گروه بورس کالا - حمزه بهادیوند چگینی: معاملات دیروز تالار محصولات پتروشیمی در بورس کالای ایران در شرایطی برگزار شد که به عقیده تحلیلگران بازار، تقاضاها بیشتر مورد توجه دلالان بازار است، تا کارخانه‌داران. این در حالی است که دیروز نیز به روال روزهای گذشته علاوه بر سطح پایین عرضه‌ها در رینگ پتروشیمی، شاهد کاهش بیشتر تقاضاها در ساعات معاملاتی بودیم. فعالان بازار با اشاره به وجود رکود در بازار به معاملات این روزهای بورس کالا اشاره می‌کنند و معتقدند هم در بورس کالا خریدها کاهش یافته و هم در بازار آزاد این محصولات.

این در حالی است که برخی دیگر از دست‌اندرکاران تولید محصولات پتروشیمی معتقدند: رکود در بازار موقتی است و به زودی با افزایش تقاضا در بازار مواجه خواهیم شد. استدلال این دسته آن است که رکود فصلی برای خرید این محصولات و در عین حال برخی مسائل سیاسی در کشور، بازار محصولات پتروشیمی را به صورت موقت به رکود برده و نمی‌توان این شرایط را در بلندمدت تصور کرد. به عقیده آنان به زودی بازار از رکود موجود خارج می‌شود و نباید با این فرض که بازار خریداری ندارد، زمینه‌های صادرات بی رویه محصولات را فراهم کرد. پیش از این شرط صادرات محصولات پتروشیمی، مازاد بودن تولید این محصولات بر تقاضا در بازار داخل بود. برخی تولید‌کنندگان صنایع پایین دست و تکمیلی معتقدند اگر صادرات افزایش یابد دوباره با موج گرانی مواد در داخل مواجه می‌شویم و این موضوعی است که نگرانی تولید را افزایش داده و تولیدکنندگان با این استدلال که رکود به زودی برطرف می‌شود به تدابیر بلندمدت‌ در این زمینه معتقدند.
اما نظر بازار آن است که حتی اگر رکود کوتاه‌مدت باشد، در شرایط کنونی بازار را با توقف مبادلات مواجه کرده است. بازاریان می‌گویند، حتی با نگاهی به معاملات بورس کالا می‌توان به راحتی دریافت که خریدها توسط دلالان صورت می‌گیرد، نه تولیدکنندگان؛ چراکه تولیدکنندگان در زمان معامله چندان رغبتی از خود برای خرید نشان نمی‌دهند و بیشتر معاملات در زمان مچینگ انجام می‌شود، در حالی که در زمان مچینگ لازم نیست کدهای مرتبط با همان کالا به خرید اقدام کنند و هر خریداری حتی با کدهای غیرمرتبط می‌تواند هر کالایی را که در تابلو وجود دارد، بخرد. به عنوان نمونه عرضه دیروز محصول 52218 در بورس که سه هزار تن صورت گرفته بود در زمان معامله تنها 66 تن خرید داشت در حالی که میزان تقاضا برای آن در زمان مچینگ به دو هزار تن رسید؛ بنابراین می‌توان نتیجه گرفت بار خریدهای واسطه ای بیش از خریدهای واقعی است.
اما دیروز موضوع دیگری که فعالان بازار به آن اشاره کردند عدم عرضه ABS به بازار توسط برخی از مجتمع‌های تولیدکننده این محصول بود، به طوری که گفته می‌شود قیمت این محصول که در حالت طبیعی باید حداکثر بین ۵ هزار و ۵۰۰ تا ۶ هزار تومان باشد به ۸ هزار و ۷۵۰ تومان رسیده و علت این گرانی یا عدم تولید این محصول در برخی کارخانه‌های اصلی آن است یا انحراف کالا از کارخانه به بازارهای غیررسمی؛ به طوری که فعالان بازار از رانت موجود در این محصول و فروش آن از کانال غیربورس کالا می‌گویند، این در حالی است که سازمان حمایت، تولیدکنندگان را موظف به عرضه از کانال بورس کالا کرده و حتی پیش از سال جدید، برخی از تولیدکنندگان به همین دلیل جریمه شدند.
فعالان بازار در عین حال عرضه‌های امروز را از منظر تناژ و عرضه‌ها مناسب می‌دانند و با اشاره به کاهش طبیعی خریدها در پایان سال از احتمال پایین بودن خریدها در روز جاری خبر می‌دهند.