پدرام ایزدی *
مصرف داخلی محصولات تخت در چین در ماه‌های تیر و مرداد کاهش می‌یابد. در سال‌های قبل، بازار داخلی چین در بخش مصرف روند ثابتی داشت و در تابستان شاهد افزایش تدریجی قیمت‌ها بودیم که علت این امرکاهش نیافتن شاخص‌های تولید در ماشین‌سازی، صنایع نفت و گاز و ساخت‌و‌ساز در سه ماهه اول سال‌های ۲۰۰۹ و ۲۰۱۰ میلادی بود. در سال جاری، آسیب‌های وارده بر صنایع مصرف‌کننده که ناشی از افزایش میزان تخفیف و گرانی نفت و بنزین بود، تاثیری منفی بر مصرف محصولات تخت در چین داشت.

هم‌اکنون تقاضا در بخش صنایع خودروسازی پایین آمده است. در فروردین و اردیبهشت 1390 فروش وسایل نقلیه در این کشور هر ماه به ترتیب 15 و 12 درصد کاهش داشته است. سطح تقاضا در بازار محصولات تخت روندی نزولی را طی می‌کرد. در اردیبهشت تا خرداد سطح کالای موجود در انبارهای این کشور 5/2 درصد رشد یافت، در حالی که قیمت‌ها هر تن 15 تا 30 دلار پایین‌تر آمد. کاهش اختلاف قیمت‌ها در صنعت فولاد‌سازی چین نشان می‌دهد که دیگر افزایش تولید ورق گرم به صرفه نخواهد بود.
در طول دو یا سه ماه آینده، کاهش تقاضا در جنوب شرقی آسیا تاثیر مخربی بر صادرات چین خواهد داشت. انتظار می‌رود که محموله‌های ارسالی محصولات تخت به بازار ساخت‌و‌ساز در هند که ۳۹ درصد از کل مصرف محصولات تخت این کشور را تشکیل می‌دهد، به دلیل فرا رسیدن ماه بارش‌های موسمی کاهش یابد و بالطبع بازار تقاضا در ویتنام نیز با افت ناگهانی مواجه خواهد شد.
در سالی که گذشت میزان واردات ویتنام در تیر ماه در مقایسه با اردیبهشت ماه 29 درصد کاهش را تجربه کرد. در این کشورها، نظارت دولتی یکی از تاثیرگذارترین عوامل موجود است که به عنوان مثال می‌توان به بانک‌های مرکزی در هند و ویتنام اشاره کرد که شرایط اعطای وام را سخت‌تر کرده‌اند.
همچنین در بخش صنایع خودروسازی کره جنوبی نیز شاهد رکود فصلی خواهیم بود. تا اواخر تیر ماه ۱۳۸۹ تولید وسایل نقلیه مسافربری ۵ درصد کاهش یافت و در مرداد ماه همان سال ۲۴ درصد افت کرد. افزایش پیش‌بینی شده صادرات خودرو از ژاپن به منطقه، باعث افزایش احتمال افت تولید در کره جنوبی در سه ماهه سوم خواهد بود. میدل ایست استیل داینامیک (MESD) پیش‌بینی می‌کند در سه ماهه سوم سال ۲۰۱۱ میلادی تولید خودرو تغییر مسیر دهد و ۱۰ تا ۱۵ درصد افت کند.
افزایش حجم خرید در خاورمیانه در آستانه فرارسیدن ماه مبارک رمضان به صادرکنندگان سی‌آی‌اس کمک می‌کند تا قیمت‌های ورق شیت را ثابت نگه دارند. از یک سو، نوسانات زیاد در نرخ تبادل ریالی در برابر دلار آمریکا موجب شد تا رکود بر بازار خرید محصولات نورد در ایران سایه افکند. همچنین از سوی دیگر، در ماه‌های آتی بالا بودن بهای نفت موجب افزایش مصرف محصولات نورد در ایران خواهد شد. به دلیل حجم کوچک سفارشات از سوی خریداران ایرانی در خرداد ماه، اگر نرخ تبادل ارزی ریال تثبیت شود، خرید محصولات تخت در تیرماه افزایش خواهد یافت.
بازار تقاضای ورق شیت در ترکیه تا اوایل تیر رو به بهبودی خواهد رفت؛ چراکه انتخابات پارلمانی به پایان خواهد رسید و ثبات سیاسی در این کشور برقرار خواهد شد. میدل ایست استیل داینامیک (مِسد) بر این باور است که افزایش نامحسوسی در میزان خرید مصرف‌کنندگان ترکیه رخ خواهد داد؛ چراکه بخش لوله درز دار تنها بخشی بود که در آن تغییرات مثبت و روند افزایشی به میزان هر تن ۵۵ یورو در اردیبهشت ماه را شاهد بودیم.
