بورس کالای ایران طی هفته گذشته شاهد اخبار و رویدادهایی در حوزه‌های مختلف این بازار بود. عدم توازن در بازار شکر، بررسی صندوق‌های کالایی و خرید دین و اثرات آنها بر شرکت‌های تولیدی محصولات اولیه، ورود ابزارهای جدید برای معاملات و... همگی از موضوعاتی بودند که طی هفته گذشته در بورس کالا مورد بررسی و تصمیم‌گیری قرار گرفتند. در ادامه بر مهم‌ترین این خبرها مروری مختصر داریم.

٣ دستاورد اخیر بورس کالای ایران

به گزارش «پایگاه خبری بورس کالای ایران»، دکتر محمدفطانت چهارشنبه گذشته در مراسم معارفه دکتر شاپور محمدی در‌خصوص آخرین دستاوردهای بازار سرمایه درحوزه بورس کالای ایران گفت: یکی از مهم‌ترین اقداماتی که طی ماه‌های اخیر در بازار سرمایه رخ داده و در سال‌های آینده موجب تحول در بخش کشاورزی خواهد شد، جایگزینی قیمت تضمینی به جای خرید تضمینی محصولات کشاورزی از طریق بورس کالای ایران بود.

وی افزود: سال گذشته بورس کالای ایران با همکاری وزارت جهاد‌کشاورزی و سایر نهادهای مربوطه تجربه موفقی در اجرای قیمت تضمینی ذرت خوزستان داشت که این طرح قابل تعمیم به سایر محصولات کشاورزی است. وی اظهار کرد: یکی دیگر از اقدامات در حوزه بورس راه‌اندازی معاملات گواهی سپرده سکه طلا بود، به‌طوری که امروز سکه به‌صورت روزانه در مکانیزمی شفاف کشف قیمت می‌شود که در این صورت از مشکلات معاملات نقدی در بازار آزاد کاسته شده است. فطانت افزود: توسعه و راه‌اندازی گواهی سپرده کالایی و صندوق‌های کالایی که با حمایت وزیر جهاد کشاورزی روبه‌رو شد، از دیگر دستاوردهای بورس کالای ایران به شمار می‌رود. کشاورزان با استفاده از این ابزارها دیگر ناچار به فروش ارزان‌قیمت محصولاتشان در فصل برداشت نخواهند بود و می‌توانند ریسک خود را از نوسانات قیمتی پوشش دهند.

کمک به بنگاه‌های کوچک و متوسط با صندوق کالایی و خرید دین

مدیرعامل بورس کالای ایران هفته گذشته با اعلام اینکه توسعه تامین مالی صنایع از بازار سرمایه یکی از اهداف بورس کالا است، گفت: بورس کالا برای حل مشکل نقدینگی واحدهای تولیدی دنبال راه‌اندازی صندوق‌های کالایی و خرید دین است. حامد سلطانی‌نژاد با بیان اینکه ترس از شفافیت مانع از حضور بسیاری از تولید‌کنندگان و تقاضاکنندگان کالا و محصولات در بورس کالا شده است، گفت: شرایط بیرون از بورس باید آن‌قدر سخت باشد که همه ترجیح دهند، از بورس و معافیت‌های آن استفاده کنند. وی افزود: بر این اساس اهتمام ویژه‌ای در سازمان امور مالیاتی به این حوزه شده و قرار است در زمینه فعالیت‌های زیرساختی اقدام‌هایی صورت گیرد که فضای بیرون از بورس برای سرمایه‌گذاری و تامین کالا جذاب نباشد.

سلطانی‌نژاد در برابر این پرسش که مصرف‌کنندگان خرد که با مشکل نقدینگی در فضای رکود مواجه هستند و مجبورند به دلال‌های پولدار در بازار آزاد مراجعه کنند، بورس کالا چه کمکی در زمینه معاملات اعتباری می‌تواند ارائه بدهد،گفت: صندوق‌های کالایی به‌طور حرفه‌ای‌تر می‌توانند جای دلال‌ها را بگیرند، با این تفاوت که این صندوق‌ها تحت نظارت سازمان بورس کار می‌کنند و رفتارهای اقتصادی نشان می‌دهند.

