سارا جنگروی: بررسی‌ها نشان می‌دهند معاملات فلزات پایه و به‌طور مشخص آلومینیوم و مس به‌عنوان مهم‌ترین بازیگران فلزات پایه در بازار داخلی و بورس کالای ایران در سال جاری با رکود همراه بوده است، هرچند در مقاطعی نشانه‌های خروج از رکود در این بازار مشاهده شده، ولی تداوم چندانی در این زمینه مشاهده نمی‌شود، در بازار داخلی مواردی مانند کمبود نقدینگی، رکود در بخش مسکن و ساختمان، بالا بودن سود بانکی و به صرفه نبودن بسیاری از فعالیت‌های اقتصادی، مشکلات عدیده صنایع پایین دستی از جمله پایین بودن بهره‌وری، عدم توجه کافی به صادرات محصولات و موانع بی‌شمار صادراتی، تکنولوژی پایین و... به شدت بر تقاضای خریداران تاثیر گذاشته و آن را کاهش داده است. در این راستا کارشناسان، بازار آلومینیوم را نسبت به بازار مس کم‌کشش‌تر می‌دانند و معتقدند مقاومت این فلز در برابر کاهش قیمت کمتر است ولی در نقطه مقابل که مس قرار دارد، بازار کاهشی‌تری دیده می‌شود.

در این بین در عرصه جهانی چین به‌عنوان بزرگترین تولید‌کننده این فلزات بالطبع نقش تاثیرگذار و مهمی در روند قیمت‌گذاری این دو فلز مهم بر عهده دارد، چنانچه افت تقاضای چین نه تنها در زمینه تولید بلکه به‌عنوان مصرف‌کننده بخش عظیمی از منابع فلزی در هدایت بازار نقشی غیرقابل انکار است.گفت‌وگوی «دنیای‌اقتصاد» با کارشناسان و فعالان بازار فلزات پایه نشان‌دهنده این است که روند بازار جهانی مس در دو سال گذشته به شدت کاهشی بوده و این موضوع در بازار ارز با روند باثباتی روبه‌رو‌ بوده است، به عبارت ساده‌تر دو عامل موثر بر بهای فلزات پایه روندی نزولی را به بازار داخل تحمیل کرده است.

در این بین آمارها نشان می‌دهند هر چند در اردیبهشت ماه سال جاری حجم معاملات مس و آلومینیوم نسبت به ماه گذشته روندی افزایشی داشته، اما هنوز هم با روزهای پررونق خود فاصله بسیاری دارند. این در حالی است که روند قیمتی این دو فلز به خصوص مس از شرایطی کاملا کاهشی تبعیت می‌کند.در یک سال اخیر از ظرفیت کارخانه‌های کابل‌سازی برای مس و تولید ورق و ظروف و آلومینیوم و آلیاژهای مورد استفاده در آلومینیوم کاسته شده به‌طوری‌که می‌توان گفت این کارگاه‌ها با ۶۰ درصد ظرفیت کار می‌کنند و ۴۰ درصد باقیمانده این ظرفیت خالی است و این موضوع نمود بیشتری در بخش آلومینیوم دارد.

در این میان معاملاتی که در اواسط سال گذشته در این صنایع انجام شده با سال ۹۵ قابل مقایسه نیست و به شدت کاهش داشته است، یکی از دلایل کاهش معاملات، بحث خروج «المهدی» و «هرمزان» از بورس کالاست که این اتفاق و واگذاری به بخش خصوصی باعث عرضه نشدن از طریق بورس کالا شد فعلا تنها عرضه‌کننده در این زمینه «ایرالکو» و «آلومینای جاجرم» است.

عوامل تاثیر‌گذار در هدایت بازار جهانی فلزات پایه

با توجه به اینکه در میان مدت امکان افزایش نرخ بهره در آمریکا و تقویت ارزش دلار در برابر سایر ارزها وجود دارد و رشد اقتصادی چین پایین‌تر از حدود انتظار پیش‌بینی می‌شود، بنابراین افت قیمت فلزات پایه نظیر مس دور از ذهن نبوده بنابراین دستیابی به سطح قیمتی ۵۰۰۰ دلار به ازای هر تن در بازارهای جهانی در میان مدت، کمی دور از ذهن است.

