حمزه بهادیوند چگینی: بهای دلار بعد از پیروزی ترامپ در انتخابات آمریکا تاکنون با ۳.۸ درصد رشد روبه‌رو‌ شده است؛ موضوعی که با ایجاد چالش برای بخش صادراتی در این کشور چهار صنعت‌ آی‌تی، انرژی، مواد و بخش صنعتی را که مستقیما با بخش خارجی در ارتباط هستند تحت تاثیر خود قرار خواهد داد. بررسی‌های جهانی نشان می‌دهد بازارهای کالایی جهان با پیروزی ترامپ بعد از بحران جهانی ۲۰۰۸ سرآغازی دوباره را تجربه می‌کنند. به بازارهای جهانی که در گزارش‌های پیشین «دنیای اقتصاد» نیز مورد بررسی قرار گرفته است مراجعه کنید می‌بینید که اغلب بازارهای کالایی به خصوص بازارهای پایه با رشد قیمتی روبه‌رو‌ شده‌اند. این موضوع نشان می‌دهد این بازارها که همواره برای خروج از شرایط رکودی به دنبال نشانه بوده‌اند روندهای امیدوارکننده‌ای را به دنبال برنامه‌های جدید ترامپ پیش‌بینی کرده‌اند.

به عقیده تحلیلگران بازارهای پایه، ترامپ معتقد است باید به جای تزریق پول در بخش تقاضا بخش عرضه را فعال کرد و به همین دلیل در تدارک است تا پروژه‌های زیرساختی را فعال کند و این موضوع می‌تواند به رونق پایداری در قیمت‌ها برای محصولات مختلف منتهی شود. همین مسأله در حدود یک ماه گذشته به ایجاد بازارهای گاوی برای محصولات مختلف منجر شده که حتی پیش‌بینی می‌شود با آغاز پروژه‌های مهم زیرساختی قابلیت تشدید نیز دارند. مدیریت قیمتی در بازارهای پایه تحت مالیات‌های پایین‌تر، پرداخت‌های بالاتر برای پروژه‌های زیرساختی و عمرانی، کاهش نظارت‌های سخت‌گیرانه در بخش‌های مختلف به خصوص در بخش‌های پایه همچون معادن و صنایع معدنی و در نهایت اجرای برنامه‌ها برای بهبود و بهسازی اقتصادی آمریکا همگی برنامه‌هایی هستند که می‌توانند استارت رشد قیمتی در بازارهای کالایی را بزنند. اما در این میان نقش یک عامل مهم را که همانند کاتالیزوری عمل کرده و به تسهیل این شرایط منجر می‌شود نباید نادیده گرفت؛ دلار!

در این بین اما به دو موضوع مهم نیز باید توجه داشت نخست سیاست‌های پولی فدرال رزرو آمریکا که منفک از سیاست‌های دولت آمریکا اما مبتنی بر نتایج تصمیمات دولتی است و دومین موضوع نیز بازگشت نرخ تورم به اقتصاد آمریکا است. این دو عامل تغییرات قیمت دلار را در عصر جدید کنترل می‌کنند یا با آن همراهی خواهند کرد. اولا طبق بررسی‌های کارشناسان بین‌المللی افزایش قیمت دلار اگر ادامه یابد بر صادرات آمریکا اثر منفی می‌گذارد که این موضوع می‌تواند روی بازارهای سهام مهمی همچون شاخص S&P۵۰۰ آمریکا اثر منفی بگذارد. ۳۱ درصد از درآمد شرکت‌های موجود در این شاخص و بازار نیویورک به صادرات وابسته است که رقم بالایی است و می‌تواند اثر بدی بر این بازار بر جای بگذارد. از طرف دیگر به دلیل وابستگی بالای دلار آمریکا و ین ژاپن علاوه بر بازار آمریکا سهام نیکی ۲۲۵ ژاپن نیز به شدت از روند رو به رشد قیمت دلار تاثیر می‌پذیرد که البته تاثیر آن معکوس است.

