بورس و تاثیر مدیریت چند وجهی بر عملکرد شرکت‌ها
دکتر مهندس سیدتقی نعیمی*
قسمت دوم و پایانی
روز گذشته قسمت اول این گزارش به چاپ رسید، حال قسمت دوم را بخوانید.
دکتر مهندس سیدتقی نعیمی*
قسمت دوم و پایانی
روز گذشته قسمت اول این گزارش به چاپ رسید، حال قسمت دوم را بخوانید.
همانطور که در نمودار 6دیده می‌شود قیمت جهانی سنگ‌آهن تنها در سال 2008 بیش از 60درصد افزایش داشته است و در عین حال با توجه به افزایش بیش از پیش تقاضا برای فولاد در سال‌های آینده عملا در درازمدت چنین شرایطی همچنان در بازار مصرف سنگ‌آهن پابرجا باقی خواهد ماند. از این‌رو شرکت CSN با سرمایه‌گذاری 5/1میلیارد دلاری مصمم به سه برابر کردن ظرفیت تولید سنگ‌آهن خویش تا پایان سال 2010 است[15]. همچنین این شرکت دارای معادن تامین‌کننده مواد کمک ذوب مورد نیاز واحدهای تولید آهن خام و فولاد خویش است. معادن تحت تملک این شرکت با ظرفیت تولید سالانه 4میلیون تن آهک و دولومیت، در سال 2006 معادل 3/1میلیون تن فلاکس مورد نیاز شرکت مادر را تامین نموده و همچنین مقداری از محصولات خویش را جهت تولید کلینکر مورد نیاز صنایع سیمان به فروش رسانده است [15].
با دوراندیشی مدیریت شرکت و با توجه به سرمایه‌گذاری بالای شرکت CSN در زمینه تولید ورق‌های قلع‌اندود، درسال ۲۰۰۵ این شرکت معدن قلعی با ذخیره ۵۴هزار تن قلع به همراه واحد ریخته‌گری مربوط به آن را به ارزش تقریبی ۵۶میلیون دلار با مشارکت شرکتی دیگر خریداری نمود [۱۵]. هم‌اکنون این واحد ریخته گری ظرفیت تولید سالانه ۶/۳هزار تن قلع را دارد که بخشی از این مقدار صرف تامین خوراک واحدهای پایین دستی تولید ورق قلع‌اندود CSN می‌شود. در این زمینه شرکت برنامه‌ای برای افزایش ظرفیت تولید مجتمع استخراج قلع خویش از مقدار سالانه ۶/۳هزار تن به ۸/۴هزار تن تا سال ۲۰۰۹ دارد [۱۲].
واحدهای فولادسازی و نورد
حجم تولیدات واحدهای فولادسازی شرکت CSN در سال 2007 معادل 4/5میلیون تن بوده است که 3/11درصد از کل حجم محصولات فولادی تولید شده برزیل در سال 2007 می‌باشد و CSN سومین تولیدکننده بزرگ محصولات فولادی در برزیل در سال 2007 بود [12]. واحد فولادسازی این شرکت در 141 کیلومتری شهرریودوژانیرو قرار دارد که با استفاده از 3 واحد کوره بلند و کنورتورهای LD محصولات فولادی خود را تولید می‌کند. قطر شکم کوره بلند شماره 3 این شرکت 13 متر است. این کوره‌های بلند روزانه 5/13هزار تن آهن خام برای تبدیل به فولاد در کنورتور تولید می‌کنند[12]. شرکت CSN با سرمایه‌گذاری گسترده در بخش‌های پایین دستی تولید محصولات فولادی زنجیره تولیدات خویش را تا تولید ورق‌های گالوانیزه، قلع‌اندود، ورق‌های رنگی و حتی تولید محصولات بسته‌بندی گسترش داده است. در سال 2007 از 4/5میلیون تن فولاد خام تولیدی این شرکت 5میلیون تن انواع محصولات فولادی نورد شده به‌دست آمد. شکل 7 سهم محصولات مختلف از مقدار فروش این شرکت در سال 2006 را نشان می‌دهد.
سهم محصولات مختلف از فروش شرکت CSN در سال 2006
طبق نمودار ۷ شرکت CSN در داخل برزیل ۵ واحد تولیدکننده ورق‌های گالوانیزه و رنگی در اختیار دارد. همچنین این شرکت یک واحد نورد و تولید ورق‌های گالوانیزه در ایالت ایندیانا (آمریکا) را در اختیار دارد که شمش مورد نیاز واحد آمریکا را از واحد فولادسازی این شرکت در برزیل تامین می‌نماید. این شرکت در سال ۲۰۰۵ طی اقدامی جنجالی و با سرمایه‌گذاری ۳۸میلیون دلاری ۵۰درصد دیگر از سهام شرکت هلندی - انگلیسی «کوروس» را خریداری نموده و با استفاده از واحدهای تولیدی این شرکت در پرتغال نیز به تولید انواع محصولات نورد شده می‌پردازد [۱۲].
