دادوستدهای بازار نقدی با کاهش قابل توجهی همراه شده است

گروه بورس کالا - مبادلات بازار آتی بورس کالای ایران در شرایطی دیروز پس از یک هفته افزایش ادامه دار قیمت‌ها، با کاهش نزدیک ۵ درصدی رو‌به‌رو شد که تغییرات طلای جهانی نیز با کاهش ۲۱ دلاری به ازای هر اونس و رسیدن به عدد یک هزار و ۷۲۰ دلار و ۵۰ سنت در نوسان رو به پایین قیمت‌ها بی‌تاثیر نبود. این در شرایطی است که دادوستدهای بازار نقدی با کاهش قابل توجهی همراه شده، اما به نظر می‌رسد تحلیل‌ها از آینده بازار همچنان با ابهام رو‌به‌رو است و چه بسا که نمی‌توان به افت ادامه دار قیمت‌ها در روزهای بعد مطمئن بود. در هر حال اگر چه اظهارنظرها پیرامون روند مبادلات متفاوت است، اما کارشناسان بر این باورند نزول با توجه به شرایط موجود، ناپایدار است.

امین ملکی یکی از کارشناسان بازار آتی با بیان اینکه در شرایط فعلی موقعیت‌های فروش بیشتر شده، بر این باور است خریداران نسبت به وضعیت کنونی خسته و آنهایی نیز که وارد بازار شده‌اند از خریدشان سود نمی‌برند، به همین دلیل سعی می‌کنند از بازار خارج شوند.

این کارشناس بازار آتی معتقد است: کاهش قیمت‌ها در دادوستدهای دیروز به صورت واقعی روی نداده و تصمیمات بورس کالا عامل اصلی این وضعیت است. به نظر این کارشناس، مشتریان در گفت‌و‌گو با شرکت‌های کارگزاری اظهار می‌کنند خسته شده‌اند؛ زیرا بورس اجازه نمی‌دهد موقعیت‌های خرید به سود بینجامد، این در شرایطی است که برخی تحلیلگران بر این باورند تغییرات طلای جهانی تنها افت اندکی بر دادوستدها گذاشته و چه بسا با توجه به پارامترهای موجود فاکتورهای سیاسی از عوامل تاثیرگذار در مبادلات بوده است.

به باور ملکی، محدودیت‌ها هر روز بیشتر شده و می‌توان تاثیر ارز در تمامی بازارهای کالایی را از جمله سکه مشاهده کرد. به اعتقاد این کارشناس، بورس ویترین اقتصاد کشور است، این در شرایطی است که موضوع یک طرفه شدن معاملات یکی از مهم‌ترین دلایل کاهش موقعیت‌های خرید و قرار گرفتن مسیر بازار در صف‌های نسبتا اندک فروش است.

البته بالارفتن میزان وجه تضمین (سپرده

نگه‌داری شده) و رسیدن به عدد بالای ۷ میلیون تومان باعث شده نقدینگی‌ها به سمت دیگر بازارها همچون بازارهای سهام سوق پیدا کند این در حالی است که یک طرفه شدن معاملات انگیزه‌ای برای ماندن معامله‌گران در قراردادهای آتی را باقی نگذاشته است.

به گفته ملکی، اگر موقعیت‌های خرید در بازار آتی باز شود و شرایط فعلی اندکی تغییر کند آن وقت هم می‌توان شاهد رونق گرفتن دادوستدها بود و چه بسا با شرایط ایجاد شده، قیمت‌ها به صورت واقعی و شفاف در یک مکانیزم اقتصادی تعیین شود، این در حالی است که تقاضاها برای دلار همچنان بالا است و چه بسا نرخ دلار در صورتی که شرایط فعلی از بین رود باز هم نوسان داشته باشد.

به گفته این کارگزار بورس کالا، شرایط غیر عادلانه‌ای که در بازار آتی به وجود آمده شرایط برای روان‌تر شدن و رونق معاملات را گرفته است.

اما تمام این صحبت‌ها یک طرف قضیه است؛ به نظر می‌رسد مدیریت قراردادهای آتی نیز از وضعیت به وجود آمده پیرامون یک طرفه شدن معاملات و شرایط برای سخت‌تر شدن دادوستدها ناراحت است؛ زیرا بر این باورند قراردادهای آتی ابزارهای مالی جدیدی هستند که می‌تواند در جمع‌آوری نقدینگی‌های سرگردان و منسجم کردن بازارهای سکه و ارز تاثیرگذار باشد. در واقع قراردادهای آتی به عنوان یکی از ابزارهای مالی می‌تواند در رونق بخشی به بازار سرمایه و توسعه سایر بازارها موثر باشد.

البته مسوولان در پاسخ به اینکه چرا با وجود اینکه بر رونق بازار قراردادهای آتی تاکید می‌کنند، اما تصمیمات در قبال این بازارها به گونه‌ای گرفته می‌شود که شرایط برای معامله محدود شده، اظهار می‌کنند در شرایط اضطراری براساس مصوبه سازمان و به منظور رعایت حال مشتریان و از سویی ادامه روند بازار می‌توان شرایط دیگری اتخاذ کرد که وضعیت فعلی نیز تنها با دیده مصلحت اتخاذ شده است.

به گفته کارشناسان، رونق بازار قراردادهای آتی و اهمیت به این بازار در شرایطی که محدودیت‌ها بیشتر شده می‌تواند در رونق دادن به سایر دارایی‌های پایه همچون ذرت، میلگرد و رونق بخشی به سایر بازارهای کالایی موثر باشد؛ زیرا هدف اصلی استفاده از ابزارهای جدید مالی همچون قراردادهای مشتقه تنها کاهش ریسک به نفع دو طرف معامله است و برداشت‌های متفاوتی که از این ابزارها می‌شود نمی‌تواند تعیین کننده وضعیت مذکور و از سویی واقعیت به‌کارگیری از قراردادهای مشتقه باشد، زیرا حتی مجلس شورای اسلامی طی سالیان اخیر در قالب پژوهش‌ها و تحقیقات جداگانه‌ای در به‌کارگیری از این ابزارها به عنوان توسعه دهنده بازار سرمایه به نیکی یاد کرده و آن را برای رونق بازار سرمایه ملزم دانسته است.

در هر حال به نظر می‌رسد با تمام این اوصاف نباید فشارهایی که این روزها بر دوش بازار آتی احساس می‌شود از این ناشی شود که مدیریت بازار به فکر رونق بخشی نیست، بلکه باید به این نتیجه هم رسید که دولت به عنوان ناظر و بازوی اجرایی در رونق دادن به بخش‌های مختلف بازار سرمایه باید بیشترین نقش را داشته باشد و با حمایت از این بازارها توسعه بازار سرمایه را متناسب با برنامه‌های توسعه اقتصادی در اولویت کارها قرار دهد. البته این نکته را نباید فراموش کرد که با التهاب بازار نقدی ارز و سکه وضعیت اضطراری طبیعی و بهتر است سرمایه‌گذاران برای بهتر شدن امور تا حدودی صبر کنند تا بتوان به رونق بازار سرمایه امیدوار بود که امید است با تصمیمات و تدابیر اتخاذ شده از سوی دولت و مدیریت بازار قراردادهای مشتقه بتوان هم منافع مشتریان و هم حقوق شرکت‌های کارگزاری را در نظر گرفت.