محمدحسین بابالو
طی چند هفته گذشته بازار فلزات پایه در مسیر نزول بوده و با کاهش متوالی قیمت‌ها در این بازار روبه‌رو بودیم. مس و آلومینیوم شدیدا کاهش قیمت داشتند تا جایی که به قیمت‌های چند ماه و حتی چند سال پیش خود باز گشته‌اند.

این رکود که به دلیل ضعف عمومی اقتصاد جهانی و با کاهش قیمت نفت عمیق‌تر شده باعث کاهش قیمت‌ها در این بازارها شده است. با توجه به امید به رشد اقتصادی در مقیاس جهانی به احتمال قوی با افزایش تقاضا مواجه خواهیم شد که در میان مدت به افزایش قیمت‌ها می‌انجامد.
تلاطم تقاضا و عرضه جهانی
با توجه به ویژگی‌های ذاتی فلزات پایه و بالاخص کاربرد آنها در مصنوعات مختلف از جمله ماشین‌آلات، دستگاه‌ها و قطعات، مسکن، خودرو، پروژه‌های عمرانی و لوازم منزل می‌توان گفت که حجم تقاضای موثر تقریبا برابر است با رشد اقتصادی در کنار شرایط عمومی اقتصاد هر منطقه. با توجه به جمعیت و رشد اقتصادی بالای چین و تولید ناخالص داخلی آمریکا و اروپا می‌توان گفت که بزرگ‌ترین مصرف کننده چین و سپس بازارهای صادراتی این کشور از جمله کشورهای اروپایی و آمریکا است. با توجه به تضعیف بازارهای این حوزه‌ها در هفته‌ها و ماه‌های پیش و تلاش دولت‌ها در بهبود اوضاع اقتصادی کشورهای متبوع خود از جمله اتحادیه اروپا و تلاش برای گسترش توان اقتصادی خود و تغییر طرز فکر ریاضتی به رشد و توسعه اقتصادی و تزریق نقدینگی، فروش اوراق قرضه اسپانیا، بسته‌های حمایتی آمریکا و تغییر در سیاست‌های پولی-مالی دولت چین، امید به بهبود شرایط و افزایش تقاضا وجود دارد. این در حالی‌است که احتمال تغییر سریع حجم تقاضای موثر تقریبا منتفی است. به عنوان مثال رشد اقتصادی هدف دولت چین برای سال جاری 5/7 درصد بوده، اما هم‌اکنون دولت تلاش دارد این رقم را به بالای 8 درصد برساند.
با توجه به تمامی این موارد، هنوز فعالان بازار نگران رشد اقتصادی ضعیف چین به عنوان بزرگ‌ترین مصرف کننده فلزات پایه و بحران بدهی اروپا هستند که ممکن است بر بقیه بازارها و کشورها تاثیرگذار باشد.
در خصوص عرضه در روزها و هفته‌های گذشته تغییر محسوسی نداشتیم. مهم‌ترین اتفاق کاهش قیمت تمام شده فلزات به تبع کاهش قیمت نفت، کاهش هزینه نهایی استخراج و فرآوری به دلیل کاهش قیمت سوخت، کاهش هزینه حمل و نقل و مواردی از این دست است. البته نزدیک شدن به فصول پر باران بالاخص در شرق آسیا و مشکلات تولید در کنار افزایش تورم و افزایش سطح دستمزدها هم ممکن است موثر باشد، اما به هر حال شرایط عمومی و بالابودن موجودی انبارها به‌ویژه در بازارهای شرق، کاهش قیمت تمام شده و بالا بودن عرضه را نشان می‌دهد.
نفت و تاثیرگذاری آن بر بازار
بازار نفت به عنوان مهم‌ترین فاکتور در تخمین قیمت تمام شده فلزات مدتی است که در رکود به سر می‌برد و برای اولین بار در چند ماه گذشته، یک هفته کمتر از 80 دلار در هر بشکه معامله شد. دلیل اصلی پایین بودن آن هم ضعف اقتصاد جهانی و مشکلات تقاضا است. توفان خلیج مکزیک و سواحل آمریکا، احتمال کاهش 20 تا 30 درصدی تولید نفت ایران، مشکلات تولید نفت نروژ و نهایتا احتمال کاهش تولید حداکثر 2 میلیون بشکه نفت در روز هم نتوانست به افزایش قیمت‌ها کمکی کند. به احتمال قوی در روزهای آینده این روند نزولی ادامه داشته باشد و رسیدن به نزدیک 70 دلار برای نفت WTI هم چندان دور از انتظار نیست. پس از این روند در کوتاه مدت، مجددا با افزایش قیمت‌ها در میان مدت مواجه خواهیم بود.