در زمینه تولید ورق‌های قلع‌اندود شرکت CSN تنها تولیدکننده این نوع از ورق‌ها در برزیل و بزرگترین در آمریکای لاتین می‌باشد. تقریبا یگانه تامین‌کننده ورق‌های قلع‌اندود در برزیل است. ظرفیت نصب شده تولید ورق‌های قلع‌اندود این شرکت معادل 1/1
میلیون تن است و با در اختیار داشتن معدن قلع تحت تملک خویش عملا CSN جزو ۵ تولیدکننده بزرگ ورق‌های قلع‌اندود در جهان است[۱۲].
همچنین CSN با دارا بودن دو شرکت فعال در تولید قوطی‌های مخصوص انواع نوشیدنی‌های گازدار و دیگر ظروف نگهدارنده محصولات غذایی و شیمیایی مقداری از محصولات فولادی نورد شده خویش را نیز مستقیما در همین شرکت‌ها صرف تولید محصولات بسته‌بندی می‌نماید[12]. همانطور که دیده می‌شود، یکی از رموز موفقیت شرکت‌های صنعتی در عرصه جهانی گسترش زنجیره فرآیندهای تولیدی این شرکت‌ها و چند وجهی نمودن تولیدات آنها است. به عبارتی دیگر مدیران شرکت با علم به مراحل مختلف تولید یک محصول از نخستین مراحل استخراج آن از مواد اولیه تا آخرین مراحل تولید و تلاش جهت در اختیار گرفتن هر یک از این مراحل در هرم تولیدی شرکت، به نوعی شرکت خویش را در برابر ناملایمات بازار تولید بیمه می‌سازند. شرکت‌های صنعتی با در اختیار داشتن گستره وسیع تولید محصولات مختلف، سودآوری مناسبی را در سال‌های اخیر تجربه نموده‌اند و این امر خود منجر به عملکرد مناسب مجموعه سهام این شرکت‌ها در بازارهای بورس مختلف شده است.
یکی دیگر از این نوع شرکت‌ها، شرکت TATA هند است.
گروه صنعتی TATA جمعا با حدود 350هزار نفر پرسنل از 27 شرکت تولیدی و خدماتی تشکیل شده است[16] که با فعالیت در هفت بخش مختلف اعم از تولید فولاد و مواد شیمیایی، فناوری اطلاعات، اتومبیل‌سازی و ... زنجیره بزرگی از مراحل تولیدی و خدماتی مختلف را در اختیار دارد و این مساله به سودآور بودن و آسیب‌ناپذیر بودن مجموعه این شرکت کمک می‌نماید و باعث شده است که درآمد این شرکت در سال مالی 2008 -2007 از 55میلیارد دلار فراتر رود [16]. تعداد سهامداران این مجموعه در سال مالی 2007 -2006 حدود 92/2میلیون نفر بودند. از دو نمونه بالا می‌توان این‌گونه نتیجه‌گیری کرد که حرکت مدیریت جهانی صنایع تولید فولاد به سمت در اختیار گرفتن تک‌تک مراحل تولید یک محصول صنعتی از طریق پیش بردن مذاکرات جهت ادغام دو شرکت صنعتی که محصول یکی در حکم ماده اولیه دیگری است، به سود آور شدن مجموعه جدید ایجاد شده خواهد انجامید.
ایجاد این سودآوری با کم اثر شدن و حتی بی‌اثر شدن تغییرات قیمت‌های مواد اولیه در بازارهای جهانی بروی عملکرد شرکت جدید موثر خواهد بود، زیرا مدیران رده بالای شرکت می‌توانند به‌جای داشتن دغدغه تامین مواد اولیه مورد نیاز واحدهای خویش و ... بیشتر بر بهبود عملکرد تولیدی شرکت از طریق سرمایه‌گذاری در امر تحقیق و توسعه و افزایش بهره‌وری مجموعه خطوط تولید متمرکز شوند. به شرط آنکه مسوولان رده بالای دولتی با صدور دستورالعمل‌ها و ضوابط غیرکارشناسی شده عملا در مدیریت شرکت‌های تولیدی دخالت نکنند و بگذارند مدیران تولیدی فولاد کشور، جهانی فکرکنند و آماده ورود به‌سازمان تجارت جهانی شوند و بر مبنای ضوابط جهانی، شرکت‌های تحت مدیریت خود را اداره نمایند. دیکته کردن قیمت‌های دستوری برای فروش محصولات صنایع داخلی سبب کاهش تورم در داخل کشور نشده و نخواهد شد، زیرا این نرخ‌های دستوری شامل حال واردات فولاد که میزان آن متاسفانه حدود تولید داخلی است نخواهدشد. تفاوت قیمت‌های جهانی محصولات با قیمت‌های دستوری حکومتی به جیب دلالان و رانت خواران می‌رود و سبب می‌شود مدیران شرکت‌های تولیدکننده داخلی مانند گذشته بیشتر وقت خود را برای رفع
مشکلاتی که برحسب شرایط خاص کشور، به‌علت دستورات مقامات مسوول و ... به‌وجود آمده، صرف نمایند و در نتیجه برخلاف صنایع مشابه در کشورهای پیشرفته صنعتی منابع لازم برای اجرای طرح‌های توسعه‌ای، انجام طرح‌های تحقیقاتی پرهزینه کاربردی و شروع به تولید محصولات جدید را نداشته باشند.
