گروه بورس کالا: شکر به‌عنوان کالایی اساسی علاوه بر اهمیتی که در صنایع غذایی دارد، مصارف دارویی و صنعتی نیز دارد تا بتواند بیش از پیش اهمیت خود را به‌عنوان محصولی چندوجهی به نمایش بگذارد. در این راستا قیمت‌گذاری این کالا در بازار داخلی علاوه بر تاثیری که از بازار جهانی می‌گیرد عوامل دیگری همچون مکانیزم عرضه و تقاضا و چگونگی عرضه این محصول را مطرح می‌کند.

در واقع بیش از آنکه عرضه و تقاضای این محصول در حال حاضر محل بحث قرار گیرد، در روزهای اخیر چگونگی عرضه این محصول اهمیت پیدا کرده است، چنان‌که در روزهای گذشته خبرهای مختلفی از بازار شیرین شکر به گوش می‌رسید.استقبال خبرها از بازار شکر در این برهه علاوه بر شروع فصل گرم سال و استفاده بیش از قبل از این محصول و استفاده در نوشیدنی‌هایی همچون شربت‌های سنتی و صنعتی شائبه‌ها و گمانه‌زنی‌هایی در ارتباط با چگونگی عرضه این محصول در بازار شکل داده است.

در این رابطه کمبود عرضه شکر در بازار یکی از موضوعاتی بود که مسوولان و فعالان عرضه بورس کالا و شرکت بازرگانی داخلی ایران به آن واکنش نشان دادند و از اساس این موضوع را تحرکات غیرمعقول و شایعه پراکنی سودجویان و دلالان برای سودجویی بیشتر از این بازار دانستند. روز شنبه ۲۶ تیرماه بود که حسن عباسی معروفان، معاون بازرگانی داخلی شرکت بازرگانی دولتی ایران در گفت‌وگو با منابع خبری اعلام کرده بود عرضه شکر در بازار به اندازه کافی و حتی بیشتر صورت گرفته و به نوعی این بازار اشباع شده است.

در این میان برخی شائبه‌ها بر محور این موضوع می‌چرخد که شرکت بازرگانی ایران عرضه محصول شکر را در بورس کالا انجام داده و پس از آن در تحویل این محصول به متقاضیان تعلل کرده است. این در حالی است که معاون بازرگانی داخلی شرکت بازرگانی دولتی ایران شدیدا و قویا کمبود عرضه شکر در بازار را رد کرده و در گفت‌وگو با خبرگزاری‌ها اظهار کرده القای کمبود شکر در بازار مصرف طرحی است که از جانب دلالان و سودجویان صورت می‌گیرد، در واقع به گفته حسن عباسی معروفان این تحرکات از سوی دلالان در راستای دریافت مجوز برای واردات شکر صورت می‌پذیرد و آنها را در پی سودهای کلان می‌داند. حامد سلطانی‌نژاد، مدیر‌عامل بورس کالا اما میزان عرضه در بورس کالا را بیش از تقاضای صورت گرفته دانسته و می‌گوید: روزانه ۸هزار تن شکر در بورس کالا عرضه می‌شود درحالی‌که حجم تقاضای مصرفی برای شکر فقط ۴هزار تن است این به‌ آن معنا است که هر روز ۴هزار تن شکر مازاد برای فروش وجود دارد. او با تکیه بر آمار معاملات شکر در بورس‌کالا گفت: این آمار‌ها نشان می‌دهد که هیچ توجیهی برای افزایش قیمت‌ها خارج از بورس کالا و بالاتر از قیمت ۲۳۰۰تومان وجود ندارد. او اضافه کرد: من به تمام افرادی که به‌دنبال سوداگری و احتکار در بازار شکر هستند هشدار می‌دهم با توجه به عرضه‌هایی که در بورس کالا انجام می‌شود هیچ جایی برای فرصت‌طلبی و کسب منفعت از تفاوت قیمت بورس‌کالا و خارج از بورس وجود ندارد.

