دولت اسرار تجارت فولاد را فاش نکند

به علت کمبود شمش در حال حاضر ۶ میلیون تن ظرفیت خالی در بخش تولید فولاد در کشور وجود دارد

دولت نباید واردات شمش توسط وزارتخانه‌ها را اعلام کند چرا که باعث نوسان قیمت می‌شود

چین تهدیدی برای صنعت فولاد کشورمان محسوب می‌شود گروه بورس فلزات- بسیاری از مصرف‌کنندگان محصولات فولادی، تولیدکنندگان را عامل گرانی فولاد می‌دانند و می‌گویند آنها در حال حاضر از گرانی فولاد بهره می‌برند لذا تلاشی برای کنترل و کاهش قیمت‌ها ندارند اما در این میان تولیدکنندگان بخش‌خصوصی هم از وضعیت موجود اظهار نارضایتی می‌کنند و می‌گویند باوجود بالا رفتن قیمت شمش فولادی باز هم آنقدرها که باید سود نمی‌بریم و برای داشتن مواد اولیه (شمش) مجبوریم بهره‌های گزاف بانکی بپردازیم یا کارمزدی کار کنیم.

همان طور که پیدا است رشد قیمت‌ها هم به ضرر مصرف‌کننده است و هم به ضرر تولیدکننده و مشخص نیست چه گروهی از رشد قیمت‌ها، سودهای سرشار نصیب‌شان می‌شود؟

متن گفت‌وگوی ذیل با محمدتقی بهرامی نوشهر، رییس انجمن تولیدکنندگان فولاد صورت گرفته است که می‌خوانید:

آقای بهرامی به عنوان رییس انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران وضعیت فولاد را در کشور در سال ۱۳۸۵ به لحاظ تولید و قیمت چگونه دیدید؟

متاسفانه وضعیت فولاد در سال‌جاری چه به لحاظ تولید و چه به لحاظ قیمتی جالب نبود و قیمت‌ها نوسان زیادی داشتند و برای نخستین بار در کشور قیمت‌های داخلی از قیمت‌های جهانی فراتر رفت و وضعیتی در کشور به وجود آمد که نه دولت و نه تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان هیچکدام رضایت نداشتند و تنها واردکنندگان از این وضعیت نفع بردند.

شایعاتی در بازار وجود داشت که تولیدکنندگان بالاخص تولیدکنندگان بخش‌خصوصی از وضعیت موجود یعنی رشد قیمت‌ها رضایت دارند آیا این موضوع صحت دارد؟

خیر اصلا این طور نیست و تولیدکنندگان خواهان آرامش در بازار هستند و با وجود آنکه سال گذشته به دلیل افت قیمت‌ها و کاهش تقاضا برای محصولات فولادی، تولیدکنندگان بخش‌خصوصی فولاد برای تولید هر کیلو فولاد ۴۰تومان ضرر کردند اما در سال‌جاری با وجود رشد قیمت‌ها باز هم سودی عایدشان نشد چرا که اکثر تولیدکنندگان قادر به تامین مواد اولیه خود نبودند.

بنابراین با رشد قیمت فولاد سودی عاید تولیدکنندگان بخش‌خصوصی نشد و تولیدکنندگان تعادل را در بازار می‌خواهند و هیچ تولیدکننده‌ای نمی‌خواهد که یک روز به خاطر بازار ضرر کند و روز دیگر سود بلکه همه خواستار سود منطقی و تعادل قیمت‌ها در بازار هستند.

یعنی تولیدکنندگان بخش‌خصوصی از گرانی فولاد هیچ نفعی نبودند؟

من فکر می‌کنم گرانی به نفع هیچ کس نیست و نه تنها مصرف‌کننده بلکه تولیدکننده هم از افزایش قیمت‌ها سودی نمی‌برد چرا که رشد قیمت‌ها محدود به محصول نهایی نمی‌شود بلکه قیمت مواد اولیه و انرژی هم افزایش می‌یابد و فقط حجم پول بالا می‌رود در حالی که سود آن زیاد نمی‌شود.

در سال‌جاری با رشد قیمت فولاد قیمت مواد اولیه آن هم بالا رفت که این موضوع باعث شد تولیدکنندگان بخش‌خصوصی به لحاظ مالی قادر به تامین مواد اولیه خود نباشند و یا با استفاده از خدمات بانکی با بهره‌های بالا اقدام به واردات شمش کنند و یا به صورت کارمزدی کار کنند یعنی در ازای مقدار شمش دریافتی سفارش بگیرند و مبلغی ناچیز بابت تولید دریافت کنند.

