محمدحسین بابالو: شفافیت معاملات داخلی یا صادرات محصولات نفتی و پالایشی در بورس انرژی را می‌توان مهم‌ترین‌ ویژگی داد‌و‌ستد در این بازار به شمار آورد. این ساختار هرچند مورد حمایت وزارت نفت و شخص مهندس بیژن نامدار زنگنه قرار گرفته ولی هنوز به حمایت‌های بیشتری با افزایش حجم عرضه‌های دریایی (حمل‌و‌نقل به وسیله کشتی) نیاز دارد، این در حالی است که در صورتی که بخش صادراتی اصلی کشور درخصوص فرآورده‌های نفتی از بستر بورس انرژی صورت پذیرد، با افزایش شفافیت‌ها دیگر فضایی برای شائبه‌های قیمتی نیز باقی نخواهد ماند. آغاز به کار معاملات هفتگی برق در بورس انرژی و امکان‌پذیری خرید واحدهای صنعتی با مصرف بالاتر از ۵ مگاوات از این بورس به‌صورت مستقیم، تهیه رویکردهای اجرایی اوراق صندوق پروژه در این بورس، راه‌اندازی قریب‌الوقوع رینگ گاز در بورس انرژی، افزایش روزشمار حجم صادرات گاز مایع و فرآورده‌های نفتی در کنار تقویت گام به گام حجم معاملات داخلی را باید تلاش‌های مشهود بورس انرژی در مسیر تقویت حجم معاملات و رونق صادرات به شمار آورد. تلاش برای افزایش تعداد خریداران خارجی محصولات نفتی و پتروشیمی و تنوع کشورهای مقصد صادراتی را باید برخی از تلاش‌های بورس انرژی به شمار آورد که در این راستا اخذ کدهای معاملاتی از سوی بسیاری شرکت‌های معتبر بین‌المللی در بورس انرژی از جمله این اقدامات است.

برآوردهای میدانی «دنیای اقتصاد» نشان می‌دهد که هم‌اکنون بورس انرژی در کنار تلاش برای استفاده بیشتر و بهتر از ابزارهای نوین مالی در کنار راه‌اندازی اوراق صندوق پروژه، بخش اعظم تلاش خود را بر جذب مشتریان بین‌المللی قرار داده تا بتواند حجم و بازارهای صادراتی خود را متنوع و قدرتمند سازد. این موارد در نهایت باعث خواهد شد در آینده‌ای نزدیک بخش بزرگ‌تری از صادرات فرآورده‌های نفتی از بستر این بورس صورت پذیرد؛ رخدادی که برای تمامی فعالان بازار محصولات نفتی و فرآورده‌های پالایشگاهی همچنین فعالان صنعتی و مدیریتی این حوزه مفید و قابل توجه خواهد بود.

