گروه بورس کالا - پس از عدم موفقیت بورس نفت در فروش نقدی و پیگیری‌هایی که برای حل مشکلات این کار انجام شد، وزارت نفت در اقدامی پیشنهاد انتشار اوراق سلف موازی نفت را ارائه کرده تا از این طریق پیش‌فروش نفت به مردم در قالب این اوراق انجام شود. این اقدام یکی از روش‌های نوین برای جذب سرمایه است. برخی از کارشناسان معتقدند برای موفقیت در بازار‌های مشتقه باید مبادلات نقدی محصول نیز از رونق برخوردار باشد و شفافیت اطلاعات نیز وجود داشته باشد در همین حال مدیر پژوهش، توسعه و مطالعات اسلامی سازمان بورس با اشاره به اینکه برای اوراق سلف نفتی شرکت ملی نفت حداقل و حداکثر سودی را در نظر گرفته است، گفت: به دلیل اینکه اختیار فروش در این قرارداد وجود دارد اگر خریدار متضرر شود، می‌تواند به قیمت مشخص به شرکت ملی نفت بفروشد.از این رو این مبادلات تقریبا ضرری ندارد.

سلف در کشور‌های مسلمان کاربرد دارد

سعیدی ادامه داد: بر این اساس، انتشار این اوراق و راه‌اندازی این ابزار جدید مالی حدود یک ماه است که به صورت عمومی مطرح شده و همه اقدامات در این راستا در حال انجام است،ولی به دلیل اینکه دستورالعمل اجرایی آن هنوز تایید نهایی نشده برای عموم مردم و هر سرمایه‌گذاری جزئیات و روش خرید و فروش اوراق مشخص نبوده و ابهامات زیادی وجود دارد، در حالی که قرار است انتشار این اوراق در آذر ماه انجام شود.

وی درباره مبادلات سلف نفت گفت: سیستم معاملات اوراق سلف نفتی شبیه سایر اوراق از جمله اجاره و مشارکت است که دستورالعمل انتشار اوراق نفتی در مراحل نهایی است تا مقررات اجرایی آن کامل شود.

وی ادامه داد: قرارداد سلف موازی در دنیا منتشر می‌شود،البته در کشورهای اسلامی. زیرا قرارداد سلف یک عقد اسلامی است ولی برای اینکه امکان معاملات بعدی سلف موازی وجود داشته باشد باید سلف مستقل یا موازی باشد.برای مثال، اگر من بخواهم وارد یک قرارداد سلف شوم و بعد آن را به شما واگذار کنم، در صورتی قابل واگذاری است که شما با طرف خریدار یک قرارداد سلف مستقل امضا کنید.

وی در پاسخ به این سوال که لازم است بازار نقدی کالایی که اوراق سلف آن منتشر می‌شود نیز وجود داشته باشد؟ گفت: دو نوع ابزار مالی داریم، یکی ابزار تامین مالی مثل اوراق سلف نفتی و دیگری ابزار پوشش ریسک مثل قرارداد آتی، لازم است بازار پایه نقدی داشته باشد ولی برای ابزارهای تامین مالی مثل اوراق سلف بحث دارایی پایه برای آنها مطرح نیست.

علی سعیدی مدیر پژوهش، توسعه و مطالعات اسلامی سازمان تاکید کرد: در اوراق سلف نفتی شما نفتی را خریداری می‌کنید که الان پول آن پرداخت می‌شود و ۴ سال بعد آن نفت را دریافت می‌کنید. به دلیل اینکه زمان سررسید این اوراق ۴ ساله است، می‌توانید آن را واگذار و این اوراق دست به دست می‌چرخد. این دست به دست چرخیدن‌ اوراق و انتقال به افراد متعدد، هر انتقال یک سلف موازی مستقل از دیگری است،اما یک حواله با این اوراق وجود دارد که هر زمان که من اوراق را به شما می‌فروشم آن حواله را به شما منتقل می‌کنم.

