افزایش واردات فولاد در یک ماه و نیم آینده

گروه بورس فلزات- فرشته تاجیک، محمدحسین دیده‌ور عضو هیات مدیره بورس فلزات در گفت‌وگو با روزنامه دنیای اقتصاد از آینده بازار آهن‌آلات و درباره سیاست‌های دولت در تثبیت قیمت آهن‌آلات می‌گوید. مشروح گفت‌وگو با دیده‌ور را در پی بخوانید. تمهیدات وزارت بازرگانی برای تامین کمبود آهن در بازار چگونه بوده است؟

بعد از اینکه قیمت‌های جهانی و به تبع آن قیمت‌های داخلی آهن دچار یک نوسانات شدیدی شدند وزارت بازرگانی تمهیداتی برای کنترل و تثبیت نسبی قیمت آهن‌آلات اندیشید که متاسفانه موفق نبود و هیچ‌گاه نتوانست جواب بازار را بدهد. در آن زمان به دلیل عدم توازن تولید و مصرف متاسفانه آهن روز به روز دچار نوسانات شدیدی شد. از اوایل امسال با تلاش شرکت ذوب‌آهن اصفهان که تولید خود را به حداکثر میزان رسانید، از التهاب بازار کاسته شد. به طوری که در حال حاضر با یک آرامش و تثبیت نسبی در قیمت‌های تیرآهن در بازار روبه‌رو هستیم.

قرار بود ۲۵درصد آهنی که وارد بورس فلزات می‌شود سهمیه‌بندی شده و به تعاونی‌ها تعلق بگیرد؟ آیا این امر صورت پذیرفته است؟

بله. این کار انجام شده است ولی تحت تاثیر یکسری مسائل موضعی و مقطعی قرار گرفت که نتوانست با موفقیت روبه‌رو شود. البته بورس فلزات پیشنهادهای زیادی به وزارت بازرگانی داد تا بتواند قیمت آهن را تعدیل کند و آن پیشنهاد‌ها تا حدودی توانسته تاثیرگذار باشد، همچنین افزایش تولید و دقت به توزیع محصول می‌تواند مشکل کمبود آهن را برطرف کند.

برای تامین نیاز بازار چه برنامه‌ای برای واردات فولاد اتخاذ شده است؟

قیمت آهن‌آلات در ایران ۱۵ تا ۲۰درصد از نرخ‌های جهانی کمتر است و این مساله باعث شد تا واردات برای تجار توجیه اقتصادی نداشته باشد.

ضمن اینکه ما در شرایطی قرار گرفته بودیم که آهن نوسانات شدیدی داشت و واردات آهن برای تجار و بخش‌خصوصی از ریسک بالایی برخوردار بود. ولی در حال حاضر به دلیل وابستگی که با قیمت‌های جهانی داریم، به مرحله‌ای رسیده‌ایم که واردات توجیه اقتصادی دارد. بخشی از فولاد وارداتی رسیده و در حال توزیع است و در حال حاضر تیرآهن نسبتا در یک شرایط مطلوب و آرام به سر می‌برد.

تاثیر واردات بر روی تقاضا و روند قیمت‌ها چگونه خواهد بود؟

تبعا اگر کالایی به اندازه و به مقدار مصرف یا همزمان با مصرف برسد عطش مردم برای خرید را کاهش می‌دهد. مساله‌ای که بارها مطرح شده است و همه به آن اذعان دارند موضوع فصل است که با شروع سرما مصرف تیرآهن کاهش پیدا می‌کند. این کاهش مصرف باعث می‌شود که کمبودی که در بازار وجود داشت را تقریبا جبران کند و کمک می‌کند که قیمت تیرآهن مناسب شود.

حمایت‌های تشویقی دولت برای ایجاد انگیزه در واردکنندگان فولاد چگونه بوده است؟

در زمانی که در شرایط بسیار حادی قرار گرفته‌ بودیم، دولت برنامه داشت تا بودجه ۳۰میلیارد تومانی را به عنوان یارانه واردات پرداخت بکند که آهن را به قیمت پایین خرید کرده و آن را توزیع بکنند ولی این کار عملا انجام نشد، اما در شرایط فعلی این کار شدنی است، اما دولت این مساله را پیگیری نمی‌کند.

با تمام این اوصاف با کمک همه‌جانبه‌ای که از طرف بخش‌خصوصی و کارخانه‌های تولیدی دولتی انجام شده و تلاشی که در زمینه افزایش تولید صورت پذیرفته است و از طرف دیگر با توزیع آهن‌آلات وارداتی تا حد زیادی تعادل در بازار آهن‌آلات ایجاد شده است.

صحبت‌هایی در زمینه صفر کردن تعرفه آهن‌آلات شنیده می‌شد، آیا این کار صورت پذیرفته است؟

اصلا چنین مساله‌ای وجود نداشت. تعرفه تیر آهن صفر نشده است و به میزان قبل یعنی همان ۴درصد است.

منظور از اینکه سهمیه‌بندی آهن رانت ایجاد می‌کند چیست؟

یعنی سهمیه‌بندی با قیمت خاصی و در اختیار افراد خاص گذاشتن. وقتی این قیمت با قیمت تثبیت شده و دستوری ارائه می‌شود، افراد بسیاری می‌خواهند از آن استفاده کنند و دقیقا همگان به این مطلب اشراف دارند که قیمت ارائه شده از قیمتی که در بیرون از بازار هست بسیار پایین‌تر است و خود سبب می‌شود که با تقاضای بسیار زیادی روبه‌رو شود و همه خواهان این قیمت‌ها باشند که باعث ایجاد رانت می شود و رانت حاصل از این مطلب بسیار نگران‌کننده بود که سریعا جلوگیری شد و عملا این اتفاق رخ نداد.

