سایه سنگین رکود در بازار سنگ‌آهن

سعید گودرزی

معادلات حاکم بر بازار سنگ‌آهن در ماه جولای همچون ماه‌های مه و ژوئن شرایط رکود (Inactive) را در این بازار در بنادر چین حفظ کرد. با نگاهی به معاملات انجام شده در بازار Spot (محموله‌های کوچک) دیده می‌شود که اگرچه در این ماه از کاهش قیمت آنچنانی در مقایسه با دو ماه قبل نشانه‌هایی دیده نمی‌شود، اما پارامترهای تاثیرگذار در بازار همچنان وضعیت خرید و فروش سنگ‌آهن را در یک رکود نسبی قرار داده‌اند. در ماه جولای فاکتورهایی نظیر کاهش میزان تقاضا برای محصولات فولادی، افزایش شدید قیمت کک، کاهش تولید معدن داران چینی به دلایل مسائل امنیتی و زیست‌محیطی به‌علت نزدیکی بازی‌های المپیک چین، کاهش روز به روز نرخ کرایه حمل از بنادر استرالیا، هندوستان و برزیل به چین‏‏، افزایش بهای واحد پول چین RMB در مقایسه با‌دلار که در حال حاضر به رقم ۶۸ رسیده و ناکارآمد بودن قوانین سختگیرانه دولت چین جهت کاهش حجم انبوه سنگ‌آهن‌های دپو شده در بنادر از مجموعه عوامل

شاخصی بودند که منجر به رکود بازار سنگ‌آهن در ماه جولای شدند. البته واضح است که عوامل تاثیرگذار دیگری نیز بر بازار حاکم بودند که اثرات آنها از ماه‌ها قبل (ژوئن،مه) در بازار وجود داشته و به تفصیل در مقالات قبلی بیان شدند.

در ادامه، توضیحات تفصیلی خود را در خصوص اثرات افزایش قیمت کک، بازی‌های المپیک و کاهش نرخ کرایه حمل در بازار سنگ‌آهن در ماه جولای را بررسی می‌کنیم.

افزایش شدید قیمت کک

نگاهی اجمالی بر بازار سنگ‌آهن در سال‌های ۲۰۰۴ تا ۲۰۰۸ نشان می‌دهد که تقاضا برای این محصول در این دوره از زمان به شدت بالا رفته که این امر موجب شد تقاضای کارخانه‌ها برای بارهای کم‌عیار نیز به فراخور افزایش تقاضا برای این محصول افزایش یابد زیرا تا پیش از سال ۲۰۰۴ تقاضا برای سنگ‌آهن با عیار کمتر از ۵۹‌درصد بندرت به چشم می‌خورد، اما دیده شد که خریداران چینی در سال ۲۰۰۷ سنگ‌آهن کلوخه

(۰-۳۰۰-۰mm) با عیار در حدود ۵۳‌درصد را خریداری می‌کردند.

در مقابل طی این سال‌ها قیمت قراردادهای جهانی کک تا حدود ۸‌درصد و ۱۵‌درصد در سال‌های ۲۰۰۶ و ۲۰۰۷ افت کرد و همچنین قیمت‌های داخلی کک طی سال‌های ۲۰۰۴ تا ۲۰۰۷ رشد آنچنانی نداشته و حتی در برخی مقاطع که در بالا ذکر شد کاهش قیمت نیز داشته‌ایم و این کاهش قیمت منجر به آن شد که خریداران چینی راغب به خرید سنگ‌آهن‌های کم‌عیار جهت تولید فولاد شوند (زیرا همان طور که می‌دانید سنگ‌آهن و کک اجزای لاینفک مواد اولیه فولاد هستند و همواره قیمت

این دو ماده معدنی پایه‌گذار قیمت فولاد می‌باشد).

اما از ابتدای سال ۲۰۰۸ به یکباره کلیه معادلات کک بهم ریخت و دستخوش تغییرات اساسی شد، زیرا قیمت صادراتی کک استرالیا با یک جهش بسیار زیاد ۳۰۰‌-۲۰۰‌درصد به قیمت ۳۰۵-۳۰۰‌دلار در تن برای سال ۲۰۰۹-۲۰۰۸ رسید در حالی که همین رقم برای معاملات سال ۲۰۰۷ عددی معادل ۹۸‌دلار در تن بود.

