چالش‌های اقتصادسیاسی برای بازار

دنیای اقتصاد: سه شاخص اصلی تعیین‌کننده قیمت مواد اولیه و کامودیتی‌ها یعنی شاخص تورم مصرف‌کننده در کشورهای صنعتی و شرکت‌های عضو گروه بریکس (برزیل، چین، روسیه و هند)، شاخص مصرف‌کننده و شاخص سهام هفت کشور صنعتی، نشان می‌دهد رشد قیمت محصولات معدنی و کامودیتی‌ها که از ژانویه ۲۰۱۷ انتظار می‌رفت با رشد همراه باشد، پایدار نبود و این اتفاق در سطح مقطعی و در سه ماهه ابتدایی سال ۲۰۱۷ رخ داد و پس از آن مجددا شاهد افت بازار بودیم.

در این میان تحلیلی که کارشناسان حوزه فولاد و سنگ آهن برای این موضوع ارائه می‌دادند این بود که عوامل «غیر اقتصادی» یا به نوعی «سیاسی» در شکل محدودیت‌ها و تعرفه‌هایی که دولت‌ها گذاشته‌اند منجر به نوسانات قیمتی و عدم پایداری قیمت‌ها شده است.باید اذعان کرد آینده قیمت‌های جهانی محصولات معدنی پرنوسان خواهد بود و کشورهایی می‌توانند مزیت رقابتی در بازار صادراتی محصولات معدنی و فولادی داشته باشند که بتوانند ریسک این بازار را از طریق تقویت تولید داخلی‌شان کم کنند.این موضوع به این معنی است که به‌رغم اینکه در کوتاه‌مدت و میان‌مدت پیش‌بینی‌های رونق وجود دارد، ولی باید منتظر موج‌های سینوسی قیمت باشیم. توصیه‌هایی که از سوی کارشناسان و فعالان بازارهای مواد اولیه و کامودیتی‌ها، خصوصا فولاد و سنگ آهن به دولت می‌شود این است که برای چرخه‌های رکودی که در مقاطع نوسان قیمت‌ها رخ می‌دهد، پیش‌بینی‌هایی انجام شود که برای سطوح تولید و اشتغال مانند اتفاقی که ظرف سه سال گذشته در معادن کشور رخ داد،‌ تکرار نشود.

بازارهای منطقه‌ای فولاد

بازارهای جهانی این روزها متاثر از پیامدهای تحرکات سیاسی است که روی این بازارها سایه انداخته و این موضوع قابل تعمیم به همه بازارها و از جمله بازار فلزات و مخصوصا فولاد است،‌ ولی تحرکات داخل منطقه غرب آسیا به دلیل نهایی شدن شرایط باثبات در منطقه (سوریه، لبنان، عراق) نوید‌بخش شرایط باثبات و پایدار است. در این میان‌ تلعفر و دیرالزور به‌طور مشخص پایان مناقشات تروریستی منطقه را نوید می‌دهند و به نظر می‌رسد این موضوع تقاضا را برای بازسازی منطقه از طریق صنایع فولادی بالا خواهد برد.پیش‌بینی‌ها حکایت از این دارد که در ماه‌های پیش‌رو حجم تقاضا برای فولاد در منطقه غرب آسیا (سوریه و عراق) با رشد مواجه خواهد شد، از طرف دیگر تقاضا برای یمن در نیمه دوم سال هم بالا خواهد رفت، از این رو تحرکی پویا را باید برای فولاد و سیمان در ۶ ماهه ابتدایی ۲۰۱۸ انتظار داشت.کیوان پورشب، فعال اقتصادی درخصوص تحرکات بازارهای جهانی کامودیتی‌ها و فولاد به «دنیای اقتصاد» می‌گوید: بازار و قیمت‌های این محصولات این روزها به نتایج مناقشات لفظی آمریکا و کره شمالی پیوند خورده است. سرنوشت قیمت‌ها و حجم تقاضا در این بازارها و برای سال ۲۰۱۸ به تصمیماتی که در بین سیاسیون و به ویژه بین آمریکا و کره‌شمالی و نقش اروپا وجود دارد گره خورده است.از سویی اخیرا همچنان بحث بر سر موافقان و مخالفان خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا تحت عنوان برگزیت ادامه دارد و این ماجرا به دلیل تاثیری که بر شاخص سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی قبل از این تصمیم داشته و خواهد داشت بازارهای کامودیتی را متاثر می‌کند.

