نظر کارشناسان پیرامون فروش نفت به مردم

عکس: آکو سالمی

گروه بورس کالا - در پی اعلام قرارداد‌های سلف نفتی در بورس کالا کارشناسان نظرات متفاوتی در خصوص این ابزار تازه وارد دارند، به خصوص که فروش نفت در رینگ صادراتی بورس کالا تجربه موفقی نداشت، از این رو بسیاری بر این باورند که برای عرضه نفت در بورس باید کار کارشناسی صحیحی انجام داد تا به نتیجه درست رسید. بررسی بیشتر برای اجرای سلف موازی

پور ابراهیمی عضو شورای عالی بورس و رییس هیات‌مدیره بورس کالا در این باره گفت: از تصمیم وزارت نفت در مورد عرضه نفت در بورس به هر روشی که باشد استقبال می‌کنیم و آن را به فال نیک می‌گیریم. وی ادامه داد: در مورد عرضه نفت در بورس با استفاده از ابزاری به نام سلف موازی نیز به نظر من باید بررسی بیشتری صورت گیرد؛ چرا که با توجه به جزئیاتی که از اعلام فروش نفت با استفاده از این ابزار معرفی شده بیشتر به اوراق قرضه مربوط می‌شود و نوع فروش سلف نیست؛ چرا که در سلف فروشی امکان تغییر قیمت وجود دارد یا به بیانی دیگر تغییر قیمت در آن لحاظ می‌شود. وی تاکید کرد: در روش اعلامی وزارت نفت قرار شده تا دامنه تغییرات در نظر گرفته شود که بیشتر آن را شبیه اوراق قرضه می‌کند و بهتر است قیمت نقدی محصول مشخص شود و بعد بر سر معاملات با ابزار‌های مشتقه آن بررسی صورت بگیرد، لذا در ابتدا بهتر است نفت در بورس کالا تعیین قیمت شود.

مشارکت مردم در خرید اوراق سلف نفت موجب رشد اقتصادی می‌شود

در همین حال عضو کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی فروش اوراق سلف و مشارکت مردم را عاملی برای رشد و توسعه صنعت نفت خواند و به شانا گفت: نفت به عنوان یکی از منابع حیاتی کشور، نیازمند تغییر در نحوه فروش است و باید با استفاده از امکانات موجود، از خام فروشی آن جلوگیری کنیم. کاظم دلخوش افزود: نفت متعلق به همه مردم است و سرمایه‌های مردم باید به سمتی حرکت کند که همه از منافع آن بهره‌مند شوند.

وی ادامه داد: برنامه اعلام شده از سوی وزارت نفت نشانگر آن است که تمام مردم حتی با کمترین بودجه می‌توانند به خرید سهام بپردازند که این موضوع، مثبت ارزیابی می‌شود. عضو کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی تصریح کرد: کمیسیون اقتصادی مجلس آماده همکاری با وزارت نفت است تا این طرح ملی، کارشناسی بیشتر و با آینده‌نگری به یک طرح ملی موفق تبدیل شود. کاظم دلخوش افزود: با سیاست‌گذاری شفاف وزارت نفت به یقین مشارکت مردم و استقبال از فروش اوراق سلف و سهامدار شدن تمام ایرانیان از منابع صنعت نفت افزایش خواهد یافت.

یک کارشناس بازار سرمایه تجربه سایر بورس‌های دنیا را در خصوص قرارداد‌های سلف موازی نفت بیان کرد و به خبرگزاری فارس گفت: ۹۷ الی ۵/۹۹ درصد قرارداد‌های سلف به تحویل نمی‌رسد و هر چه بازار نقد یک کالا فعال‌تر باشد، راه‌اندازی ابزار مشتق راحت تر انجام می‌شود. حسین خزلی خرازی در خصوص انتشار اوراق سلف نفتی و تجربه‌ای که سایر بورس‌های دنیا در این خصوص دارند، اظهار کرد: در اکثر بورس‌های کالایی دنیا سرمایه‌گذاران کوچک و حقیقی امکان ورود به بورس را به راحتی دارند و حتی در برخی قرارداد‌ها مثل قرارداد استاندارد طلا برای اینکه هزینه معاملات کمتر شود، قرارداد‌ مینی آن را نیز طراحی کردند.

وی با اشاره به این مثال که اگر هر قرارداد سلف نفتی ۱۰ بشکه‌ای باشد برای حضور سرمایه‌گذاران کوچک امکان قرارداد ۵ بشکه‌ای آن نیز وجود دارد، ‌گفت: هدف از این قرارداد این است که سرمایه‌گذاران کوچک با سرمایه‌های کم با ریسک‌های کوچک‌تر نیز وارد بازار شود؛ بنابراین اگر بورس‌های کالایی ما قراردادهایی را طراحی کنند که سرمایه‌گذاران حقیقی و مردم عادی وارد معاملات بورس کالا شوند یک کار اصولی و درستی خواهد بود که در دنیا نیز انجام می‌شود.

