پدرام ایزدی*
با در نظر گرفتن عوامل متعددی همچون کاهش تقاضا در بازار صادراتی و خانگی محصولات فولادی در چین در دوره خرداد تا تیر که باعث کاهش قیمت سنگ‌آهن می‌شود و با توجه به اینکه در تابستان به طور معمول میزان مصرف سنگ‌آهن در این کشور کاهش می‌یابد و همچنین با ذکر این نکته که در خردادماه سطح تقاضا در بازار وارداتی سنگ‌آهن برای مدت زمان کوتاهی افزایش می‌یابد (چراکه مصرف‌کنندگان باید پیش از افزایش قیمت‌ها که مربوط به اعمال قانون مالیاتی جدید در استرالیا است، انبارهای خود را از کالا پر کنند) می‌توان پیش‌بینی منسجمی از آینده کوتاه‌مدت بازار سنگ‌آهن ارائه داد.

نگاهی به شرایط جاری بازار سنگ‌آهن
از اواخر اردیبهشت‌ماه، بهای سنگ‌آهن در بازارهای جهانی کاهشی شد، به طوری که صادرکنندگان استرالیا در پی کاهش قیمت سنگ‌آهن برزیل از ۱۵۶ و ۱۵۸ دلار (سی‌اند‌اف) به ۱۳۸ و ۱۴۰ دلار، قیمت‌های پیشنهادی خود را از ۱۴۷ تا ۱۵۰ دلار (سی‌اند‌اف) به ۱۴۲ تا ۱۴۳ دلار کاهش دادند.
خبرها حاکی از آن است که بهای سنگ‌آهن دانه درشت هند نیز در حال حاضر با توجه به حجم محدود عرضه، در سطح هر تن 149 تا 150 دلار (سی‌اند‌اف) در نوسان است.
علاوه بر کاهش قیمت جهانی سنگ‌آهن در دیگر نقاط دنیا، کاهش تقاضای فولاد نیز در بازار چین تاثیر زیادی بر تقاضای مواد اولیه خواهد داشت.تامین‌کنندگان محصولات فولادی در چین نیز با توجه به سطح ضعیف تقاضا در اردیبهشت‌ماه، مجبور شدند قیمت‌ها را کاهش دهند به طوری که کارخانه‌های فولاد هم بهای محصولات طویل را در هر تن ۸ تا ۲۰ دلار کاهش دادند و بهای محصولات تخت را بدون تغییر حفظ کردند؛ ضمن اینکه تاجران هم قیمت‌های محصولات فولادی پایه را حدود هر تن ۵ تا ۲۵ دلار پایین آوردند.

از آنجا که در فروردین‌ماه به طور موقتی میانگین تولید روزانه این کشور به بالاترین سطح یعنی دو میلیون تن رسید و با در نظر گرفتن عرضه بیش از حد و افت فعالیت‌های تجاری که پیش‌بینی می‌شود در بازارهای خانگی و خارجی رخ دهد، این پیش‌بینی وجود دارد که بهای محصولات فولادی در تابستان افزایش یابد و این امر خود بر بهای سنگ‌آهن تاثیرگذار خواهد بود.
از سوی دیگر پیش‌بینی می‌شود در دوره خرداد تا شهریور نیز تولید جهانی چدن نزولی باشد که این امر کاهش میزان مصرف سنگ‌آهن را به دنبال خواهد داشت.
در اروپا هم که مهم‌ترین گلوگاه برای سنگ‌آهن برزیل تلقی می‌شود، بنابر افت معمول تولید چدن در طول فصل تعطیلات، سطح تقاضای این ماده در بازار کاهش خواهد یافت؛ بنابراین به احتمال زیاد شرکت برزیلی ویل مجبور خواهد بود تا بار دیگر با قیمت‌های کاهش یافته وارد بازارهای چین شود و سطح قیمت مواد استرالیا را کاهش دهد.
کاهش فصلی تقاضا در منطقه و کاهش سهم اروپا از سنگ‌آهن برزیل
از سوی دیگر باید این نکته را هم در نظر گرفت که بعد از تعطیلات اردیبهشت‌ماه در چین هیچ رونقی در بازار خرید این کشور حاصل نشد؛ ضمن اینکه به نظر می‌رسد هم اکنون، وجود سنگ‌آهن کافی در انبار کارخانه‌های فولادی و تاجران، جاری شدن جریان راکد و یکنواخت تجاری در بخش محصولات نهایی از مواردی است که می‌تواند سطح تقاضا را در بازار سنگ‌آهن چین تحت فشار قرار دهد.
البته پیش‌بینی‌هایی وجود دارد مبنی بر اینکه در خردادماه، سطح تقاضا در بازار سنگ‌آهن چین پیش از اعمال مالیات بر سود افزوده شرکت‌های معدن کاوی در استرالیا اوج خواهد گرفت و این امر باعث تنظیم و تطبیق بهای این ماده می‌شود. علاوه بر این پیش‌بینی‌هایی وجود دارد بر این اساس که در تابستان، بنابر کاهش مورد انتظار در میزان مصرف و چرخش مثبت و سنتی در عرضه این ماده در بازارهای خانگی، سطح تقاضای تناژهای فروش نقدی سنگ‌آهن وارداتی به طور کل در چین متعادل می‌شود.
با در نظر گرفتن همه این پیش‌بینی‌ها و شرایط پیش رو به نظر می‌رسد تا پایان خردادماه عرضه‌کنندگان سنگ‌آهن قیمت‌های فروش نقدی را افزایش بدهند. این رشد قیمت نتیجه افزایش ناگهانی هزینه‌ها است که پس از معرفی مالیات جدید در استرالیا و کاهش فصلی در عرضه مواد از هند به‌وجود آمده است.
با این اوصاف، رکود در بخش تقاضای این ماده که با سطح بالای کالای محصور در انبار و پیش‌بینی افت میزان مصرف با توجه به ضعیف‌تر شدن وضعیت بازار محصولات فولادی مرتبط است، عامل بازدارنده ای خواهد بود که از بازگرداندن قیمت‌ها به سطوح فروردین‌ماه از سوی عرضه‌کنندگان جلوگیری به عمل خواهد آورد.
*تحلیلگر بازار فولاد در مرکز مطالعات فولاد خاورمیانه (MESD)