این افزایش شدید منجر به افزایش هزینه‌های جهانی کارخانه‌های فولادی تا ۱۰۰‌دلار در تن می‌شود و برای کارخانه‌های چینی (به‌دلیل عدم بهره گیری از تکنولو ژی بالا در فرآیند تولید فولاد) به رقمی در حدود ۱۳۰-۱۰۵‌دلار در تن خواهد رسید.

اما امسال در مقایسه با سال‌های قبل شرایط به گونه دیگری رقم خورده است و افزایش هزینه کک در تولید فولاد، سنگ‌آهن را پشت سر گذاشته است زیرا حتی با افزایش قیمت سنگ‌آهن در قراردادهای بلند مدت در سال جاری که منجر به افزایش هزینه‌های تولید تا حدود ۴۶ الی ۶۵‌دلار در تن شده است، اما هنوز با رقم ۱۳۰-۱۰۵‌دلار ناشی از افزایش شدید قیمت کک فاصله بسیار زیادی دارد. لذا بسیاری از دست‌اندرکاران صنعت فولاد چین در صدد کنترل اثرات ناشی از این افزایش بسیار زیاد بازار کک بر روی قیمت نهایی فولاد هستند.

آنچه که در این گذار به‌صورت کاملا مشخص دیده می‌شود، این است که جهت کنترل قیمت کک بسیاری از کارخانه‌ها به‌سمت سنگ‌آهن‌های پر عیار و گندله روی خواهند آورد، زیرا از لحاظ تکنیکی با افزایش هر یک درصد عیار سنگ‌آهن نیاز به کک ۵/۱ تا ۲‌درصد کاهش و تولید تا ۵/۲‌درصد افزایش می‌یابد و حتی اگر یک درصد مقدار گندله در کوره افزایش یابد نیاز به کک تا ۸/۰ تا یک کیلوگرم کاهش پیدا می‌کند.

لذا بسیاری از مفسران بازار سنگ‌آهن بر این باورند که در سه ماهه سوم سال میلادی تقاضا برای سنگ‌آهن‌های پرعیار و گندله به مراتب بیشتر از سنگ‌آهن‌های کم‌عیار خواهد بود و حتی پیش‌بینی می‌شود که قیمت سنگ‌آهن کم‌عیار

(با عیار کمتر از ۶ یک درصد) روند رو به نزولی داشته باشد.

بازی‌های المپیک ۲۰۰۸ پکن

میزبانی مسابقات المپیک چین و متعاقب آن مسابقات پاراالمپیک و نزدیکی به زمان شروع این مسابقات که حدود ۲ ماه به‌طول خواهد انجامید نیز به نوبه خود فشار هر چه بیشتری بر بازار سنگ‌آهن این کشور وارد آورده است.

اخبار منتشر شده در این زمینه حاکی است که آلودگی شهر پکن همچنان در سطحی بالاتر از سطح مجاز می‌باشد که منطبق با استانداردهای بین‌المللی جهت میزبانی این مسابقات نیست. از سوی دیگر، چین که به‌عنوان یک کشور در حال توسعه شدیدا تلاش می‌کند تا خود را در زمره کشورهای پیشرفته جهان مطرح کند سال‌ها است که در پی گرفتن جواز جهت میزبانی این مهم‌ترین رویداد ورزشی جهان است و مسلما تمامی تلاش خود را جهت برگزاری هر چه بهتر این مسابقات خواهد کرد. در همین راستا، دولت چین تدابیر کنترلی شدیدی بر شرایط حمل‌ونقل و آلاینده‌های زیست‌محیطی خود اعمال کرده است، به‌طوری که دولت این کشور از کاهش ۵۰‌درصد میزان‌ترافیک در شهر پکن خبر داده است.

در نتیجه چنین اقداماتی و با نزدیک شدن به زمان برگزاری مسابقات المپیک هم کارخانه‌ها و هم معادن مواضعی کاملا انفعالی اتخاذ کرده‌اند، چرا که از یکسو به دلیل کم‌رونق بودن بازار فولاد و افزایش هزینه‌های تولید، کارخانه‌ها خود را به انجام خریدهای بزرگ راغب نشان نمی‌دهند و سعی در کاستن هر چه بیشتر قیمت خرید خود دارند، به عنوان مثال در استان Hebei که در حال حاضر از استانداردهای لازم پاکیزگی هوا جهت برگزاری مسابقات برخوردار نیست در حدود ۶۶ کارخانه متوقف یا به حالت تعلیق درآمده‌اند که این امر موجب کاهش ۳‌میلیون تن محصول فولادی طی ۲‌ماه آتی خواهد شد که به نوبه خود موجب کاهش تقاضای ۵/۴‌میلیون تنی سنگ‌آهن می‌شود که این کاهش تقاضا یکی از عوامل شاخص و تعیین‌کننده رکود و کاهش قیمت طی یکی دو ماه اخیر به‌خصوص در ماه جولای در بازار سنگ‌آهن به‌ویژه در بازار Spot بوده است. از سوی دیگر، معدن‌داران نیز که متحمل هزینه‌هایی مانند انرژی و برق جهت استخراج هستند یا با مشکل کمبود مواد منفجره جهت استخراج دست به گریبان هستند تمایلی به فروش با شرایط فعلی نشان نمی‌دهند و سعی در افزایش دپوهای خود به امید پررونق‌تر شدن بازار سنگ‌آهن پس از مسابقات المپیک دارند.