بازارها متاثر از اقتصاد سیاسی

پورشب در ادامه با اشاره به واژه «اقتصاد سیاسی» که این روزها روی بازارها سایه انداخته می‌گوید: در دوره‌ای قرار داریم که بازارها بیش از یک دهه گذشته متاثر از «اقتصاد سیاسی» هستند، به این معنا که امروز سایه اقتصاد سیاسی، سنگین‌تر از «اقتصاد محض» است، بنابراین امروزه فقط فعالان اقتصادی یا فعالیت‌های اقتصادی یا شاخص‌های اقتصادی به ذات، تعیین‌کننده وضعیت بازار نیستند، بلکه عامل سیاسی به شدت در تعیین وضعیت رو به رشد یا رو به کاهش نقش پیدا کرده است، در این میان از ذکر این نکته که بازار صادرات فولاد ایران در یک وضعیت مطلوب رو به رشد قرار دارد هم نباید غافل بود.این فعال اقتصادی در ادامه به ارائه راهکار می‌پردازد و می‌گوید: برای مواجه شدن با بازارها باید به سمت هوشمند شدن بخش‌هایی که پیشران اقتصاد در بازارها هستند برویم، این به چه معناست؟ امروز باید از وضعیت نشستن در داخل کشور و منتظر بودن برای اینکه مشتری بازار خارجی برای خرید به سمت ما بیاید خارج شویم، این روند، روالی بوده که به‌صورت سنتی وجود داشته و پدیده‌ای مثل «بازاریابی بین‌المللی» در کشور کمتر شناخته شده است.

دو اقدام برای حضور جهانی

بنابراین این موضوع اولین گام برای این است که بتوانیم با یک برنامه تهاجمی به سمت بازارهای جهانی حرکت کنیم، این اتفاق چگونه باید رخ دهد؟ باید حضورمان را در بازارهایی که به‌صورت بالقوه و چه بالفعل در آنها حضور داریم فعالانه و مستمر کنیم و از طریق ایجاد دفاتر منطقه‌ای خارج از مرزهای ایران؛ دیپلماسی فعالی که نمایندگی‌های کشور مانند سفارتخانه‌ها دارند را باید در یک مسیر باز و فعال قرار دهیم.دومین اقدام این است که در داخل کشور، به نوعی دستگاه حاکمیتی و دولت (به معنای عام و نه فقط رئیس‌جمهور و وزیران) زمینه‌ها را برای ارتباط موثر با آخرین اتفاقات منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای برای بازارهای مختلف و بخش‌های متنوع کامودیتی فراهم کند.وی در ادامه با اشاره به اهمیت اطلاعات و به روز بودن در بازارهای داخلی و جهانی گفت: دسترسی به آخرین اطلاعات و تحولاتی که راجع به قیمت‌گذاری‌ها، عرضه و تقاضای فعلی در بازارهای صادراتی وجود دارد نیز بسیار مهم است. در مواقعی اطلاعات درخصوص بازارها و قیمت و حجم عرضه و تقاضا در منطقه آمریکای لاتین، آمریکای شمالی، شرق آسیا و حتی در داخل منطقه دیر به دست فعالان فولادی می‌رسد یا در این زمینه خیلی دیر واکنش نشان داده می‌شود.در این رابطه باید در کنش‌ها و واکنش‌هایمان تحولی را ایجاد کنیم؛ بخشی از آن به این برمی‌گردد که دستگاه حاکمیتی چقدر می‌تواند شرایط را برای بخش خصوصی و فعالان این حوزه فراهم کند. بخشی از آن هم به این بر‌می‌گردد که فعالان اقتصادی در داخل به چه میزان نسبت به این ماجرا خودشان را در معرض تحولات قرار می‌دهند. بخشی از این قرار‌گیری از طریق شبکه‌های مجازی اینترنتی و اتفاقاتی که در لحظه رخ می‌دهد ایجاد می‌شود.بخشی هم به این بازمی‌گردد که فعالان به چه اندازه در تعاملات می‌توانند فعال عمل کنند.