به گفته این کارشناس بازار سرمایه، این طرح باید از این لحاظ که آیا زیرساخت لازم برای این کار وجود دارد یا سایر جزئیات از جمله، برای هر نفر در چه حدی امکان خرید وجود دارد و اینکه سایر شرایط و نحوه تحویل به چه شکلی خواهد بود، بررسی شود. خرازی در پاسخ به این سوال که آیا این اوراق منجر به تحویل خواهد شد، تصریح کرد: ‌معمولا این اوراق منجر به تحویل نمی‌شود و سرمایه‌گذاران می‌توانند با فروش این اوراق از بازار خارج شوند و در اکثر موارد سرمایه‌گذاران عمده و تاجران این اوراق را از مردم خریداری و در پایان دوره سر رسید، اقدام به تحویل نفت می‌کنند.

۹۷ تا ۵/۹۹ درصد از قرارداد‌های سلف در دنیا منجر به تحویل نمی‌شود

وی در خصوص تجربه سایر کشورها در این خصوص با تاکید بر اینکه ۹۷ تا ۵/۹۹ درصد از این اوراقی که در سایر بورس‌های دنیا معامله می‌شود منجر به تحویل نمی‌شود، خاطرنشان کرد: اکثر سرمایه‌گذارانی که در این بخش وارد می‌شوند با خرید یا فروش اوراق از بازار خارج می‌شود و مصرف‌کننده و فروشنده واقعی در سررسید باقی می‌مانند برای اینکه یا تحویل بدهند یا بگیرند.

این کارشناس بازار سرمایه با اشاره به اینکه این کار یک روش تامین مالی است که عرضه‌کننده بزرگ یک کالا ‌اقدام به پیش فروش محصول خود می‌کند، بیان کرد: در این شرایط به جای اینکه به چند تاجر بزرگ کالای خود را بفروشد آن را به واحدهای کوچک تبدیل و به عموم مردم می‌دهد. خرازی با تاکید بر اینکه کار اصلی بورس‌ها نیز همین است، زیرا در بورسی که افراد محدودی اقدام به خرید و فروش کنند به درد اقتصاد کشور نمی‌خورد، تصریح کرد: کار بورس این است که با کوچک‌سازی واحد‌های سرمایه‌گذاری و یکسان سازی آنها، عموم مردم را به سرمایه‌گذاری دعوت کند.

بازار آتی کالایی قوی خواهد بود که بازار نقد آن فعال باشد

وی در واکنش به این مساله که با انتشار این اوراق تکلیف فروش نقدی نفت چه می‌شود، گفت: مساله معاملات نقدی از این مساله جدا بوده زیرا انتشار اوراق سلف یک روش تامین مالی است. فروش نقدی نفت مسائل و مشکلات خود را دارد که اعلام شده است. وی ادامه داد: ولی باید تاکید کنم که به طور علمی بازار آتی کالا‌هایی قوی خواهد بود که بازار نقد آن فعال باشد، بنابراین بازار نقدی یک کالا هر چه فعال‌تر باشد هر گونه ابزار مشتق آن کالا را می‌توان راه‌اندازی کرد. بر این اساس در مورد فروش نقدی نفت در بورس مساله پیچیده‌تر بوده و بدون تعامل وزارت نفت و شرکت ملی نفت ایران و اراده واقعی، معاملات نقدی با تحویل فوری بعید است پیش برود. خرازی در پاسخ به این سوال که اگر انتشار اوراق سلف نفتی با موفقیت انجام شود امکان حضور و همکاری بیشتر مجموعه وزارت نفت برای فروش نقدی نفت وجود دارد، اظهار کرد: هر گونه فعالیتی که وزارت نفت و شرکت ملی نفت، پتروشیمی‌ها و بخش گاز را به بازارهای مالی نزدیک کند قطعا کمک مناسبی به این مساله خواهد کرد. این کارشناس بازار سرمایه در پایان تاکید کرد: مشکل اصلی، نبود ادبیات مشترک بین تولید‌کننده‌های بخش‌های مختلف از جمله نفت با افرادی است که در بورس‌ها کار می‌کنند؛ بنابراین هر گونه اقدام و فعالیتی که بین این دو گروه انجام شود و باعث ایجاد ادبیات مشترک و همکاری و تفاهم شود، به هر دو واقعی و مالی کمک می‌کند.