میلاد کیوانسرایی- چندی است که بازار فولاد ایران رفتاری عکس بازارهای جهانی فولاد را در پیش گرفته است، در حالی که همواره قیمت فولاد در داخل کشور تابعی از قیمت جهانی آن است. این در حالی است که طی چند وقت اخیر شاهد آن بوده‌ایم که در زمانی که بازارهای جهانی شاهد افت قیمت فولاد در تمامی سطوح آن هستند در ایران موضوع کاملا متفاوت بوده و بازار فولاد شاهد رشد و افزایش روزانه قیمت است. حال این پرسش مطرح است که چرا چنین وضعیتی بر بازار فولاد ایران حاکم است؟

ایران کشوری است که سالانه نیاز به حجم تقریبا معینی از محصولات فولادی دارد و این در حالی است که بخشی از این نیاز از طریق واردات و بخش دیگر آن از طریق تولید داخل تامین می‌شود.

حدود چند ماه قبل تجارت ایران با مشکلاتی مواجه شد و این امر واردات شمش و محصولات فولادی به ایران را با مشکل مواجه کرد. تجار شاهد مسائل و مشکلات فراوانی در تجارت شمش و محصولات فولادی با ایران شدند. از طرف دیگر، افزایش نرخ ارز در داخل در نگاهی فراتر موجب افزایش هزینه‌های واردات شد و تجار فولاد مشکلات و مسائل فراوانی را در کنار افزایش ریسک واردات شمش و محصولات فولادی فراروی خود دارند. بنابراین بازار فولاد ایران اندک اندک شاهد سیر نزولی واردات شمش و محصولات فولادی شد تا با حفظ تقاضا در بازار داخل شاهد عرضه موجودی‌ها در انبارهای تهران، اصفهان و اهواز باشد تا در یک پروسه زمانی شاهد پیشی گرفتن تقاضا از عرضه در بازار فولاد ایران شویم و به این ترتیب زمینه جهت رشد و افزایش قیمت‌ها مهیا شود.

البته نباید فراموش کنیم که انتخاب نقش منفعلانه سیستم بانکی در این موضوع و رفتار همواره مبتنی بر احتیاط آن نیز بی‌تاثیر در ثبات آنچه که رخ داده، نیست.

اینک این پرسش به وجود خواهد آمد که رخ دادن چنین وضعیتی برای صنعت فولاد ایران یک مزیت است یا یک تهدید؟

نخست اینکه نباید فراموش کنیم این رخداد در برهه‌ای از زمان برای صنعت فولاد ایران رخ داده است که خبری از وجود تقاضاهای موثر و با ثبات در بازار داخل نیست؛ چرا که در غیر این صورت بازار داخل شاهد افزایش لجام‌گسیخته قیمت‌ها می‌شود.

اما چرا در این شرایط صنعت فولاد ایران نتوانسته وارد عرصه شود و با تولید بیشتر و توازن بین عرضه و تقاضای موجود جهت شمش و محصولات فولادی سد راه این افزایش قیمت شود؛ آن هم صنعتی که دارای توان چنین تولیدی است و شاید بتوان گفت که این اولین موقعیت پیش آمده برای صنعت فولاد ایران طی سالیان اخیر است، تا شاهد استفاده و بهره‌مندی از حداکثر ظرفیت خود باشد. پاسخ نبود مواد اولیه کافی (آهن قراضه-شمش) در داخل کشور است.

این همان نقطه‌ای است که اگر مدیران ارشد صنعت فولاد با برنامه‌ریزی منسجم و فعالانه‌تر در عرصه حضور یابند، شاهد دستیابی به دستاوردهای ارزشمندی در صنعت فولاد خواهیم بود. شاید بتوان گفت که انجام اقداماتی همچون موارد زیر در شرایط کنونی کمک قابل توجهی به پویایی و رشد و پیشرفت هر چه بیشتر صنعت فولاد ایران خواهد کرد؛ چرا که در شرایط حاضر شاهد وجود تقاضای مناسب در بازار از یک سو و وجود ظرفیت‌های مناسب تولید در داخل از سوی دیگر هستیم.

۱) لزوم تدبیر از سوی مدیران ارشد صنعت فولاد در راستای حفظ و کمک به واردات مواد اولیه خام فولادی (شمش) به کشور.

۲) حضور پررنگ و موثر و فعالانه سیستم بانکی کشور در تامین ارز دولتی مورد نیاز فعالان صنعت فولاد و کاهش زمان بوروکراسی اداری در گشایش اسناد اعتباری جهت فعالان صنعت فولاد کشور.

۳) وضع قوانین مناسب و بازدارنده جهت صادرات مواد اولیه همچون آهن قراضه و سنگ‌آهن از کشور.

۴) کمک سیستم بانکی و نقش موثر آن در تامین اعتبار سرمایه در گردش بنگاه‌های فعال در عرصه صنعت فولاد کشور.

اما در حال حاضر با توجه به احتمال اجرای دور جدیدی از اقدامات خصمانه سایر دول بر ضد اقتصاد ایران خصوصا پس از کسب نتایج ضعیف در مذاکرات ۱+۵ در مسکو همچنان شاهد افزایش روند رو به رشد قیمت ارز در بازار داخل و عدم دسترسی به ارز دولتی جهت استفاده فعالان صنعت فولاد باشیم و این امر در کنار پافشاری سیستم بانکی کشور بر ادامه سیاست منفعلانه و احتیاطی فعلی خود نشان از ادامه روند مشکلات موجود در واردات مواد اولیه خام فولادی به کشور است و این موضوع در کنار مشکل عدم وجود مواد اولیه کافی در داخل و تداوم عدم وجود تعادل بین عرضه و تقاضای داخل نشان از وجود زمینه مناسب و مهیا بودن شرایط جهت رشد قیمت‌ها در فولاد است؛ خصوصا اینکه در شرایط حاضر شاهد عدم کنترل دولت بر قیمت‌ها و عدم وجود تمایل شرکت‌ها نسبت به عرضه تولیدات خود در بورس به طور مشخص در خصوص شرکت‌های دریافت‌کننده شمش دولتی و کشف و تعیین قیمت توسط چند شرکت محدود حاضر در بورس هستیم.