اوضاع بازارهای مشابه
با توجه به شرایط فعلی معاملات و تسهیل نقل و انتقالات مالی و تبدیل سرمایه‌ها به یکدیگر، بازار فلزات پایه قرابت بالایی با بازارهای مالی مثل بازارهای سهام بین‌المللی پیدا کرده است. هم اکنون بازارهای سهام در اقصی نقاط جهان شرایط چندان مطلوبی ندارند. از یک سو ضعف ذاتی اقتصادهای منطقه‌‌ای مثل آمریکا، حوزه یورو و حتی شرق آسیا اجازه افزایش مقطعی در شاخص‌های سهام را نمی دهد و از سویی رشدهای اقتصادی در بخش‌های خرد اقتصاد باعث افزایش‌های مقطعی سهام‌ شاخص شده است که می‌توان از بازار صنایع الکترونیکی و کامپیوتر مثل فیسبوک و مایکروسافت، خرده فروشی مثل وال‌مارت استور، صنایع غذایی و رستوران مثل مک دونالد و کوکاکولا، صنایع مالی آمریکا و جی پی مورگان نام برد که نشان از تقویت بخش‌های واقعی اقتصادی است. نهایتا می‌توان گفت که شاخص‌های سهام در جهان در شرایط مطلوبی قرار ندارند و در هفته‌ها و ماه‌های گذشته حتی نزدیک به 25درصد ریزش را ثبت کرده‌اند که برای بهبود آنها زمان بسیاری نیاز است. این در حالی است که دورنمای بازارهای سهام حتی در چین رشد اقتصادی احتمالا بالای 8 درصد در سال‌جاری چندان دلگرم‌کننده نخواهد بود. شاید بازارهای سهام آمریکا در روزها و هفته‌های آینده شرایط بهتری داشته باشند که ممکن است به رونق بیشتر بازارهای COMEX و NYMEX در خصوص فلزات پایه منتهی شود.
برآورد کلی شرایط
برآورد کلی از روند عمومی عرضه و تقاضا در بازار فلزات پایه منفی است و شاهد این ادعا کاهش شدید قیمت‌ها در روزها و هفته‌های گذشته است.
این در حالی است که موجودی انبارهای LME به نسبت ماه‌های قبل کاهش داشته، اما در روزهای قبل مجددا در مسیر افزایش قرار گرفته است. این در حالی است که موجودی انبارهای شانگهای بسیار بالا است. در روزهای گذشته مس به پایین‌ترین قیمت از دسامبر گذشته تاکنون رسید و به قیمت‌های ۸ ماه قبل خود بازگشت. آلومینیوم هم متاسفانه به قیمت‌های ۳ سال پیش خود رسید. روی هم تنها در هفته گذشته ۲/۶ درصد کاهش قیمت داشت و شاید ضعیف ترین فلز هفته نام مناسبی برای آن باشد. قیمت سرب هم نزولی بود. در این بین نیکل و قلع شرایط نسبتا بهتری داشتند، اما قلمرو منفی خود را نیز حفظ کردند. البته پس از این کاهش‌های معنی دار با انتشار اخبار خوب ‌اندکی نگاه سرمایه‌گذاران به بازارها تغییر کرد و باعث شد قیمت‌ها در شرق آسیا مثل بورس SHFE افزایش یابد. اما با تمام این موارد هنوز خرید و انبارکردن این کالاها توجیه اقتصادی قوی ندارد ولی به صورت مقطعی در بازار دیده می‌شود. البته دورنمای مثبت بازارها که از عمق مطلوبی برخوردار نیست این حد از جذابیت را ایجاد کرده که سفته بازی‌ها شکل بگیرد. افزایش قیمت‌های اخیر نیز اثرات ورود سفته بازان به بازار فلزات است که می‌توان آن را به فال نیک گرفت. کاهش مقطعی ارزش دلار آمریکا پس از افزایش آن در ۲ هفته گذشته هم به افزایش قیمت‌ها کمک کرد.
در روزهای گذشته برای اولین بار از 7 هفته پیش، نشانه‌های مثبتی دیده می‌شود که روزنه‌‌ای از امید را ایجاد کرده است. تمامی این موارد در حالی است که هنوز بازارها توان و تحمل افزایش قیمت‌ها را ندارند و سفته بازی‌های کوتاه مدت بسیار خطرناک به نظر می‌رسد. هنوز سفته بازی در شرایط منفی است. البته موارد ذکر شده و افزایش تمایل به خرید در شرق آسیا باعث شد که قیمت‌ها در بورس شانگهای افزایش یابد که با توجه به اختلاف قیمتی بین بین LME و این بورس به نظر می‌رسد تمایل به LME افزایش یابد. برآیند این موارد نهایتا ادامه روند فعلی با نوسانات محدود کمتر از 5 درصد برای این هفته و نهایتا تثبیت قیمت‌ها است. پس از مرحله تثبیت نیز افزایش قیمت‌ها با شیب ملایم و سپس شتاب گرفتن قیمتی آینده بازار خواهد بود. با توجه به رکود بازار فولاد به عنوان بازار جایگزین و تضعیف روزافزون قیمت نفت احتمالا پروسه بهبود طولانی‌تر از انتظار فعالان بازار خواهد بود.