این مقام مسوول ادامه داد: صندوق‌های کالایی مجاز شده‌اند مطابق مصوبه سازمان بورس، گواهی سپرده را خریداری کنند. این صندوق‌ها صرفا دنبال تحویل کالا نیستند و گواهی‌ها را با تنزیل نرخی به متقاضیان واحد‌های تولیدی از جمله مصرف‌کنندگان شکر یا جو دامی می‌فروشند. به این ترتیب کالای مورد نیاز این واحدها به راحتی تامین می‌شود. راهکار دیگر خرید دین است، به‌طوری که فروشنده می‌تواند در بورس کالا به‌صورت اعتباری محصول خود را به اعتبار پشتوانه خریدار خود در بازار بفروشد.

سلطانی‌نژاد خاطرنشان کرد: در بورس کالا سابقه خریدار کاملا مشخص است و نیازی به کارکردن با خریدار برای یک دوره زمانی به منظور کسب اعتبار نیست، خریدار به واسطه حجم خرید از اعتبار برخوردار می‌شود و دین خریدار به شرکتی همچون ذوب‌آهن به پشتوانه اعتبار آن در بورس است. به این ترتیب صندوق‌های تنزیل دین می‌توانند بدهی آن خریدار به ذوب‌آهن را خریداری کنند. این پیشنهاد در حال حاضر در بورس کالا بررسی و در چند همایش مالی هم ارائه شده و می‌توان این صندوق‌ها را راه‌اندازی کرد.

ثمرات عرضه همه‌جانبه کالاهای اساسی در بورس کالا

رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس گفت: با توجه به اینکه بورس کالا از سال‌های گذشته در اقتصاد ما شکل گرفته و مبنای فعالیت آن، همان شفافیتی است که امروز به برنامه اصلی دولت تبدیل شده، عرضه همه‌جانبه کالاهای اساسی به منظور شفافیت در روند خرید و فروش، قیمت‌ها و چگونگی تاثیرپذیری قیمت‌ها از مولفه بیرونی در بورس لازم است تا این روندها برای همه مسوولان و مردم قابل رصد باشد.

محمدرضا پورابراهیمی درخصوص ظرفیت‌های بورس کالا و لزوم عرضه کالاهای اساسی در این بازار اظهار کرد: اساس و ساختار فعالیت‌های بازار سرمایه به‌ویژه بورس کالای ایران مبتنی برشفافیت اطلاعات است و این شفافیت کمک می‌کند تا تصمیم‌گیری مناسبی برای عرضه‌کننده و تقاضا‌کننده و همچنین تعادل در تخصیص بهینه منابع برای فعالیت‌های اقتصادی کشور صورت گیرد.

پورابراهیمی با بیان اینکه امروز شرکت‌های زیادی هستند که به دلیل ساختار تضامین خرید و فروش و نحوه تسویه مشخص، بورس کالا تنها گزینه برای عرضه و خرید محصولاتشان است، گفت: از آنجا که ایران همیشه دارای اقتصاد دولتی بوده و حتی بخش بازرگانی نیز با رویکرد دولتی کار می‌کرده، بنابراین این ماهیت دولتی منجر شده تا عمدتا عرضه کالاها از بخش‌های دولتی صورت بگیرد، اما خوشبختانه در بورس کالا با ورود بخش خصوصی تا حدودی این انحصار شکسته شده است.

تبدیل واسطه‌گری به شفافیت آماری

عضو کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی گفت: عرضه و معاملات محصولات کشاورزی در بورس کالا می‌تواند واسطه‌های این حوزه را کاهش دهد، همچنین به دلیل شفافیتی که بر تابلوی بورس وجود دارد، روند بازار و قیمت‌ها برای فعالان بازار مشخص می‌شود.