همچنین که این رویداد موجب شده که بازار داخلی سنگ‌آهن به‌خصوص در نواحی شمال غربی آن کشور که بازار فعال‌تری نسبت به جنوب دارد، محدود به نواحی خاصی شده و الگویی منطقه‌ای به خود گرفته است؛ به طوری که اعمال سیاست‌های کنترلی دولت در جهت کنترل آلودگی موجب کاستن و یا محدود کردن حمل‌ونقل شده است و معدن داران فقط می‌توانند کارخانه‌های واقع در منطقه خود را پوشش دهند که مسلما این امر موجب کاهش تولید شده و به بازاری منفعل می‌انجامد.

کاهش نرخ کرایه حمل

پس از سقوط بی‌سابقه شاخص BDI ت(Baltic Dry Index) در ماه ژوئن که منجر به کاهش قیمت کرایه حمل از ۱۰۸‌دلار به حدود ۸۶‌دلار از بنادر برزیل به چین شد، نرخ کرایه حمل برای مواد خشک به‌ویژه سنگ‌آهن در ماه جولای طی پانزده روز متوالی روند نزولی و بی‌سابقه داشت.

از جمله عوامل این رکود و نزول در بازار کشتی‌های فله بر را می‌توان به رکود شدید در بازار فعلی سنگ‌آهن به‌خصوص در بازار Spot دانست که از مهم‌ترین دلایل آن نزدیکی بازی‌های المپیک و کاهش شدید تقاضا برای سنگ‌آهن می‌باشد. از طرفی دولت چین با فشار مضاعف بر کارخانه‌ها و تجار از اعطای تسهیلات بانکی خودداری می‌کند تا بتواند حجم انبوهی از سنگ‌آهنی را که در بنادر چین موجود است و هنوز هم مشکلات بسیاری را برای دولت چین به‌وجود آورده است، کمتر کند؛ چراکه به‌علت نزدیکی بازی‌های المپیک و اعمال قوانین‌ترافیکی برای حمل‌ونقل، خروج سنگ‌آهن از بنادر به کندی صورت می‌گیرد.

در حال حاضر نرخ کرایه کشتی از بنادر شرقی هندوستان به بنادر Rizhao و Qingdao چین در حدود ۳۸‌دلار در تن می‌باشد که در مقایسه با اوایل ماه جولای که حدود ۴۴‌دلار بوده است، معادل ۱۶‌درصد افت قیمت داشته‌ایم. این رکود و کاهش قیمت در بنادر هندوستان در مقایسه با بنادر استرالیا و برزیل بیشتر به چشم می‌خورد؛ زیرا حجم عمده محصولات هندوستان به‌صورت Spot در بازار چین فروخته می‌شود و لذا این رکود در خرید سنگ‌آهن منجر به کاهش نرخ کرایه حمل بیشتری در بنادر هندوستان شده است.

در حال حاضر به علت رکود در بازار سنگ‌آهن در حوزه Spot و بی‌میلی تجار و کارخانه‌های فولادی به خرید سنگ‌آهن‌های وارداتی در بنادر چین و همچنین کاهش کرایه حمل کشتی و عدم اعطای تسهیلات بانکی از سوی بانک‌های چینی به خریداران، تجار چینی بر آن شده‌اند که خریدهای خود را از حالت Bulk Shipment که نیاز به سرمایه‌گذاری کلان و ریسک بالا دارد، به حالت Container Shipment و محمولات کوچک‌تر تغییر دهند و پیرو این امر دیده می‌شود که تعداد زیادی از تجار و خریداران چینی به‌سمت محمولات Spot کوچک و کانتینری روی آورده‌اند.

منبع:سیاحان سپهر آسیا