معاون توسعه بازار و مطالعات اقتصادی بورس کالای ایران با اشاره به اینکه بهتر است کمتر در پی مقصر نابسامانی در بازار شکر باشیم و بیشتر به راه‌حل‌ها بپردازیم، گفت: معتقدم مشکل فقط گرانی نیست، گاهی اوقات مشکل عدم وجود تقاضا برای محصولات تولید‌کنندگان نیز بسیار دردناک و مساله آفرین است. به‌عنوان مثال گاهی قیمت مرغ کفاف هزینه جاری مرغداران را نمی‌دهد و به فاصله کمتر از دو ماه موضوع کاملا به عکس می‌شود و صدای مصرف‌کنندگان از رشد قیمت‌ها بلند است.

محمد اسکندری خاطرنشان کرد: شاید بتوان گفت مهم‌ترین عامل چالش‌های بخش کشاورزی نبود ابزار معاملاتی متنوع برای پوشش ریسک و کاهش التهابات قیمتی در کشور است. وی ادامه داد: به نظر می‌رسد با استفاده فعالان بخش کشاورزی و به ویژه شرکت‌های دولتی از تنوع ابزار معاملاتی موجود در بورس کالا شامل معاملات نقد، نسیه و سلف که هم‌اکنون در بورس کالا برای همه محصولات قابل انجام است، بخش مهمی از این مشکلات حل شود. البته تعریف معاملات آتی و اختیار معامله و فعال شدن صندوق‌های کالایی در بورس که جزو برنامه‌های سال جاری بورس کالا است، نیز تاثیر بسزایی در مدیریت این التهابات دارد و البته این تاثیر فقط با تعریف قرارداد و ابزار محقق نمی‌شود و لازم است فعالان بازار نیز به سمت این ابزار هدایت شوند که با وجود موضع مثبت وزارت جهاد کشاورزی در مورد این مقوله، در این زمان امیدواری ما برای تحقق این مهم از هر زمان دیگری بیشتر است.

معاون توسعه بازار و مطالعات اقتصادی بورس کالای ایران با اشاره به نقش سازمان حمایت از مصرف‌کنندگان و شورای رقابت در آرامش بازارها و تنظیم نظام عرضه و تقاضا عنوان کرد: به نظر می‌رسد وجود این سازمان‌ها در حالتی که تنوع ابزار معاملاتی و حضور فعالان اصلی این بازارها در یک بازار شفاف با دست‌اندازهای بعضا ارادی و بعضا ساختاری مواجه است، موضوعی اجتناب‌ناپذیر باشد. وی یادآور شد: در صورت وجود بازارهای شفاف عادلانه و رقابتی در کنار سیاست‌های تعرفه‌ای و بازرگانی مبتنی بر واقعیات و عرضه و تقاضای واقعی بازار که از بازارهای سلف و آتی برآورد می‌شود، به نظر می‌رسد این سازمان‌ها خود نیز علاقه‌ای به ورود به حوزه بازرگانی نداشته باشند و چه بسا بعضا فلسفه وجودی خود را نیز از دست بدهند.

اسکندری گفت: به هر حال در صورت حضور فعالان در بازارهای شفاف و رقابتی در کنار اراده مثبت آنها برای این حضور و عدم استفاده آنها از بورس به‌عنوان ابزاری برای توجیه برخی رفتارها و معاملات و قیمت‌ها و شرایط معاملات خود در بازارهای بیرون از بورس، یک شرط لازم برای حضور کمتر این گونه نهادها در عرصه اقتصاد و بازرگانی است.

برنامه‌هایی برای توسعه معاملات اعتباری

وی با ریشه‌یابی دلیل عدم توسعه معاملات اعتباری در بورس کالا با توجه به نقدینگی پایین صنایع پایین‌دستی عنوان کرد: مشکل معاملات اعتباری از یکسو به محدودیت نقدینگی فروشندگان بر می‌گردد و از سوی دیگر نیز مشکل تسویه این گونه معاملات است که عملا بستری برای تسویه داخل پایاپای این گونه معاملات در بورس وجود ندارد و طرفین باید تسویه بخش اعتباری معاملات انجام شده خود در بورس را به‌صورت توافق خارج از بورس انجام دهند. اسکندری خاطرنشان کرد: برای رفع این معضل البته بورس کالا تمهیداتی اندیشیده است که باتوجه به انتقال پایاپای بورس کالا به شرکت سپرده‌گذاری مرکزی، لازم است مذاکرات با آن شرکت و تحت نظارت سازمان بورس برای ایجاد بستر معاملات اعتباری در بستر اتاق پایاپای انجام گیرد. وی خاطرنشان کرد: البته اعطای اعتبار از سوی کارگزاران نیز راهکار دیگری است که فعلا در سطح سیاست‌گذاری و نظارت چندان موافقتی با آن وجود ندارد و البته دلایل مخالفان این موضوع هم چندان ضعیف نیست.

اسکندری در پایان گفت: از سوی دیگر مذاکراتی با برخی بانک‌ها برای اعطای اعتبار به خریداران محصولات کشاورزی از بورس کالا در حال انجام است که به‌طور خاص در مورد محصولات مشمول ماده ۳۳ قانون افزایش بهره‌وری بخش کشاورزی، این اعتبار در دست مذاکره است و در صورت وجود تقاضا برای استفاده از این اعتبار برای خریداران این محصولات، این امکان به‌صورت دریافت مستقیم اعتبار از برخی بانک‌ها قابل پیگیری است.