با توجه به اینکه معاملات اختیار معامله (آپشن) ظرف روزهای آینده بر پایه سکه طلا در بورس کالای ایران راه‌اندازی می‌شود، در این گزارش نگاهی داریم به آخرین مشخصات قرارداد آپشن سکه طلا در بورس کالای ایران.به گزارش «پایگاه خبری بورس کالای ایران»، در ایران تنها طلای استاندارد مورد تایید مراجع قانونی و فعالان بازار، سکه طلا اعم از امامی و بهار آزادی است که از سوی بانک مرکزی ضرب می‌شود. متاسفانه هیچ‌گونه طلای استاندارد دیگری در کشور از قبیل انواع شمش‌های طلا که در سایر کشورهای جهان مرسوم است در کشور ما وجود ندارد. به همین دلیل دارایی پایه قرارداد اختیار معامله طلا، تمام سکه طلای امامی ضرب شده از سوی بانک مرکزی است. به دلیل اینکه آخرین سال ضرب سکه از سوی بانک مرکزی و همچنین بیشترین حجم سکه ضرب شده و وارد شده به بازار توسط این بانک همین نوع سکه است، دارایی پایه قرارداد اختیار معامله تمام سکه امامی ضرب سال ۸۶ در نظر گرفته شده است. البته دارایی پایه قراردادهای آتی سکه طلای بورس کالای ایران نیز همین سکه بوده که خود دلیل دیگری برای انتخاب این نوع سکه است.

همچنین در بازار نقدی نیز تنها قیمت این نوع سکه از سوی مراجع مختلف اعلام می‌شود. به عبارت دیگر تمامی معاملات بر اساس همین سکه قیمت‌گذاری می‌شود؛ به‌طوری‌که قیمت سایر سکه‌های طلا از قبیل بهار آزادی و ... بر اساس قیمت سکه امامی ضرب ۸۶ تعیین می‌شود.بازار نقدی تمام سکه امامی بیشترین حجم معاملات را در بین انواع سکه از قبیل نیم سکه، ربع سکه و سکه گرمی دارد. همچنین نوسان قیمت سکه امامی (تمام سکه) بیشتر از سایر انواع سکه است. همین موضوع باعث می‌شود که حباب قیمتی سکه تمام امامی نسبت به نیم سکه، ربع سکه و سکه گرمی به مراتب کمتر باشد. بنابراین سکه تمام جذابیت بیشتری برای فعالان بازار دارد.مهم‌ترین‌ نکته‌ای که در تعیین اندازه قرارداد باید توجه شود، این است که حجم قرارداد به نحوی تعیین شود که بیشترین تعداد سرمایه‌گذار با توجه به قدرت خریدشان توان ورود به بازار این قرارداد را داشته باشند. در اینجا منظور از قدرت خرید در واقع توان افراد برای پرداخت مقدار ارزش قرارداد و در صورت لزوم وجه تضمین اولیه هر قرارداد است. پس مقدار وجه تضمین قراردادها نیز در تعیین اندازه قرارداد نقش دارد.

از‌آنجا‌که معاملات اختیار برای اولین بار در کشور در بورس کالای ایران در حال راه‌اندازی است و بسیاری از فعالان شاید آشنایی با این ابزار مشتقه نداشته باشند و همچنین تجربه معاملاتی این ابزار در کشور وجود ندارد، بهتر است اندازه قرارداد تا حد امکان کم باشد تا ریسک افرادی که وارد بازار می‌شوند تا حد زیادی کاهش یابد. هرچند بزرگ بودن اندازه قرارداد مزایایی از قبیل کاهش هزینه‌های معاملاتی را در‌بردارد، ولی به دلیل نوپا بودن اختیار معامله در کشور، لازم است ابتدا تا حد ممکن ریسک معاملات کاهش یابد تا آشنایی و تجربه معاملاتی برای فعالان ایجاد شود سپس قراردادهای جدید در اندازه‌های بزرگ‌تر پذیرش شوند. بنابراین اندازه هر قرارداد اختیار معامله، یک سکه تمام طلای امامی در نظر گرفته می‌شود. این موضوع باعث می‌شود که افراد برای ورود با اعتماد بیشتر و ریسک کمتری وارد معاملات شوند و در نتیجه معاملات در ابتدا از رونق نسبی برخوردار باشد.