در ماه‌های تیر و مرداد، صنعت خودروسازی شاهد رکودی فصلی خواهد بود، به‌عنوان نمونه، می‌توان به کاهش 40 درصدی در تولید وسایل نقلیه مسافربری در سه ماهه نخست سال‌های 2009 و 2010 میلادی اشاره کرد؛ بنابراین بازار تقاضا در خاورمیانه سیری نزولی در پیش خواهد داشت که آغاز آن اوایل مرداد همزمان با شروع ماه مبارک رمضان خواهد بود. در اوایل شهریور با به صدا در آمدن زنگ بهبودی در بازار صنایع مصرف‌کننده، میزان خرید محصولات تخت نیز افزایش خواهد یافت.
در ماه‌های اردیبهشت و خرداد، یکی از عواملی که قیمت ورق شیت را در سطوح بالا حفظ کرد، کاهش استفاده از تجهیزات نورد و به تبع کاهش تولید در بزرگترین شرکت‌های چینی بود. بر طبق برآورد‌های میدل ایست استیل داینامیک (مِسد)، صادرکنندگان اصلی در چین، میزان بهره‌وری از ظرفیت تولید خود را حدود ۴ درصد کاهش داده‌اند. از این رو کاهش عرضه محصولات نورد موجب شده است تا سطح موجودی کالا در انبارهای تاجران در بزرگترین شهر‌های این کشور در مقایسه با فروردین ماه ۷ درصد کاهش یابد.
در تابستان میزان عرضه در چین افت خواهد داشت. علت این امر توقف استفاده از تجهیزات برای تعمیرات و نیز سیاست مقامات دولت چین برای محدود ساختن عرضه محصولات است. دولت این کشور به اجرای برنامه‌هایی از قبیل متوقف ساختن تجهیزات فرسوده و صرفه جویی در انرژی ادامه می‌دهد. به‌رغم موارد کاهش تولید در چین، بازاردر ماه‌های تیر و مرداد به دلیل پایین بودن تقاضا متوازن خواهد ماند. حجم محموله‌های ارائه شده توسط تولیدکنندگان سی‌آی‌اس نیز تغییری نخواهد کرد.
در تابستان، کاهش مرسوم ظرفیت فولاد‌سازی موجب می‌شود تا هماهنگی قیمت زغال کک‌سازی و سنگ آهن با نیاز مصرف‌کنندگان چینی تنظیم شود و در همین راستا قیمت‌ها در مقایسه با دوره زمانی اسفند تا اردیبهشت ۴ تا ۶ درصد کاهش خواهد داشت. با این وجود تغییر در هزینه‌های تولید هیچ تاثیر منفی بر قیمت محصولات نهایی نخواهد گذاشت. زیرا هزینه تولید فولاد در چین در نیمه نخست سال ۲۰۱۱ میلادی ۲۵ درصد بیش از نیمه اول سال ۲۰۱۰ بوده است. در سی‌آی‌اس، به‌دنبال افزایش قیمت قراضه به میزان هر تن ۶۳ دلار، هزینه‌های تولید در سه ماهه سوم افزایش خواهد یافت؛ بنابراین، بالا بودن هزینه تولید مانعی است بر کاهش چشمگیر در قیمت محصولات فولادی. نوسان نرخ تبادل ارز از دیگر عواملی است که بر واردات محصولات تخت در برخی بازارها تاثیر خواهد گذاشت.
پیش از هر چیز، پیش‌بینی قدرت گرفتن نرخ یوآن در برابر دلار، قدرت رقابت محصولات چینی در برابر دیگر کالاها در بازارهای صادرات را کم خواهد کرد. در عین حال، احتمال دارد تولیدکنندگان ورق گرم در کره جنوبی، صادرات خود را افزایش دهند به شرط آنکه دولت سیاست خود مبنی بر کاهش نرخ تبادل ارزی را به شدت پیگیر باشد. با قدرت گرفتن یورو در برابر دلار آمریکا و ثابت بودن پیشنهادات قیمت از سوی تولیدکنندگان داخلی در ایتالیا، کالای وارداتی از طرفداران بیشتری در این کشور برخوردار خواهد بود. همچنین با قدرت گرفتن دانگ در ویتنام شاهد افزایش حجم واردات در این کشور خواهیم بود، اما به دلیل وجود مشکلات در دریافت اعتبار سود زیادی در پی نخواهد داشت. میدل ایست استیل داینامیک پیش‌بینی می‌کند که کاهش هزینه در بخش تولید ورق شیت، صادرکنندگان را قادر خواهد ساخت تا با وجود کاهش تقاضا در جنوب شرقی آسیا در ماه‌های تیر و مرداد، قیمت‌های خود را کمی کاهش دهند، ولی در اواسط شهریور که فعالیت صنایع مصرف‌کننده افزایش می‌یابد، قیمت‌های جهانی محصولات تخت هم رو به بالا حرکت خواهند کرد.
*تحلیلگر بازار فولاد در MESD