با توجه به موارد بالا در گفت‌وگویی با مدیرعامل این بورس، به بررسی اقدامات این نهاد مالی درخصوص تقویت حجم صادرات فرآورده‌های پالایشگاهی و گاز مایع پرداختیم. در ابتدای این گفت‌وگو دکتر سید علی حسینی درخصوص وضعیت خریداران بین‌المللی در بورس انرژی به خبرنگار «دنیای اقتصاد» گفت: به جز برخی شرکت‌های معتبر و چند ملیتی که هنوز زمان آن فرا نرسیده تا حضور آنها در بورس انرژی رسانه‌ای شود، تاکنون ۱۲۱ کد معاملاتی معمول برای ۱۹ کشور مختلف صادر شده که نشان‌دهنده تلاش‌های بورس انرژی برای افزایش حجم خریداران بین‌المللی است. با توجه به قرابت‌های جغرافیایی افغانستان با ۳۷کد، امارات با ۲۷ کد، عراق با ۱۴ کد، ارمنستان و پاکستان هر یک با ۹ کد در رتبه‌های بالا و سپس انگلستان و گرجستان با ۳ کد، مالزی و هندوستان هر کدام با ۲ کد و سپس کشورهای اندونزی، چین، دومینیکن، روسیه، عمان، کانادا، کره جنوبی، کنیا و مالدیو هر یک با یک کد کمترین تنوع کدهای معاملاتی را در بورس انرژی به خود اختصاص داده‌اند. هرچند که این موارد بدون احتساب شرکت‌های برتر بین‌المللی و چندملیتی است، ولی باز هم نشان می‌دهد که هم اکنون یکی از اولویت‌های خریداران متوسط و بزرگ در بازارهای بین‌المللی، خرید از
بورس انرژی است. سید‌علی حسینی در ادامه افزود: از طریق 19 کشوری که شرکت‌های تابعه آنها اقدام به اخذ معاملاتی در بورس انرژی کرده‌اند، تاکنون محموله‌های صادراتی به مقصد 13 کشور مورد معامله و تحویل قرار گرفته است که از آن جمله می‌توان از کشورهای ارمنستان، افغانستان، امارات، آفریقای جنوبی، پاکستان، تاجیکستان، ترکیه، چین، عراق، عمان، گرجستان، نخجوان و هندوستان نام برد. مدیرعامل بورس انرژی در ادامه به تعداد خریداران فعال در رینگ صادراتی این بورس اشاره کرد و گفت: در سال 92 تنها یک خریدار خارجی در بورس انرژی حضور داشته و اقدام به دادوستد فرآورده‌های نفتی کرده است؛ هرچند که به این رقم در سال 93، سه شخص حقوقی دیگر نیز افزوده شد. به گفته وی با توجه به تغییر شرایط سیاسی در کنار تلاش‌ها برای بازاریابی خارجی به‌صورت‌های گوناگون و به کمک بدنه کارگزاری ذیل بورس انرژی توانستیم در سال گذشته، 18 خریدار فعال جدید جذب کرده و البته در سال جاری تا ابتدای دی ماه، شاهد جذب 29 خریدار جدید در این بورس هستیم. حسینی افزود: با توجه به این موارد می‌توان این گونه اظهار کرد که در عرضه‌های موجود 51خریدار بین‌المللی فعال که در گذشته تجربه خرید از بورس انرژی را داشته‌اند، وارد رقابت شده تا کالاهای مورد نیاز خود را به مقاصد مختلف خریداری کنند.

حسینی در ادامه این گفت‌وگو به کالاهای عرضه شده در رینگ بین‌الملل بورس انرژی، خریداران و مقاصد صادراتی آنها اشاره کرد و گفت: تاکنون 21 خریدار خارجی در رینگ بین‌الملل بورس انرژی گاز مایع خریداری کرده و به کشورهای امارات، افغانستان، پاکستان، عراق، ترکیه، ارمنستان و آفریقای جنوبی صادر کرده‌اند. همچنین 18 خریدار نیز نفت گاز عرضه شده در بورس انرژی را به مقاصد افغانستان، عراق و نخجوان خریداری کرده‌اند. وی افزود: درخصوص نفتا نیز شاهد صادرات این کالا از بستر بورس انرژی به کشورهای امارات، چین و هندوستان بوده‌ایم. همچنین 8 خریدار خارجی فعال نیز حلال 402 را به مقاصد افغانستان، پاکستان، عراق، ترکیه و ارمنستان منتقل کرده‌اند؛ هرچند که کالاهای دیگری نیز در این چارچوب مورد دادوستد قرار گرفته‌اند.

در ادامه این گفت‌وگو مدیرعامل بورس انرژی به دو نکته مهم درخصوص تامین مالی ارزی پروژه‌ها و تلاش برای جذب سرمایه‌گذاری خارجی و همچنین پتانسیل‌های معاملاتی و تامین مالی بازار و صنعت متانول اشاره کرد و گفت: در شرکت‌های بزرگ پتروشیمی و مخصوصا صنایع مرتبط با نفت و گاز به منظور تامین مالی به منابع ارزی نیازمندیم، بنابراین با توجه به این نیاز مهم، در حال بررسی و برنامه‌ریزی برای مکانیزم‌های تامین مالی ارزی هستیم. همچنین درباره متانول هم اکنون شرایط مطلوبی برای صادرات این کالا وجود داشته و این توانمندی وجود دارد که با افزایش تلاش در فرآیندهای بازاریابی، حجم صادرات بیشتری از بستر بورس انرژی محقق شود. از طرف دیگر با توجه به افزایش تولید متانول در ایران و امکان سخت‌تر شدن فرآیندهای فروش صادراتی و در چارچوب اوراق صندوق پروژه، این توانمندی در بورس انرژی به زودی ایجاد خواهد شد که پروژه‌های تبدیل متانول به الفین از بستر بورس انرژی تامین مالی شود؛ اگرچه عرضه بیشتر متانول در این بورس، خود دلیلی بر موفقیت بیشتر تامین مالی از بستر این بورس به شمار خواهد رفت.

صدور 121 کد معاملاتی برای 19 کشور