گروه بورس کالا- کتایون دارابی: بازار پتروشیمی در ماه‌های اخیر با چالش‌های فراوانی از جمله افت و خیز قیمت دلار، کمبود خوراک، سخت‌تر شدن واردات و صادرات محصولات پتروشیمی، عرضه‌های کم و تقاضاهای بالا مواجه بوده است. اگر چه بسیاری از فعالان بازار افت و خیز قیمت‌ها را در بازار پتروشیمی مربوط به نرخ دلار می‌دانند، اما از سوی دیگر برخی از کارشناسان بازار به عرضه‌های کم و تقاضای زیاد در بازار پتروشیمی در روزهای اخیر اشاره می‌کنند و می‌گویند: اکثر محصولات به خصوص پلاستیک‌ها در روزهای اخیر با عرضه‌های کم مواجه بوده و در نتیجه افزایش قیمت‌ها هم چشمگیر بوده است. به طوری که DOP در روز گذشته به ۴ هزار و ۱۰۰ تومان رسید، حال آنکه نرخ این کالا در بازارهای جهانی ۱۹۵۰ دلار در هر تن است. البته معامله‌گران روند نرخ DOP را در بازار داخل مثبت ارزیابی می‌کنند و احتمال می‌دهند نرخ این کالا باز هم افزایش یابد؛ چرا که تولیدکنندگان به امید افزایش قیمت‌ها حاضر به فروش کالای خود نیستند.

البته بازار پی‌وی‌سی نیز در حال حاضر با کمبود عرضه و تقاضای بالا روبه‌رو است. ایرانی، کارشناس بازار پی‌وی‌سی در این باره می‌گوید: پتروشیمی اروند و بندرامام با ظرفیت‌های پایینی در حال تولید پی‌وی‌سی هستند. پتروشیمی غدیر هم در حال صادرات پی‌وی‌سی است، به همین دلیل، کمبود پی‌وی‌سی در بازار داخل مشهود است. علاوه بر این نرخ دلار بسیاری از مجتمع‌های پتروشیمی را وسوسه می‌کند تا محصول خود را به کشورهای دیگر صادر کنند؛ چرا که اگر کالای خود را زیر نرخ جهانی نیز به فروش برسانند با توجه به افزایش قیمت دلار، سود بیشتری به دست می‌آورند.

به گفته این کارشناس، مصرف پی‌وی‌سی در بازار داخل روزانه ۱۰۰۰ تن است، اما در حال حاضر عرضه پی‌وی‌سی در بازار داخل ۵۰۰ تن در روز است. این در حالی است که واردات نیز مقرون به صرفه نیست. به همین دلیل بازار پی‌وی‌سی در روزهای اخیر به مرحله‌ای رسیده است که فروشندگان پی‌وی‌سی براساس میزان انصاف خود نرخ‌هایی را پیشنهاد می‌کنند و خریداران نیز حاضر هستند با هر قیمتی این کالا را خریداری کنند. به گفته معامله‌گران در حال حاضر نرخ پی‌وی‌سی در بازار داخل به دو هزار و ۷۵۰ تومان نیز رسیده است، حال آنکه پیشنهاد فروشندگان پی‌وی‌سی ۷۰ بندرامام در تهران و در روز گذشته ۳هزار تومان هم بوده است. البته این کالا روز گذشته به گفته معامله گران با نرخ ۲ هزار و ۹۵۰ تومان معامله شد و آخرین نرخ این کالا در بازارهای جهانی هم ۱۷۰۰ تا ۱۸۰۰ دلار در هر تن بوده است. البته نرخ جهانی پی‌وی‌سی در ماه‌های گذشته ۱۰ درصد رشد داشته و نهایتا ۱۰۰ دلار در هر تن افزایش را تجربه کرده است.

این در حالی است که پی‌وی‌سی اروند با نرخ پایه ۱۷۵۰ تومان بر تابلوی بورس می‌آید و در رقابت با نرخ ۱۷۶۰ تومان خریداری می‌شود، حال آنکه در بازار داخل، این کالا زیر دوهزارتومان معامله نمی‌شود و در خوش‌بینانه‌ترین حالت رانتی معادل ۷۰۰ تا ۸۰۰ تومان در هر کیلو و در معامله این کالا جابه‌جا می‌شود.

البته بیشتر آگاهان بازار به مشکلات تولید پتروشیمی‌ها اشاره می‌کنند و می‌گویند: بخشی از کمبود عرضه مواد اولیه در بازار داخل به تولید بنزین در برخی از مجتمع‌ها و همچنین نبود کاتالیست باز می‌گردد. البته روز گذشته بیات،معاون وزیر نفت اعلام کرد که تولید بنزین در مجتمع‌های پتروشیمی در صورت اقتصادی بودن، ادامه پیدا می‌کند.

معامله‌گران به عدم واردات محصولات پلیمری هم در ماه‌های اخیر اشاره می‌کنند و می‌گویند: در ماه‌های گذشته هرگاه عرضه‌ها در بورس یا بازار کاهش می‌یافت، واردکنندگان یا بازرگانی پتروشیمی به عنوان متولی بازار پتروشیمی اقدام به واردات کالاهای پلیمری می‌کردند، اما در حال حاضر با توجه به روند بازار ارز، واردکنندگان تمایلی به واردات محصولات پتروشیمی به داخل کشور ندارند.

علاوه بر این، گفته می‌شود در حال حاضر برخی از محصولاتی که خریداری شده و هنوز به کشور وارد نشده‌اند با نرخ دلار ۱۸۹۰ تومان خریداری شده اند و از این پس باید با دلار بالای دوهزارتومان خریداری شوند و به همین دلیل برای واردکنندگان، خرید کالاها به صرفه نخواهد بود.

