: در بورس این کشورها محلی به نام دفینه وجود دارد که در آن طلا را ذخیره می‌کنند. به عنوان مثال پاکستان طبق قراردادی که با سوئیس دارد، طلاها را از آنجا وارد کرده و مورد معامله قرار می‌دهد. این سکه‌های ۲۴ عیاری، ضدآب بوده و با استاندارد سوئیس منطبق است و تحت عنوان هزار (عیار طلای صد در صد خالص) خوانده می‌شود.

او افزود: در بورس هندوستان، سکه‌ها دارای هولوگرام و شماره سریال بوده و حتی یک شرکت مستقل بازرسی، سکه‌های وارداتی از MCX انگلستان را مورد بازرسی قرار می‌دهد. همچنین در ترکیه معاملات بسیار پیشرفته‌ای فقط روی طلا و نه سکه طلا انجام می‌شود.

مدیر قراردادهای آتی با اشاره به اینکه عیار سکه‌های تحویلی ایران ۲۲ است، اظهار کرد: تا پایان روز ۱۶ دی ماه (سررسید قراردادها، حجم معاملات برابر با دو هزار و ۴۷۰ قطعه سکه به ارزش چهار میلیارد و ۹۴۴ میلیون و ۲۳۰ هزار ریال بوده است.

به گفته او، میانگین روزانه معاملات حدود ۱۰۰ سکه بوده و آمار برای شروع کار، بسیار خوب است.

او با بیان اینکه امکان offset شدن قراردادها (فروشندگان به عنوان خریدار شده و از گردونه معاملات خارج شوند) نیز وجود دارد، گفت: در این طرح در نظر داریم که شش دوره زمانی قراردادهای دو ماهه شامل دی، اسفند، اردیبهشت، تیر، شهریور و آبان را ادامه دهیم و در ماه جاری به طور همزمان معاملات تحویل اسفند ماه را آغاز کرده‌ایم.

رضایی درباره زمان ورود دیگر انواع سکه برای انجام معامله تاکید کرد: نحوه انجام قراردادها در بورس‌ها باید با دقت تهیه شوند و هر نوع کالایی نمی‌تواند وارد بورس شود. زیرا طراحی یک قرارداد زمان‌بر بوده و باید مطالعه شود که آیا کالای موردنظر ارزش استاندارد برای ارائه در بورس را دارد یا خیر؟ یا به عنوان مثال، نسبت معاملات سکه ربع و نیم با سکه تمام در بازار چقدر است؟، مشکلی از نظر عرضه برای آنها وجود ندارد؟ معامله‌گران آن چه وسعتی از بازار را تشکیل می‌دهند؟ و البته بورس نیز تمایلی به عرضه اقلام خرد ندارد و کالاهای مورد معامله آتی باید از قابلیت بسیار بالای نقدشوندگی برخوردار باشد.

وی در ادامه با تاکید بر اینکه بورس محل حجم معاملات عمده است، تصریح کرد: بورس کالا به صورت عمده‌فروشی و عرضه کلان به معامله می‌پردازد و بازار خرده‌فروشی که شامل صراف‌ها، طلاسازان و طلافروشان است، همچنان فعالیت خود را انجام می‌دهند، اما اگر افرادی با سرمایه خود بخواهند وارد معاملات آتی شوند، بورس کالا از آنها استقبال می‌کند و در پایان قرارداد هر شخص حقیقی مجاز است که ۱۰۰ قرارداد (هزار سکه) منجر به تحویل را در اختیار داشته باشد.

وی در مورد زمان فراهم شدن امکان خرید نقدی سکه در بورس کالا گفت: به دلیل آنکه در حال حاضر بانک کارگشایی به عرضه سکه صدتایی می‌پردازد، مدیرعامل شرکت بورس کالا اعلام کرده که بورس آماده ارائه هر نوع سرویس لازم برای انجام معاملات نقدی سکه (در سطح عمده) نیز است.

رضایی درباره اینکه چرا طبق اعلام قبلی، بانک‌ها، محل تحویل سکه نشدند؟ گفت: متاسفانه بانک‌ها در این زمینه با محدودیت‌هایی روبرو هستند و چون هنوز مذاکرات با بانک کارگشایی به اتمام نرسیده و زمان تحویل قراردادها سررسیده بود، باید این کار هرچه سریعتر انجام می‌شد. البته در بورس‌های دنیا ضرورتی ندارد که بانک‌های رسمی و بورس‌ها، سکه را تحویل بدهند و در مورد فروش سکه نیز مقررات حراج دارند، اما در ایران زمانی که بورس کالا با بانک کارگشایی به انعقاد تفاهم‌نامه بپردازد یا این بانک و یا با بانک‌های مجاز به تحویل سکه این کار را انجام می‌دهند.