گرایش بازار به سوی بورس کالا

محمد‌حسین بابالو: بازار محصولات پلیمری در روزهای اخیر شرایط چندان قوی و پایداری ندارد ولی در مسیر بهبودی مطلوب در حرکت است. افزایش شکننده حجم معامله پلیمرها در بورس کالا، کاهش ادامه‌دار قیمت‌ها در بازار داخلی که از اواسط هفته گذشته تاکنون میهمان این بازار بوده و همچنین نزدیکی به روزهای پایانی سال که به بهبود تقاضا منجر خواهد شد مواردی است که چهره این بازار را تشکیل می‌دهد. از طرف دیگر کاهش قیمت دلار در بازار داخلی این تردید را پدید آورده که ممکن است قیمت‌ها در بورس و بازار باز هم کاهش یابد که باعث شده تا فعالان بازار بیشتر با حفظ جانب احتیاط وارد فعالیت شوند و همچنین پتانسیل رقابت بالایی نداشته باشند. با توجه به تمامی این موارد بازار هم‌اکنون حالت احتیاطی به خود گرفته که باعث شده تا تقاضای واقعی در بورس کالا یا حتی بازار آزاد خودنمایی نکرده و به تعویق ورود تقاضای موثر در روزهای پایانی سال منتهی شود. با توجه به این شرایط هم‌اکنون بازار پلیمرها از یکسو حالت شکننده‌ای به خود گرفته و از سوی دیگر مستعد یک تغییر شکل جدی است ولی هنوز نمی‌توان درخصوص دورنمای وضعیت این خرده بازار مهم داخلی اظهارنظر قاطعی داشت زیرا فاکتور ترس هم‌اکنون به یکی از ابزارها بدل شده است.

بازار داخلی پلیمرها

در بازار داخلی پلیمرها هنوز جهت‌گیری نزولی قیمت‌ها جهت اصلی بازار را تشکیل می‌دهد تا جایی که اغلب گریدها همچون روزهای اخیر با کاهش قیمت‌ها همراه هستند. افزایش حجم عرضه‌ها به بازار داخلی پس از چند هفته افزایش حجم معاملات پلیمرها در بورس کالا، کاهش نرخ ارز در بازار آزاد، عقب‌نشینی بازار به امید تضعیف بیشتر قیمت‌ها و همچنین کاهش قیمت‌های پایه مواردی است که جمعا به کاهش قیمت‌ها منجر شده است. کاهش ادامه دار قیمت‌ها در بازار داخلی را باید جدی گرفت زیرا از یکسو جذابیت خرید از بورس کالا را محدود ساخته و از سوی دیگر نشان می‌دهد که هنوز هم برخی از معاملات خارج از چارچوب بورس صورت می‌پذیرد. شاید در نگاه اول این وضعیت برای بخشی از فعالان بازار جذاب باشد ولی در نهایت هم دستگاه‌های نظارتی را برای بررسی شرایط واقعی ترغیب خواهد کرد و هم در نهایت با کاهش حجم خرید در بورس کالا، به کاهش عرضه‌ها در بازار داخلی منجر خواهد شد. با توجه به افزایش تقاضا در روزهای پایانی سال و البته در صورت ادامه اوضاع فعلی باید احتمال جهش قیمت‌ها را در بازار داخلی هشدار داد هرچند که به کمک کاهش قیمت دلار، این پتانسیل سرکوب شده است. در صورت افزایش حجم معاملات در بورس کالا باید گفت که می‌توان به بازگشت ثبات در این بازار امیدوار بود، اما این بازار مهم داخلی هم اکنون حالت شکننده‌ای به خود گرفته است که دورنمای آن مشخص نیست.