همان طوری که که شاهد بودیم بعد از فروپاشی سیستم کمونیستی شوروی سابق که مدیران صنایع منسوب شده توسط مسوولان حزب و دولت بودند، برای اداره کارخانه‌های تولید فولاد عملا اختیاری از خود نداشتند، لذا پس از فروپاشی سیستم کمونیستی با مشکلات زیادی مواجه شدند. سال‌ها طول کشید تا آثار شوم مدیریت حزبی و دولتی در صنایع تولید فولاد روسیه با اعمال سیستم حمایتی نه اعمال قیمت‌های حکومتی مسوولان فعلی تا حدودی برطرف شود.
صنایع تولید فولاد روسیه هم‌اکنون قابلیت رقابت در سطح جهانی را برای تولید قسمت عمده محصولات فولادی دارا هستند، ولی به‌علت عدم انجام تحقیقات مستمر پرهزینه کاربردی در گذشته هنوز محصولات فولادی روسیه از لحاظ کیفی در حد محصولات فولادی آلمان، ژاپن و... نیستند.
شرکت‌های تولید فولاد روسیه که چند سالی است مانند شرکت‌های غربی واقعا توسط بخش‌خصوصی در روسیه اداره می‌شوند قادر به تولید برخی از انواع فولادهای مقاوم، سبک و ... نیستند، لذا صنایع فضایی، اتومبیل‌سازی، کشتی‌سازی و ... روسیه مجبورند قسمت عمده فولادهای مخصوص مورد نیاز خود را از کشورهای غربی خریداری کنند و دولت‌های غربی که به این نیاز مبرم شرکت‌های روسی واقفند، از آن در مذاکرات سیاسی و نظامی به‌عنوان کارت برنده استفاده می‌کنند.
برای اینکه صنایع ماشین‌سازی، هوا فضا و ... کشور ما بتوانند به تولید محصولات فولاد مخصوص ایران متکی باشند، مدیران صنایع تولید فولاد کشور باید با انجام مستمر تحقیقات پرهزینه کاربردی امکان تولید چنین فولادهایی را از لحاظ کیفی فراهم کنند. ان‌شاء‌ا...
منابع:
۱. Wikipedia Internet Base Free Encyclopedia, Stock Exchange, Accessed on ۶/۱۳/۲۰۰۸
2. Bombay Stock Exchange (BSE), Key Statistics,
۳.BSE Website, Listing and Capital Raised
4. سید تقی نعیمی، تحلیل روند تولید زغال سنگ، سنگ‌آهن و فولاد هندوستان، هفته نامه معدن و توسعه، صفحه 7، مورخ 21/2/1387
۵. World Federation of Exchanges, Annual Report and statistics ۲۰۰۷, Page: ۱۱۶
6. سیدتقی نعیمی، گزارش پنجم ارائه شده به فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی ایران تحت عنوان «آینده صنعت آهن و فولاد در ایران»، بهمن 1385
۷. محاسبات شخصی
8. British Geological Survey, National Environment Research Council, Copper report, June 2007, Page: 18
۹.DieterAmeling,DieStahlindustrie in der EU ۲۷ -stark, effizient, wettbewerbsfähig, ۲۲. Aachener Stahlkolloquium "Der Zukunft Form geben",۸./۹. März ۲۰۰۷, Eurogress Aachen
10.Iron and Steel Statistics Bureau, accessed on 5-30-2008
۱۱. سیدتقی نعیمی، خصوصی‌سازی و توسعه صنایع فولاد در برزیل، هفته نامه معدن و توسعه مورخ
8/ 3/ 1387، صفحه 7
۱۲. CSN Website accessed on ۰۵-۰۹-۲۰۰۸
13. CSN Forth Quarter Earning 2007, Pp. 1
۱۴. National Department of Mineral Production, Mineral summary ۲۰۰۰-۲۰۰۷
15. CSN annual report 2006,
۱۶. TATA Group website, accessed on ۶-۱۹-۲۰۰۸
*کارشناس رسمی دادگستری و عضو هیات علمی تحصیلات تکمیلی واحد جنوب دانشگاه آزاد اسلامی
ارسال نظر