از سوی دیگر بیشتر کارشناسان بازار پتروشیمی معتقدند؛ محدودیت‌های موجود در رینگ پتروشیمی مانند ثبت سقف قیمت تا ۵ درصد و در هر هفته، همچنین ثبت نام در سایت بهین یاب برای خرید از بورس کالا سودهای هنگفتی را روانه جیب واسطه‌ها می‌کند. به گفته این گروه لغو محدودیت ثبت سقف قیمت می‌تواند روال بازار را به حالت عادی بازگرداند و اختلاف قیمت‌ها را در بازار داخل و بورس کاهش دهد. برخی از فعالان بازار در حال حاضر معتقدند؛ کشف قیمت در رینگ پتروشیمی انجام نمی‌شود و بیشتر واسطه‌ها با ثبت تقاضاهای بالا با توجه به فاصله قیمتی که در حال حاضر گریبان اکثر کالاها را گرفته، سعی می‌کنند سودهای کلانی به دست می‌آورند.

بازار داخل صعودی شد

روند بازار پتروشیمی روز گذشته و پس از عرضه‌های بورس کالا، افزایشی شد. به طوری که اکثر کالاها در این روز بین ۱۰۰ تا ۲۰۰ تومان رشد قیمت را تجربه کردند. به گفته فعالان اقتصادی افت و خیز مداوم قیمت دلار، همچنین سخت‌تر شدن واردات کالاها به داخل کشور و کمبود برخی از محصولات سبب شده تا روند بازار پتروشیمی مثبت باشد. این در حالی است که برخی از معامله‌گران معتقدند؛ با شرایط کنونی، قیمت محصولات پلیمری پایین نخواهد آمد و احتمالا این روند تا پایان ماه شهریور ادامه خواهد داشت.

در همین حال برخی از معامله‌گران از کاهش عرضه‌ها در بازار سود خبر می‌دهند و می‌گویند: با توجه به اینکه در نیمه دوم سال مصرف سودکاستیک بیش از ماه‌های دیگر است، عرضه‌ها نیز باید افزایش یابد. حال آنکه روز گذشته سودکاستیک بندرامام که با نرخ پایه ۳۲۲ تومان قرار بود عرضه شود، لغو شد. برخی از آگاهان بازار می‌گویند: تفاوت قیمت پایه سود اروند و بندرامام سبب شد تا عرضه بندرامام لغو شود.

در دو هفته گذشته سودکاستیک بندرامام ۲۰ تومان گران‌تر از سود اروند عرضه می‌شد و همین موضوع سبب ثبت تقاضای بالا برای سود اروند بود، به همین دلیل، روز گذشته عرضه سود بندرامام لغو شد تا این مشکل رفع شود. البته روز گذشته نرخ پایه سودکاستیک اروند ۲۹۹ تومان بود که با ۵ درصد رقابت توسط کارگزاران خریداری شد. به گفته فعالان بازار، در حال حاضر اختلاف قیمت سودکاستیک در بازار و بورس ۳۰ تا ۴۰ تومان است که منطقی به نظر می‌رسد.

لغو عرضه‌های پلیمری‌ها در رینگ صادراتی

روز گذشته با لغو عرضه ۸ کالای پلیمری و شیمیایی در رینگ صادراتی اظهارنظرات متفاوتی در این باره مطرح شد. این کالاها که به گفته کارگزاران قرار بود روز گذشته در رینگ صادراتی عرضه شود، به دلیل نداشتن مجوز عرضه لغو شد. این در حالی است که برخی از معامله‌گران می‌گویند: سازمان بورس اجازه عرضه این محصولات را به بورس کالا نداده است، حال آنکه خواجه نصیری، مدیر اداره امور بورس‌ها و بازارهای سازمان بورس و اوراق بهادار در گفت‌وگو با خبرنگار دنیای اقتصاد می‌گوید: بورس کالا با ارسال نامه‌ای به سازمان بورس درخواست کرده است که این محصولات در رینگ صادراتی به صورت ریالی کشف نرخ و تسویه شود. حال آنکه در رینگ صادراتی کالاهای عرضه شده مانند قیر با دلار کشف نرخ شده، سپس با ریال تسویه می‌شوند و کشف نرخ و تسویه با ریال که برای محصولات پلیمری و شیمیایی پیشنهاد شده است، باید توسط سازمان بورس بررسی شود.

وی در ادامه می‌گوید: عرضه‌های روز گذشته رینگ صادراتی را سازمان بورس لغو نکرده و بورس کالا به این نتیجه رسیده که این موضوع یعنی کشف نرخ و تسویه ریالی این محصولات در رینگ صادراتی باید با مکاتبه با سازمان بورس به نتیجه برسد. البته روز گذشته قطعی برق در تالار کیش سبب شد تا معامله‌ای در این تالار انجام نشود.

در همین حال برخی از آگاهان بازار می‌گویند: نمی توان محصولات پلیمری و شیمیایی را در رینگ صادراتی با ریال کشف نرخ کرد؛ چرا که در حال حاضر برای دلار دو نرخ مرجع و آزاد وجود دارد و یکی از مصوبات بورس هم کشف نرخ محصولات پلیمری و شیمیایی در رینگ صادراتی با نرخ مبدا است. به عقیده این گروه با توجه به تعهدات خارجی مجتمع‌های پتروشیمی و همچنین صادرات محصولات به کشورهای دیگر و واردات کالاها با نرخ ارز مرجع این اتفاق یعنی کشف نرخ ریالی محصولات پلیمری در رینگ صادراتی امکان‌پذیر نیست.