تاثیرات نشست آتی اوپک بر بازار
با احتمال تصمیم اوپک مبنی بر کاهش بیشتر سقف تولید و تصمیمات اخیر دولت ایالات متحده آمریکا برای بهبود وضع اقتصادی این کشور، بهای نفت برای سومین روز پیاپی افزایش یافت.
با احتمال تصمیم اوپک مبنی بر کاهش بیشتر سقف تولید و تصمیمات اخیر دولت ایالات متحده آمریکا برای بهبود وضع اقتصادی این کشور، بهای نفت برای سومین روز پیاپی افزایش یافت.
به گفته شکیب خلیل رییس دوره‌‌‌ای اوپک این سازمان که تامین کننده ۴۰ درصد از نفت جهان می‌‌‌‌‌باشد به احتمال زیاد در نشست آتی خود در ۲۴ اکتبر تصمیم به کاهش ۲ میلیون بشکه‌‌‌ای تولید روزانه خود بگیرد.
همچنین با شروع اقدامات کشور آمریکا برای دسترسی بیشتر سرمایه‌‌‌‌گذاران به اعتبارات، شاخص بازارهای بورس افزایش یافت.
ویکتور شام، مدیر ارشد شرکت مشاوره انرژی پوروین و گرتز در سنگاپور می‌‌‌‌‌گوید: «همه چشم‌‌‌ها به دیدار آتی اوپک دوخته شده است و بازار بر اساس کاهش احتمالی تولید این سازمان که ۵۰۰۰۰۰ تا ۳۰۰۰۰۰۰ بشکه در روز خواهد بود قیمت گذاری می‌‌‌‌‌شود. هر اقدامی در جهت کاهش بحران اعتباری به بهبود بازار مالی کمک خواهد کرد که به دنبال آن بازار نفت نیز تقویت می‌‌‌‌‌شود.
ارزش نفت خام در بازار الکترونیک نیویورک با رشد 9/1 درصدی در روز دوشنبه به 69/75 دلار در هر بشکه رسید. معاملات سلف نفت نیز نسبت به یک ماه گذشته شاهد افزایش چشمگیری بود.
قیمت نفت پس از کاهش تقاضای جهانی که از بحران مالی و اعتباری در آمریکا ناشی میشد ۴۹ درصد نسبت به ماه جولای کاهش یافت.
بحران اعتباری و شاخص بازار
با کاهش ارزش دلار در بازارهای جهانی و تنزل نرخ رشد صنعتی و اقتصادی ایالات متحده آمریکا موج بزرگ بحران اعتباری در سراسر دنیا آغاز شد. موجی که بدون شک بازار مالی تک تک کشورها را تحت تاثیر قرار داد و اقتصاد آنها را همچون اقتصاد جهانی به دام رکود کشاند.
بسیاری بر این باورند که کاهش نرخ بهره آمریکا و به‌دنبال آن بحران مالی در این کشور سبب شد تا بازارهای صنعتی جهان نیز تضعیف شود؛ زیرا بازار تقاضای بزرگترین مصرف کننده جهان به دلیل بحران پولی راکد ماند.
بانک‌‌‌‌های جهان نیز به دلیل بحران اعتباری در بانک‌‌‌‌های آمریکا با مشکل روبه‌رو شدند و اقتصاد جهان شرایط تازه و بی‌شک متزلزلی را تجربه کرد. انتظار می‌‌‌‌رود بیشترین آسیب به صنایع کوچک و نوپا وارد شود و سرمایه‌‌‌‌‌هایی که در این عرصه‌‌‌ها حضور دارند نابود شود.
همچنین پیشبینی میشد رکود اقتصاد جهانی سبب کاهش قیمت نفت شود. انتظار می‌‌‌‌رفت در این وضعیت قیمت هر بشکه نفت خام به متوسط قیمت هر بشکه در بلند مدت برسد که حدود 24 دلار آمریکا است.
این سقوط می‌‌‌‌‌توانست برای اقتصاد کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس که به نفت ۶۰ و ۷۰ دلاری عادت دارند، تبعات مخرب‌تری به همراه داشته باشد. زیرا دیگر دلارهای نفتی که همیشه حامی اقتصاد این کشورها بودند وجود نداشتند. ولی با افزایش احتمال تصمیم اوپک قیمت نفت دوباره روند صعودی پیدا کرد.
پس از گذاشتن مهر تایید بن برنانکی (رییس بانک فدرال آمریکا) بر دومین بسته محرک اقتصادی، شاخص بازار بورس این کشور در روز دوشنبه افزایش یافت.