معاملات بورس کالای ایران

روز گذشته در تالار اصلی شاهد معاملات محصولات پلیمری بودیم که البته به نسبت تنوع حجم عرضه‌ها، از جذابیت نسبی برخوردار نبود هرچند که به نسبت مدت مشابه در هفته گذشته افزایش محدود را نشان می‌داد. با توجه به فاصله قیمتی بین بورس کالا و بازار داخلی بسیاری از خریداران ترجیح دادند تا از بازار داخلی خرید کرده یا تقاضای خود را به آینده موکول کنند، ولی این رخداد به تمامی گریدها سرایت نکرد اما باز هم نمی‌توان از رونق محسوس معاملات خبر داد. کاهش قیمت دلار و ترس از کاهش بیشتر آن را باید از دلایل اصلی رواج رویکرد احتیاطی در بازار برشمرد، ولی در کنار تنوع نسبی عرضه‌ها و مخصوصا حجم بالای آنها و رواج معاملات سلف - مچینگ و نقدی - مچینگ باعث شد که اغلب خریداران با دست پر از این بازار خارج شوند. از سوی دیگر بسیاری از گریدهایی که در گذشته از جذابیت بالایی برخوردار بودند با کم‌توجهی بازار رو‌به‌رو شده و البته برخی از عرضه‌های جذاب نیز در لیست عرضه‌ها حضور نداشتند. پایین‌بودن عرضه PVC در حالی که عرضه‌های موجود نیز با جذابیت بالایی برخوردار بوده‌اند،‌ کاهش جذابیت پلی‌اتیلن‌های سبک فیلم به نسبت گذشته، توجه به گریدهای سنگین اکستروژن مخصوصا EX3 با نزدیکی به روزهای اوج تقاضای آن، کاهش التهاب و جذابیت عرضه پلی‌استایرن‌های انبساطی پتروشیمی تبریز، بالابودن جذابیت انواع OFF همچون گذشته به جز برخی انواع PVC در تالار فرعی، بی‌توجهی بازار به انواع SBR یا پلی‌اتیلن‌های سنگین تزریقی و سایر موارد را می‌توان از مهم‌ترین‌ ویژگی‌های معاملات روز گذشته در بورس کالا دانست.

در روز گذشته حجم معاملات پلیمرها در تالار اصلی بورس کالا به استثنای برخی از معاملات مچینگ به 35 هزار و 145 تن بالغ شد که به نسبت هفته گذشته و معامله 34 هزار و 923 تن از افزایش محدودی حکایت می‌کند. با توجه به اعلام قیمت‌های پایه جدید با جهت‌گیری کاهشی انتظار بازار مبنی بر افزایش محسوس حجم معاملات بود، ولی این انتظار محقق نشد. بازار هم اکنون به معاملات بیشتری نیاز دارد زیرا در صورت عدم ثبت معاملات جذاب و گسترده، بازار داخلی به مرور با کاهش عرضه‌ها رو به رو خواهد شد که در نهایت به افزایش قیمت‌ها و تضعیف تولید در صنایع پایین دستی منجر می‌شود.

نکته مهم در روزهای اخیر را باید کاهش نسبی حجم تولید در صنایع بزرگ بالادستی دانست هرچند که این ادعا تنها یک گمانه زنی است. نگاهی به آمار تولیدات در اغلب واحدهای پتروشیمی بزرگ در گزارش‌های 9 ماهه در بورس اوراق بهادار نشان می‌دهد که حجم تولید کاهش یافته و البته عقب نشینی چراغ خاموش در هفته‌های اخیر را نیز باید در این خصوص بررسی کرد هرچند که به دلیل پایین بودن نسبی تقاضا، این تغییر جهت چندان هم مشهود نیست. البته در بازار داخلی یک احتمال دیگر نیز مطرح می‌شود که آن نیز افزایش حجم صادرات است که در آمارهای گمرک نیز قابل مشاهده است. در هر حال این شایعات و شنیده‌ها در بازار مطرح بوده و شاید در آینده بازار موثر واقع شود.

مهم‌ترین‌ رخدادها در بازار محصولات پتروشیمی در روزهای اخیر

اعلام قیمت‌های پایه جدید با جهت‌گیری کاهشی در ابتدای هفته جاری.

افزایش حجم معاملات در بورس کالا در هفته‌های اخیر که جذابیت خرید را کاهش داده و به افزایش حجم عرضه‌ها در بازار داخلی منجر شده است.

شایعه فعالیت مجدد کدهای معاف از مالیات برای برخی گریدهای خاص.

نزدیک بودن به روزهای پایانی سال که احتمال افزایش حجم تقاضا را در بازار تقویت می‌کند.

تغییر مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی و معاون وزیر نفت.

عقب‌نشینی نسبی خریداران در بورس و بازار.

بالابودن نسبی حجم عرضه پلیمرها در بورس کالا برای اغلب گریدها.

عدم جذابیت خرید بسیاری از کالاها به دلیل فاصله قیمتی پایین بین بورس و بازار.

کاهش قیمت دلار در بازار آزاد که ترس از کاهش بیشتر نرخ‌ها را افزایش داده است.

کاهش التهاب در بازار پلی‌استایرن‌های انبساطی یا بی‌توجهی بازار به گریدهای سنگین تزریقی.

بالابودن حجم معاملات سلف - مچینگ یا نقدی - مچینگ.