بررسی‌ها نشان می‌دهند ۴۲ درصد از درآمدهای بورس ژاپن به درآمدهای خارجی وابستگی دارد. در این بین بازارهای مختلف از روند رو به رشد قیمت دلار تاثیر می‌پذیرند که تمام این موضوعات جنبه بین‌المللی افزایش بهای دلار در بازارهای جهانی را تبیین می‌کند. در این بین به دلیل سیاست‌های تورم زای ترامپ، فدرال رزرو آمریکا ممکن است برای کنترل تورم زودتر از موعد پیش‌بینی شده نرخ بهره را افزایش دهد و با جذاب‌تر کردن دارایی‌های مبتنی بر دلار، موجب خروج سرمایه‌ها از اقتصادهای نوظهور شود. از طرفی افزایش عدم قطعیت در بازار سرمایه‌گذاران را واداشته تا برای نگه داشتن اوراق قرضه دراز مدت آمریکایی، بهره‌های بالاتری را طلب کنند به نحوی که سود اوراق قرضه ۱۰ ساله خزانه‌داری آمریکا افزایش یافته است.

در این بین HSBC در یک بررسی ۴‌مولفه مهم و موثر بر ارزش دلار را طبقه‌بندی کرده و معتقد است سیاست‌های مالی، سیاست بازگشت درآمدهای آمریکایی به کشور، سیاست‌های تجاری و اصلاحات آن و سیاست‌های ضد مهاجرت ترامپ همگی تعیین‌کننده مسیر آتی دلار و بالطبع بازارهای کالایی خواهد بود. بر اساس گزارش HSBC سیاست‌های مالی ترامپ می‌تواند ارزش دلار را در آینده افزایش دهد و اثر مستقیم مثبتی بر آن داشته باشد چرا که افزایش در نرخ بهره اثر بیشتری بر ارزش دلار خواهد داشت تا افزایش نرخ تورم یا کسری حساب جاری و تأثیرات منفی ناشی از آنها. این گزارش در ادامه می‌افزاید به علاوه سیاست‌های ترامپ برای بازگرداندن درآمدهای آمریکا که در خارج از این کشور کسب می‌شوند نیز عامل دیگر تقویت‌کننده ارزش دلار است. در این مورد البته این تبصره وارد شده است که نمی‌توان به راحتی از میزان اثر این سیاست بر ارزش دلار آگاهی یافت، اما آنچه مشخص است اینکه این سیاست مخصوصا با افزایش نرخ بهره آمریکا می‌تواند حتمی و با اثرات مثبت بر بهای دلار همراه باشد. در این میان اما سیاست‌های تجاری ترامپ مثلا جدا شدن از پیمان نفتا و تهدید به وضع تعرفه می‌تواند در صورت اجرا تاثیر منفی بر بسیاری از بازارهای نوظهور داشته باشد. اظهارات دیگر او درباره کم اهمیت جلوه دادن اتحاد نظامی آمریکا با آسیا و نقش آن در ناتو می‌تواند به ضرر سایر ارزهای بین‌المللی باشد.

در عین حال ترامپ قول داده که مالیات بر شرکت‌های آمریکایی را از ۳۵ به ۱۵ درصد کاهش دهد و هزینه‌های دولتی برای اجرای پروژه‌های زیربنایی را افزایش دهد و چنین سیاست‌هایی امید به ادامه احیای اقتصاد آمریکا را دوچندان کرده است. این در حالی است که احتمالا فدرال رزرو نرخ بهره را در ماه آینده افزایش خواهد داد. این موضوع زمانی محتمل‌تر به نظر می‌رسد که با بازگشت تورم نرخ بهره واقعی کاهش خواهد یافت به همین دلیل احتمالا باید شاهد افزایش نرخ بهره اسمی باشیم.

به این ترتیب بازارهای کالایی آغازی مجدد را تجربه خواهند کرد. در دوره جدید علاوه بر رشد قیمتی، شاهد رشد تقاضا برای کالاهای پایه نیز خواهیم بود و پیش‌بینی می‌شود تقاضای واقعی در این بازار بیش از تقاضای سفته بازی نقش ایفا کند.به این ترتیب بازارهای فولاد، فلزات غیرآهنی، محصولات پتروشیمی، محصولات معدنی، زغال سنگ و...همگی آماده خروج واقعی از شرایط رکودی هستند. به عقیده کارشناسان با آنکه بازارهای مالی و کالایی پیش از این نسبت به صحبت‌های کلینتون واکنش مثبت داشتند و در برابر ترامپ از خود واکنش منفی نشان دادند، اما بعد از تغییر وی از سیاست‌های سختگیرانه پیشین باعث شد بازارها متعادل شوند و در این راستا به نظر می‌رسد تخمین‌های منفی از وضعیت دلار نیز کاهش یافته باشد و از این به بعد باید منتظر تحرکات در بخش‌های واقعی - نه روانی - بازارها باشیم.

نسخه دلاری برای بازارهای کالایی جهان