به چه علت صادرات تیرآهن متوقف شده است؟

همان‌گونه که در جریان هستید صادرات فولاد ماحصل پیدا کردن بازار‌هایی است که سال‌ها برای آن زحمت کشیده شده است و نادیده گرفتن این بازار‌ها در آینده می‌‌توانست ما را دچار ضرر و زیان بسیار زیاد بکند، زیرا این بازار‌ها به راحتی به دست نیامده است. همان‌طور که تلاش تمامی کشور‌ها برای صادرات محصولاتشان صورت می‌گیرد. در شرایطی به دلیل مسائل خاص (کمبود در داخل کشور) دولت مصلحت را در این دانست که صادرات به طور موقت متوقف شود، نه اینکه ممنوع شود تا نیاز داخلی برطرف شود و با رفع این نیاز مجددا صادرات از سرگرفته می‌شود.

کشور ما از بازار خوبی برخوردار است و امیدواریم کارخانه‌های داخلی و تولیدی بتوانند آنچنان فعال شوند که مقدار مازاد خود را صادر کنند.

اگر صادرات انجام نشود کشور‌های همجوار به شدت به دنبال این هستند که بازار‌هایی که ما ایجاد کرده‌ایم را به دست آورند و تصاحب کنند. از جمله ترکیه که فعالیت گسترده‌ای را برای جایگزینی خودش به جای ما در بازار‌های منطقه‌ای و بین‌المللی شروع کرده است.

ولی کشور ما از این امتیاز برخوردار است که نزدیک‌تر به مرز‌ها است و برای کشور‌های عراق و افغانستان که هم‌مرزمان هستند بسیار به صرفه است که کالا را از ما خرید کنند و جای تاسف دارد اگر این بازار‌ها را از دست بدهیم. ولی متاسفانه چون با کمبود داخلی مواجه هستیم صادرات به طور موقت متوقف شده است تا بتوانیم نیازهای داخلی را تامین کنیم.

آیا واردات یک‌میلیون تن تیرآهن از چین صحت دارد؟

این کار در دست انجام است. ولی چین به‌دلیل نیازهای داخلی خودش و تامین مصارفش، یکسری افزایش قیمت را از طریق بالابردن تعرفه‌های صادراتی انجام داده است که تقریبا این کار شرایط را برای ما سخت‌تر کرده است ولی سفارش‌های بسیار بالایی در راه است که ظرف یک ماه و نیم آینده وارد کشور می‌شود.

پیش‌بینی شما برای قیمت محصولات فولادی تا پایان سال چیست؟

یکی از دلایل افزایش قیمت‌ها تقاضای بالای مصرف است. فولاد مبنای پیشرفت و توسعه هر کشوری است. کارخانه‌ها بایستی این مساله را جز برنامه‌ها و دستورکار خودشان قرار بدهند که از منابع داخلی (که کم هم نیستند) استفاده بهتری بکنیم و تولید مواداولیه را افزایش دهیم.

توسعه مواداولیه فولاد از جمله بیلت و شمش باید در برنامه قرار گیرد و گسترش کارخانه‌های تولید مواداولیه فولاد باید پیگیری شود تا در آینده بتوانیم نیاز خود را از واردات برطرف کنیم. از نظر فولاد کشورمان حرفی برای گفتن دارد، زیرا از نظر منابع و ذخایر بسیار غنی است و از همه مهم‌تر داشتن تجربه و تخصص در این صنعت است.

اگر در آینده بتوانیم این مساله را در کشور پیاده کنیم تقریبا بخش عظیمی از کمبودها حل می‌شود و صادرات نیز در جای خود باقی خواهد ماند.

البته واردات تحت مسائل سیاسی- بین‌المللی و تحریم‌ها و احتیاط بانک‌ها قرار خواهد گرفت و همیشه کمبود به معنی گرانی و بالارفتن قیمت‌ها است.

مصرف فولاد کشور بسیار بالا است و مصارف داخلی را نمی‌توانیم از تولید داخل مرتفع کنیم (۳۰ تا ۴۰درصد مصرف داخلی از طریق واردات انجام می‌شود) و تبعا انتظار بر این است که اگر واردات به اندازه مصرف کشور نباشد باید منتظر افزایش قیمت آهن‌آلات باشیم و دولت باید تمهیداتی بیاندیشد که با این مشکل روبه‌رو نشویم.

دلیل تفاوت قیمت‌ها در بازار رسمی (بورس) و غیررسمی (آزاد) چیست؟

بورس بازار سرمایه است که خریدهای کلان انجام می‌شود و سعی شده است که در بورس توزیع به نحوی صورت گیرد که همه افراد بتوانند از این بازار استفاده کنند.

کرایه حمل، سود مصرف‌کننده و توزیع‌کننده، زمانی که برای خواب پول در نظر می‌گیرند، وقتی که خرید می‌کنند، معاملاتی که به صورت سلف انجام می‌شود ۲ یا ۳ماه طول می‌کشد که تبعا سود حاصله از این تاخیر در تحویل محاسبه می‌شود و به قیمت کالا افزوده می‌شود و از طرف دیگر باربری و سود توزیع‌کننده، مجموعه‌ای است که باعث اختلاف قیمت در دو بازار می‌شود.

با توجه به افزایش فعالیت‌های عمرانی نسبت به سال گذشته آیا قیمت‌ها در زمستان از ثبات برخوردار خواهد شد؟

به احتمال زیاد سرما در این مساله تاثیرگذار خواهد بود. اما به‌دلیل همزمان شدن و رسیدن کالاهایی که در بنادر تخلیه شده است امیدواریم که این مساله تاثیر آنچنانی بر سطح قیمت‌ها نگذارد.