قرارداد سلف با اختیار فروش تکمیل می شود

وی افزود: در کنار این مسائلی که ذکر شد یک قرارداد اختیار فروش هم وجود دارد که اگر در زمان سررسید، قیمت نفت نسبت به آن زمان که اوراق را خریداری کرده‌اید کاهش یافته بود و باعث ضرر شما شد، شرکت ملی نفت آن را خریداری می‌کند، البته با قیمت مشخصی که از ابتدا مشخص شده است تا بتواند حداقل سودی برای شما داشته باشد.سعیدی ادامه داد: علاوه بر مردم، سرمایه‌گذار خارجی نیز می‌تواند در بورس ما هر اوراق بهاداری را خریداری کند و محدودیتی وجود ندارد. زیر‌ساخت نرم افزار خاصی لازم نیست چون از نظر معاملاتی مثل اوراق اجاره و مشارکت است و مثل قرارداد آتی و اختیار معامله نیست. این اوراق نوعی صکوک است، بنابراین از نظر ماهیت تفاوتی با بقیه عقود صکوک مثل اجاره ندارد.وی با اشاره به مزیت‌های انتشار این ابزار مالی گفت: ابزارهای مختلف ریسک‌ها و ویژگی‌های خود را دارند، اوراق اجاره یک درآمد ثابت دارد ولی این ابزار یعنی اوراق سلف موازی یک کف و حداکثر سود برای شما درنظر می‌گیرد. البته قاعدتا باید سود آن از اوراق اجاره بالاتر باشد ولی ریسک خودش را دارد. بنابراین شبیه اوراق مشارکت است البته اوراق مشارکتی که دارای درآمد منعطف است نه ثابت.وی ادامه داد:این ابزار معایبی برای بازار سرمایه ندارد. بازار سرمایه مسوول تامین مالی است و برای حوزه‌های مختلف باید ابزارهای تامین مالی داشته باشد و بر این اساس است که بانک‌ها و صنعت‌ هواپیمایی، نفت و غیر از این بازار استفاده می‌کنند.وی گفت: در این اوراق شرکت ملی نفت پیش‌بینی کرده طی چهار سال قیمت نفت چه تغییری می‌کند. برای مثال برای قیمت نفت بین ۱۱۰ تا ۱۴۰ دلار تغییر را پیش‌بینی می‌کند، بنابراین این اوراق با قیمت کمتری فروخته می‌شود. مثل کالاهایی که در بورس کالا در حال حاضر به صورت سلف فروخته می‌شود.مابه‌التفاوت پولی که الان پرداخت می‌کنید تا قیمت نفت در ۴ سال آینده سود است ( مثل پیش خرید مسکن و ماشین) اما ریسک شما در این قرارداد این است که در ۴ سال آینده ممکن است قیمت نفت کاهش پیدا کند یا افزایش آن نسبت به ۴ سال پایین باشد و سودی به شما تعلق نگیرد. سعیدی ادامه داد: بر این اساس شرکت ملی نفت در کنار این قرارداد یک اختیار فروش هم به سرمایه‌گذار می‌دهد. به طور مثال اگر شما نفت را در زمان خریداری اوراق ۸۰ دلار خریداری کرده‌اید، در زمان سر‌رسید یعنی پس از ۴ سال اگر قیمت نفت به ۸۵ دلار رسیده باشد به دلیل اینکه افزایش ۵ دلاری برای ۴ سال رقم کمی است، شرکت ملی نفت به شما اختیار فروش می‌دهد.در این اختیار فروش شما می‌توانید با قیمت ۱۳۰دلار که از ابتدا تعیین می‌شود نفت خود را به شرکت ملی نفت ایران بفروشد. اگر قیمت به ۱۴۰ دلار رسید می‌توانید از اختیار فروش نفت با ۱۳۰ دلار به شرکت ملی نفت استفاده نکنید و خود در بازار به قیمت ۱۴۰ دلار بفروشید، اما اگر قیمت نفت به شدت افزایش یافت و مثلا به ۲۰۰ دلار رسید در قرارداد ابتدایی یک حداکثر سودی نیز برای شما در نظر گرفته شده است، بنابراین در قرارداد سلف موازی یک دامنه سود و زیان در نظر گرفته شده و با اوراق اجاره تفاوت‌هایی را دارد.

فروش نفت سلف به کارکنان؛ خبری که نه تایید شد و نه تکذیب

گروه بورس کالا- در حالی که در یکی از خبرگزاری‌ها از فروش اوراق سلف نفتی به کارکنان صنعت نفت خبر داده شد، مسوولان بورس دیروز آیین‌نامه اجرایی اوراق سلف نفتی را در مرحله تدوین اعلام کردند. به نظر می‌رسد با وجود آنکه مراحل تکمیلی آیین‌نامه‌های اجرایی سلف موازی در بورس کالا در حال انجام است، اما وزارت نفت در مورد نحوه فروش این ابزار مالی خبری منتشر نکرده است و در مورد فروش نفت به صورت سلف موازی به کارکنان نیز روز گذشته تا ساعات پایانی شرکت ملی نفت ایران نه این خبر را تایید کرد و نه تکذیب. اینطور که واضح است بحث راه‌اندازی اوراق سلف نفتی بر خلاف فروش در رینگ صادراتی این بار با عزم جدی وزارت نفت و به دستور شخص وزیر نفت در حال پیگیری است. بنابراین گزارش، با دستور وزیر نفت پیش‌فروش نفت به مردم در قالب اوراق سلف نفتی، یکی از روش‌های نوین برای جذب سرمایه در صنعت نفت است که در دستور کار جدی وزارت نفت قرار دارد و پیش‌بینی می‌شود جاذبه زیادی برای مردم و متقاضیان داشته باشد. پیش از این اعلام شد که پیش فروش نفت‌خام به مردم از طریق اوراق سلف نفتی به عنوان یک روش نوین سرمایه‌گذاری از آذرماه به‌طور رسمی‌آغاز می‌شود. این گزارش حاکی است شرکت ملی نفت ایران برای تأمین مالی طرح‌های سرمایه‌گذاری خود اوراق سلف نفتی به سررسید چهار ساله را به‌ وسیله بانک عامل به‌صورت نقدی به متقاضیان می‌فروشد و وجوه خریداران را جمع‌آوری می‌کند. به گفته وزیر نفت هر برگ اوراق سلف نفتی پیش‌فروش حداقل ۱۰ بشکه نفت خام به قیمت روز (مثلا ۱۰۰ دلار آمریکا) است.