موسسه کردیت سوییس نیز اعلام کرد، حمایت برنانکی از دومین بسته محرک اقتصادی تاثیرات مثبتی بر بازارهای بورس و همچنین قیمت انرژی داشته است.
تولید اوپک
شکری قانم، رییس شرکت ملی نفت لیبی به بلومبرگ گفت: «احتمالا اوپک یک میلیون بشکه در روز از تولید خود کم کند. این مساله و میزان دقیق کاهش تولید در جلسه آتی این سازمان بررسی می‌‌‌‌‌شود.»
عبدا... بن حمد العطیه وزیر نفت کشور قطر نیز به شبکه تلویزیونی الجزیره گفت، اوپک 1 میلیون بشکه در روز از تولید خود خواهد کاست.
اما رسانه‌‌‌های غربی مانند وال استریت ژورنال این سوال را مطرح میکنند که آیا این اقدام اوپک تاثیری بر بازار نفت خواهد گذاشت؟ یا اینکه اقتصاد ناپایدار جهانی به‌رغم تصمیم اوپک به کاهش تولید موجب سقوط بیشتر بهای طلای سیاه خواهد شد؟
بر اساس تحلیل کارشناسان وال استریت ژورنال این سازمان بارها اقدام به کاهش عرضه نفت برای جلوگیری از ریزش بیشتر قیمت‌‌‌‌ها کرده است؛ ولی در بیشتر موارد با شکست مواجه شد. مثلا در سال 1998 با بروز بحران مالی در آسیا این سازمان 5/2 میلیون بشکه در روز از تولید خود کم کرد، اما نتایج کم اقدام خود را در سال 2001 مشاهده کرد.
نمودار زیر میزان کاهش و افزایش سقف تولید اوپک در شرایط مختلف را نشان می‌‌‌‌‌دهد. بر طبق این نمودار در شرایط رکود اقتصادی کاهش سقف تولید اوپک کارساز نبوده است؛ ولی در زمان بهبود اقتصادی و زمانی‌که تولید ناخالص داخلی کشورهای دنیا در حد قابل قبولی بوده اقدام به کاهش تولید موثر واقع شده است.
به دنبال پیشبینی کارشناسان مبنی بر کاهش شدید رشد اقتصادی جهان به خصوص کشورهای صنعتی و کاهش شدید ارزش نفت، سران اوپک تصمیم گرفتند تا در روز جمعه در وین نشستی اضطراری برگزار کنند. کاهش تقاضای نفت از طرف اروپا و ایالات متحده در سال جاری بهای نفت را بیش از 50 درصد نسبت به بالاترین میزان آن (147 دلار) کاهش داد.
بر اساس گزارش داچ بانک در روز دوشنبه رشد ضعیف ۲/۱ درصدی اقتصاد جهان در سال آینده باعث خواهد شد تا بهای نفت ۵۰ درصد دیگر سقوط کند (یعنی به یک سوم قیمت آن در ماه جولای برسد). نفت با این قیمت بیشتر کشورهای عضو اوپک را که هزینه‌‌‌های دولت آنها سر به فلک می‌‌‌‌‌کشد دچار چالش خواهد کرد.
صندوق بینالمللی پول روز دوشنبه گزارش داد که ایران به نفت بشکه‌‌‌ای 90 دلار برای جلوگیری از کسری بودجه نیازدارد. همچنین کشورهای بحرین و عمان به ترتیب به نفت 75 و 77 دلاری احتیاج دارند. عراق نیز با نفت به قیمت زیر 111 دلار نمی‌‌‌‌‌تواند هزینه‌‌‌های خود را در سال 2009 تامین کند.
برخی از کشورهای عمده مصرف کننده نفت نگران تاثیرات ناشی از نشست اوپک هستند؛ به نظر آنان اقتصاد جهانی برای تقویت نیاز دارد تا قیمت انرژی بیشتر کاهش یابد. جف کوپر، معاون وزیر انرژی آمریکا می‌‌‌‌‌گوید: «به نظر ما میزان عرضه در بازار باید زیاد باشد.»
اوپک نیز ادعا می‌‌‌‌‌کند با کم شدن عطش کشورها برای نفت، این سازمان باید تولید خود را کم کند تا از عرضه و ذخیره بیش از حد این ماده در بازار جلوگیری کند. بر اساس پیشبینی این سازمان تقاضا برای نفت اوپک در سال آینده 900000 بشکه در روز نسبت به سال 2008 کمتر می‌‌‌‌‌شود. مصرف جهانی نفت در حال حاضر 5/82 میلیون بشکه در روز است.