واحد قیمت

با توجه به نحوه اعلام قیمت‌ها در بازار نقدی معاملات سکه و نیز معاملات قراردادهای آتی بورس کالا، واحد اعلام قیمت ریال به ازای یک سکه امامی خواهد بود؛ زیرا اعلام قیمت‌ها در بازار نقدی نیز بر مبنای یک سکه امامی است. البته از آنجا‌که اندازه هر قرارداد نیز یک سکه است، قیمت‌های کشف شده در بازار نشان دهنده قیمت یک قرارداد اختیار معامله خواهد بود.

حداقل تغییر قیمت هر سفارش (Tick size)

با توجه به اینکه اندازه هر قرارداد یک سکه است و همچنین واحد قیمت معاملات ریال به ازای هر سکه است، حداقل تغییر قیمت یک ریال در نظر گرفته می‌شود.

ماه قرارداد

از آنجا که قرارداد اختیار معامله و آتی هر دو ابزار پوشش ریسک هستند و از هر کدام برای پوشش ریسک معاملات دیگری می‌توان استفاده کرد، ماه‌های قرارداد اختیار نیز همانند ماه‌های قرارداد آتی سکه طلا خواهد بود. در واقع بسیاری از فعالان قراردادهای آتی برای اینکه بتوانند معاملات خود را از طریق اختیار پوشش دهند باید ماه‌های سررسید هر دو قرارداد یکسان باشد. این موضوع برای فعالان احتمالی اختیار معامله نیز صادق است؛ زیرا آنها برای پوشش معاملات خود می‌توانند از قراردادهای آتی هم ماه استفاده کنند.

ساعات معاملاتی

در اکثر بورس‌ها، معاملات در یک جلسه معاملاتی انجام می‌شود و برای تعیین ساعت معاملات نیز توجه به زمان کشف قیمت در بازار نقد داخلی یا بازارهای جهانی بسیار مهم است. از آنجا که معاملات بازار نقدی و آتی سکه طلا از ساعت ۱۰ صبح شروع می‌شود و تا ۷‌عصر ادامه دارد (البته معاملات بازار نقدی گاه تا ساعت ۱۲ نیمه شب نیز ادامه دارد)، ساعات معاملاتی اختیار معامله نیز همانند آتی سکه تعیین می‌شود.

دامنه تغییرات قیمتی روزانه

در معاملات اختیار برخلاف معاملات آتی، نیاز به تعیین دامنه نوسان قیمت نیست؛ زیرا قیمت کشف برای اختیار معامله نشان‌دهنده قیمت قرارداد اختیار معامله است نه دارایی پایه قرارداد. در مورد قراردادهای آتی، قیمت کشف شده در معاملات قیمت دارایی پایه است که باید طرفین در سررسید بر اساس آن معامله خود را تسویه کنند؛ اما در قرارداد اختیار معامله قیمت اعمال قرارداد از قبل مشخص شده است و قابل تغییر نیست. در واقع خریدار بر اساس قیمت اعمال تعیین شده، قرارداد اختیار را قیمت‌گذاری و خریداری می‌کند و در سررسید حق اعمال برای وی محفوظ است. بنابراین نیازی به تعیین دامنه نوسان قمیت وجود ندارد. در تمام بورس‌های سایر کشور نیز به همین صورت عمل شده است.

سقف مجاز موقعیت‌های معاملاتی باز

سقف مجاز موقعیت‌های معاملاتی باز برای خریدار همانند قراردادهای آتی تعیین شده است. از‌آنجا که در قراردادهای آتی سقف مجاز در هر نماد معاملاتی ۲۵۰ قرارداد است و با توجه به اینکه حجم هر قرارداد ۱۰ سکه است پس سقف مجاز در هر نماد آتی سکه ۲۵۰۰ سکه است. همان‌طور که بیان شد اندازه هر قرارداد اختیار یک سکه طلا در نظر گرفته شده است. بنابراین سقف موقعیت‌های باز در هر نماد ۲۵۰۰ سکه تعیین می‌شود.

فواصل قیمت اعمال

هدف از تعیین فواصل قیمت اعمال این است که در صورت نوسان قیمت دارایی پایه، قراردادهای اختیار جدید با قیمت اعمال مختلف ایجاد شود. در صورتی که فواصل اعمال بسیار بالا باشد نمادهای معاملاتی خیلی محدود خواهد شد و ریسک قراردادها به شدت افزایش می‌یابد، بنابراین جذابیت معاملات به شدت کاهش خواهد یافت. در صورتی که فواصل اعمال کم باشد این موضوع باعث تعدد بسیار زیاد نمادهای معاملاتی خواهد شد که خود منجر به سردرگمی فعالان بازار خواهد شد و باز از جذابیت معاملات کاسته می‌شود.