بررسی‌ها نشان می‌دهد آلومینیوم در مقایسه با مس در این بازار کم‌کشش‌تر است به‌طوری‌که هر‌چند قیمت‌ها بسیار کاهش یافته و به نرخ ۶۵۰۰ تومان در هر کیلو در بازار معامله می‌شود ولی با توجه به ظرفیت‌هایی که برای تولید بسیار کاهش یافته با افزایش چندان خریدها مواجه نیستیم.در واقع به گفته فعالان بازار مقایسه روند معامله‌ای این دو فلز با یکدیگر مبین این موضوع است که به دلیل عرضه‌های محدودتر مس نسبت به آلومینیوم این فلز از تلاطمات کمتری برخوردار است. همین موضوع در بازارهای آزاد این محصولات نیز مشهود است؛ چراکه بازار خارج از بورس کالا متاثر از همین بازار است و انتظار می‌رود تلاطمات بازار آزاد آلومینیوم نیز همان‌طور که در نمودار دیده می‌شود نسبت به مس بالاتر باشد.

چین بازیگری تولید‌کننده و مصرف‌کننده

در بازارهای جهانی نیز عوامل متعددی بر مقدار عرضه و تقاضای فلزات پایه تاثیر‌گذار بوده که مهم‌ترین‌ آنها ارزش دلار آمریکا در برابر ارزهای معتبر (که عواملی مانند میزان نرخ بهره در آمریکا، سیاست‌های پولی و مالی آمریکا و... نیز بر آن تاثیر‌گذار است)، مقدار تقاضای کشورهای صنعتی و توسعه یافته، پیش‌بینی رشد اقتصاد و انتشار اخبار در این زمینه، شرایط آب و هوایی در کشورهای دارنده معادن غنی مانند چین و شیلی،مقدار افزایش تولید و موجودی انبارها، سیاست‌های حمایتی و تعرفه‌ای دولت‌ها است.

با این حال تحلیل «دنیای اقتصاد» از روند بازار جهانی بازار فلزات پایه نشان‌دهنده این است که مهم‌ترین بازیگر در روند قیمت‌گذاری و هدایت بازارهای جهانی چین است و در مرحله بعدی آمریکا قرار می‌گیرد. به این ترتیب چین اگر به ناگاه تولیدش را کاهش دهد، مستقیما در موجودی انبار بورس فلزات لندن نیز تاثیر می‌گذارد و سایر بورس‌های کالایی را نیز تحت تاثیر خود قرار خواهد داد.

در حال حاضر آن‌طور که فعالان بازارهای جهانی اذعان می‌کنند چین به دنبال این موضوع است که بتواند با مرکزیت هنگ‌کنگ و از طریق واحد پولی یوآن، به تسلط در زمینه قیمت‌گذاری در بازار اروپا برسد و به نوعی خودش روند قیمت‌گذاری را در دست بگیرد.بنابراین چین با توجه به اینکه نصف تولیدات بازار مس را در دست دارد و از سویی دیگر خود این کشور جزو بزرگ‌ترین‌ مصرف‌کنندگان است در واقع یکی از مهم ترین عوامل تاثیر‌گذاری در بازار فلزات پایه نیز چه در بحث طرف‌های عرضه و تقاضا و چه در بحث قیمت‌گذاری خواهد بود.به این ترتیب قطعا افت درخواست چین به‌عنوان بزرگ‌ترین مصرف‌کننده فلزات پایه موجب کاهش تقاضا و در نتیجه فشار رو به پایین به قیمت‌ها خواهد شد. تاثیراتی که افت تقاضای چین روی قیمت‌ها می‌گذارد نسبتی کاملا مستقیم است به این معنا که این کاهش تقاضا باعث کاهش قیمت‌های فلزات پایه و حتی فولاد می‌شود.