بعضی از وزرای کشورهای عضو اوپک اذعان دارند که کاهش تولید اوپک در چند مرحله صورت خواهد گرفت. این سازمان اقدام مشابهی را در سال ۲۰۰۶ انجام داد و طی آن کشورهای عضو در دو مرحله ۷/۱ میلیون بشکه در روز از تولید خود کاستند. بسیاری از کارشناسان در آن زمان معتقد بودند کاهش تولید این سازمان در اواخر سال ۲۰۰۶ در جهت نگه داشتن قیمت نفت در سقف ۵۵ دلار در هر بشکه بوده است.
تصمیم این سازمان برای یکسان سازی سقف تولید کشورهای عضو این سوال را مطرح می‌‌‌‌‌کند که کدام‌یک از اعضا به کاهش تولید مبادرت خواهند کرد؟ به نظر می‌‌‌‌‌رسد ایران، نیجریه و ونزوئلا که به اعتقاد تحلیلگران تحت فشار اقتصادی قرار دارند تمایلی برای کاهش تولید در هیچ شرایطی را نداشته باشند.
این در حالی است که محمد علی خطیبی، نماینده ایران در اوپک با بیان اینکه برخی از مصرف کنندگان بزرگ در مورد اوپک کم لطفی میکنند، پیشبینی کرد کاهش سطح تولید بین یک تا سه میلیون بشکه در نشست اضطراری ۲۴ اکتبر (سوم آبان ماه) مورد بررسی قرار گیرد.
وی با بیان اینکه اوپک برای تاثیر‌گذاری بر بازار نفت نباید زمان را از دست دهد، تاکید کرد: به نظر می‌‌‌‌‌رسد که بهتر است اوپک هر چه زودتر نوسانات و بی نظمی‌‌‌‌‌های بازار را کنترل کند.
عربستان سعودی نیز تاکنون در برابر کاهش تولید خود مقاومت کرده است؛ اما به گفته کارشناسان این کشور تمایلی به سقوط قیمت این ماده به کمتر از ۶۰ دلار ندارد.
به عقیده کارشناسان، تاثیر اوپک بر اقتصاد نفت همیشه ثبات بخش نبوده‌است. در جریان بحران نفت ۱۹۷۳ این سازمان با استفاده از سلاح نفت دنیا را به وحشت انداخت و باعث ایجاد تورم شدید در تمام کشورهای مصرف‌کنندگان نفت، اعم از کشورهای پیشرفته و درحال توسعه جهان شد. توسعه بیش از حد میادین نفتی خلیج مکزیک، دریای شمال که کاهش سهم اوپک در تولید جهانی را منجر شده و بی‌ثباتی روزافزون بازار موجب شده‌است توان اوپک در ارتباط با کنترل قیمت نفت در مقایسه با دوران طلایی آن کاهش زیادی داشته باشد.
به هر حال اجلاس اوپک می‌‌‌‌‌تواند تاثیرات غیرقابل انکاری بر بازار بگذارد؛ به طوری که تنها شایعه کاهش تولید این سازمان باعث بالارفتن قیمت نفت در سه روز گذشته شده است.
سازمان کشورهای صادر کننده نفت (اوپک) متشکل از الجزایر، اندونزی، ایران، عراق، کویت، لیبی، نیجریه، قطر، عربستان سعودی، امارات متحده عربی و ونزوئلا است که مقر بینالمللی آن از سال ۱۹۶۵ در شهر وین در کشور اتریش بوده‌است.
هدف اصلی این سازمان،آنچنان که در اساسنامه بیان شده، به این شرح است: «هماهنگی و یکپارچه‌‌‌سازی سیاست‌های نفت کشورهای عضو و تعیین بهترین راه برای تامین منافع جمعی یا فردی آنها، طراحی شیوه‌هایی برای تضمین ثبات قیمت نفت در بازار نفت بینالمللی به منظور از بین بردن نوسانات مضر و غیر ضروری؛ عنایت و توجه ویژه به کشورهای تولید کننده نفت و توجه خاص به ضرورت فراهم کردن درآمد ثابت برای کشورهای تولید کننده نفت؛ تامین نفت کشورهای مصرف کننده به صورت کارآمد، مقرون به صرفه و همیشگی؛ و بازده مناسب و منصفانه برای آنهایی که در صنعت نفت سرمایه گذاری میکنند.»
منابع: مهر/ Wall Street Journal/Bloomberg
ارسال نظر