بورس نفت در بن‌بست

ایسنا- سرانجام بعد از هفت سال انتظار و وعده‌های مختلف مسوولان، مرحله اول بورس نفت در قالب بورس فرآورده‌های نفت و پتروشیمی‌در ۲۸ بهمن سال گذشته در بورس کالا افتتاح شد، در همان زمان اعلام شد تا بعد از راه‌اندازی فاز اول و معامله محصولات پتروشیمی‌در بورس، فاز دوم طرح و معامله نفت خام سال آینده (امسال) راه‌اندازی می‌شود. بعد از گذشت هفت سال از اختلاف وزارت نفت و اقتصاد در راه‌اندازی بورس نفت، سرانجام در ۲۸ بهمن سال گذشته کلید معامله محصولات پتروشیمی‌با عنوان فاز اول بورس نفت در بورس کالای ایران زده شد و مرحله اول تشکیل بورس نفت با معامله محصول پلی اتیلن برای اولین بار در کشور آغاز شد.

در مراسم افتتاح فاز اول بورس نفت که با حضور وزرای امور اقتصادی و دارایی و نفت، رییس سازمان بورس و اوراق بهادار، مدیرعامل شرکت بورس کالا و رییس هیات رییسه صندوق بازنشستگی نفت به صورت آن لاین از طریق بورس کیش و ویدئو کنفرانس در تهران آغاز به کار کرد، رییس سازمان بورس و اوراق بهادارو وزیر وقت اقتصاد با اشاره به فراهم شدن مقدمات فاز دوم بورس نفت اظهار کردند، بعد از راه‌اندازی فاز اول، در سال آینده شاهد راه‌اندازی فاز دوم بورس نفت و معامله نفت خام خواهیم بود.

که برای این منظور طبق مصوبه هیات وزیران کارگروهی متشکل از وزارتخانه‌های اقتصاد، نفت و وزارت امور خارجه و بانک مرکزی با مسوولیت وزارت امور اقتصادی و دارایی تشکیل شد تا مطالعات و امکان سنجی مناسب جهت راه‌اندازی فاز دوم بورس نفت را انجام دهند.

صالح آبادی با اشاره به اینکه راه‌اندازی فازهای اول و دوم بورس نفت، نقش بسزایی در تحقق ایده بورس بین‌المللی نفت خواهد داشت، عنوان کرده بود بورس بین‌المللی نفت خام امسال بر اساس مطالعات این کار گروه در کشور راه‌اندازی خواهد شد.

این در حالی است که به دلیل تغییرات پیاپی در وزارت اقتصاد که متولی اصلی راه‌اندازی بورس نفت است این کارگروه نتوانست به منظور بررسی ایجاد فاز دوم بورس نفت تشکیل جلسه داده و اقدامات لازم را انجام دهد، ولی با گذشت دو ماه از تعیین وزیر جدید اقتصاد، تشکیل کارگروه همواره با مشکل مواجه بوده و تاکنون اعضای مورد نظر به درستی معین نشدند، در صورتی که متصدی جدید وزارتخانه اقتصاد از اعضای سابق شورای عالی بورس بوده و ضمن آشنایی با نیازهای بازار سرمایه همواره به لزوم توجه به بازار تاکید کرده است.

سید علی اکبر هاشمیان، مدیرعامل بورس کالا، تغییرات وزارت اقتصاد راعامل اصلی تاخیر دربرگزاری جلسات کارگروه عنوان کرد و به ایسنا گفت: تاکنون جلسه‌ای از کارگروه مورد نظر به منظور بررسی تشکیل فاز دوم بورس نفت برگزار نشده است.

به این ترتیب مشخص نشدن اعضای کارگروه و برگزار نشدن حتی یک نشست در آستانه ورود به نیمه دوم سال ۸۷ بهانه‌ای است تا راه‌اندازی فاز دوم بورس نفت را با فراموشی مواجه کند و مشخص نیست آیا برای برگزاری این نشست هم انتظار هفت ساله لازم است؟

پیش از این رییس سازمان بورس علت تاخیر راه‌اندازی بورس نفت را وجود مشکلات اجرایی فراوانی در این زمینه دانست و اعلام کرد: با سرعتی که در مجموعه بازار سرمایه، وزارت نفت و وزارت اقتصاد وجود دارد تاخیرهای گذشته با سرعت ترمیم و برطرف می‌شود، زیرا این امر کمک بسیار زیادی به اجرای اصل ۴۴ و فرامین مقام معظم رهبری برای واگذاری سهام است.

مزیت‌های تشکیل بورس برای نفت

به گفته کارشناسان راه‌اندازی بورس نفت ایران که بدون شک، بخش‌های مختلف اقتصادی کشور نظیر مالی، بانکی، بازرگانی، فناوری ارتباطات و اطلاعات و غیره را تحت تاثیر خود قرار می‌دهد، تحول بزرگی در اقتصاد کشور و حتی در منطقه محسوب می‌شود و راه‌اندازی بورس نفت که تکلیف قانونی ماده ۹۵ برنامه سوم توسعه است را می‌توان به منزله تجارت نفت از طریق بورس عنوان کرد.

با توجه به اینکه ایران از جمله کشورهای بزرگ نفت خیز دنیا و از تولیدکنندگان و صادرکنندگان مهم آن در سطح جهانی به شمار می‌رود، وجود یک بورس نفت برای عرضه محصولات نفتی و پتروشیمی ‌حایز اهمیت بوده و از ضروریات ملی کشور به شمار می‌رود و تشکیل این بورس با توجه به منابع عظیم نفتی ایران می‌تواند به بازار مالی و پولی کشور کمک کند.

راه‌اندازی بورس نفت مزایای متعددی از جمله شفاف سازی قیمت‌ها، واقعی تر شدن قیمتها، افزایش درآمدهای نفتی ایران، تاثیر‌گذاری بر قیمت جهانی نفت، جذب سرمایه‌گذاری خارجی و غیره است و این در حالی است که برخی از کارشناسان اقتصادی معتقدند که راه‌اندازی بورس نفت باید با آزادسازی محصولات پتروشیمی ‌همراه باشد.

هرچند وجود یک بورس نفت در ایران می‌تواند بر بنیان‌های اقتصادی کشور تاثیرات مثبت فراوانی بگذارد و ایران را در مدار بورس‌های معتبر جهان قرار دهد، اما تا زمانی که بورسی وجود نداشته باشد همه این اظهارات جز آمال و آرزو چیز دیگری نخواهد بود.