با این حال موضوع شفافیت عرضه در بورس کالا را نمی‌توان انکار کرد ولی مساله‌ای که در این میان شائبه ایجاد کرده را باید در تحویل محصولات عرضه شده در بورس کالا عنوان کرد، موضوعی که شفافیتی در آن ایجاد نمی‌شود چرا که تالار معاملات نقره‌ای فقط مقوله معاملات را درون خود حل و فصل می‌کند و مرحله تحویل کالا از اختیارات این نهاد خارج است.

رقابت قیمتی با افزایش تقاضا

علی پناهی، معاون عملیات و نظارت بورس کالای ایران اما شروع اردیبهشت ماه را آغاز روند افزایش تقاضا عنوان کرده و می‌گوید: برای حجم عرضه ۸۳۰۰ تنی در ۱۵روز ابتدایی این‌ماه تقاضایی برابر با ۳۰۲۰۰تن (وبه‌عبارتی تقاضایی ۶/ ۳ برابر میزان عرضه) ثبت شد.در ادامه در روزهای پایانی اردیبهشت‌ماه بار دیگر شاهد رشد تدریجی تقاضا بودیم. این روند افزایشی در خردادماه با شدت بیشتری ادامه پیدا کرد به‌طوری‌که در معاملات روز ۵ خرداد مجموعا ۲۵۲۰۰تن تقاضا برای عرضه‌های با حجمی مجموعا برابر با ۴۰۰۰ تن ثبت شد. این افزایش حجم تقاضا مجددا موجب بالا رفتن میزان رقابت قیمتی خریداران این محصول شد. پناهی می‌گوید با مشاهده وضعیت مذکور بورس کالا با استفاده از اختیارات خود اقدام به محدود کردن سقف مجاز رقابت و همچنین تعیین حداکثر مجاز خرید ۵۰ تن برای هر مشتری کرد. این اقدامات در کنار عرضه‌های شکر توسط شرکت مادر تخصصی بازرگانی دولتی ایران، موجب شده بازار به تعادل برسد.

روند افزایشی قیمت شکر در بازار جهانی

بررسی روند حرکتی شکر در بازارهای جهانی نشان می‌دهد از ۱۵ ماه گذشته تاکنون قیمت این محصول مهم در بازارهای دنیا روند صعودی خود را آغاز کرده است. این در حالی است که در برهه‌هایی از زمان این روند با شیب ثابت و در برهه‌هایی با شیب تند بر مدار صعود قرار گرفته است. با این حال بازار شکر از ابتدای ماه جولای تقریبا میل به کاهش داشته که بررسی فراز و فرودهای این بازار به دلیل اثرات بالایی که بر بازار داخلی دارد حائز اهمیت است.

این موضوع زمانی از اهمیت بیشتری برخوردار می‌شود که بدانیم قیمت شکر در ماه جاری میلادی روندی برخلاف روند بازار داخلی را طی کرده و منطقا انتظار می‌رود قیمت‌های داخلی نیز در همنوایی با بازارهای دنیا کاهشی باشد اما به دلیل پاره‌ای اختلال‌ها در عرضه و تقاضا و برخی عدم تعادل‌های تجاری در این حوزه شاهد روند افزایشی قیمت در بازار داخل بودیم که البته هنوز نگرانی‌هایی در این رابطه وجود دارد.

بررسی‌ها نشان می‌دهند روند آتی قیمت شکر در بازارهای جهانی ارتباط نزدیکی با تولید نیشکر در مزارع برزیل دارد. به‌عنوان مثال میزان برداشت‌های نیشکر در مزارع جنوبی برزیل از نیمه دوم ماه گذشته به دو برابر ارقام در نیمه اول این ماه رسیده و گفته می‌شود این موضوع تأثیر بالایی بر قیمت‌های جهانی این محصول در ۲ ، ۳ هفته اخیر داشته است. میزان تولید این محصول در نیمه دوم ژوئن به ۲ میلیون و ۷۹۰ هزار تن رسیده است که این رقم در نیمه اول یک میلیون و ۲۰۰ هزار تن بوده است. همین عامل باعث شد قیمت این محصول در دو هفته بیش از ۵ درصد افت کند اما در همین ایام قیمت شکر در بازار ایران به شدت رشد کرده است.

دو روی سکه شکر