در‌حال‌حاضر تقاضا برای شمش در داخل کشور چقدر است؟

در سال‌‌جاری حدود ۳میلیون تن شمش به کشور وارد شد و حدود دومیلیون هم در داخل کشور تولید می‌شود این در حالی است که با وجود ۵میلیون تن شمش، کارخانه‌های تولید فولاد تنها از ۳۰درصد ظرفیت خود استفاده بردند البته در سال گذشته این رقم ده‌درصد بود که امسال به دلیل شرایط مساعد بازار ۲۰درصد افزایش یافت.

آنچه که مهم است این است که در کشور ۶میلیون تن ظرفیت تولید داریم که بدون استفاده مانده و از دولت استدعا داریم به جای واردات محصول نهایی به فکر واردات مواد اولیه باشد.

در‌حال‌حاضر شمش فولاد موردنیاز کارخانه‌های داخل از کجا تامین می‌شود؟

متاسفانه در داخل کشور تنها یک تولیدکننده شمش فولادی وجود دارد که آن هم فولاد خوزستان است و تنها می‌تواند پاسخگوی نیاز کارخانه‌های سازنده فولاد منطقه خوزستان باشد و سایر تولیدکنندگان مجبور هستند برای تامین نیازشان به شمش فولادی را از طریق واردات انجام دهند که عمده آن هم از کشورهای آسیای میانه تامین می‌شود البته مدتی است که چین هم وارد عرصه واردکنندگان شمش فولادی به کشور ما شده است که مشکلاتی را هم به جود آورده که اولین آن استاندارد نبودن محصول چینی به لحاظ کیفیت و دیگری اینکه قیمت محصول نهایی و محصول اولیه را یکسان می‌دهد که این برای تولیدکنندگان فولاد زنگ خطری است و امیدواریم دولت در این زمینه واکنش سریعی از خود نشان دهد چرا که این کار کشور چین برای صنعت فولاد کشور ما یک تهدید محسوب می‌شود و دولت باید کنترل امور را در دست بگیرد و بازار را در اختیار خود داشته باشد همانند کاری که کشورهای پیشرفته دنیا از طریق تعرفه برای کنترل بازار خود در دست می‌گیرند، در‌حال‌حاضر آمریکا برای واردات محصول فولادی ۳۰درصد تعرفه تعیین‌کرده، حتی کشور چین هم ۲۵درصد تعرفه واردات برای محصولات فولادی دارد، در حالی که در کشور ما میانگین تعرفه واردات محصولات فولادی ۱۱درصد است که نظراتی در مورد حذف آن وجود دارد که در این صورت کنترل امور از دست دولت خارج شده و کشوری مثل چین می‌تواند تولیدکنندگان را فلج سازد و ما را تبدیل یک واردکننده صرف کند.

به نظر شما دولت برای کنترل بازار محصولات فولادی چه کار‌هایی باید انجام دهد؟

دولت باید در گام نخست از کارشناسان، تولیدکننده و فعالان این بخش مشاوره بگیرد و در گام بعدی با در نظر گرفتن تمام جوانب یک تصمیم اصولی و منطقی بگیرد و نه تنها برنامه‌های کوتاه‌مدت بلکه باید به فکر تدوین برنامه‌های بلندمدت و نظارت بر اجرای آنها هم باشد.

متاسفانه دولت تاکنون تصمیمات تک‌بعدی برای کنترل بازار گرفته یعنی یا به فکر مصرف‌کننده یا به فکر تولیدکننده بوده که این موضوع باعث شده تا برنامه‌های دولت برای کنترل قیمت در بازار به صورت کامل اجرایی نشود، در حالی که باید تصمیمی بگیرد که با حفظ منافع مصرف‌کننده، تولیدکننده، تجار و فعالان این بخش قابلیت اجرایی هم داشته باشد و البته نتیجه کار را هم مدنظر داشته باشد.

متاسفانه دولت با اعلام این خبر که برای برخی از وزارتخانه‌ها مجوز واردات فولاد صادر کرده باعث می‌شود تا قیمت فولاد طی یک تا دو هفته آینده افزایش یابد چرا که واردات ۶ الی ۷میلیون تنی رقم اندکی در بازار نیست این حجم تقاضا در بازار‌های خارجی هم موجب رشد قیمت‌ها می‌شود. دولت نباید اسرار تجارت را فاش کند و در این مواقع به اصطلاح تجار باید چراغ خاموش حرکت کند. این اصلا کار درستی نیست که دولت اسرار تجارت را فاش می‌کند چرا که با این کار به دیگران اجازه می‌دهد به راحتی در بازار‌های داخلی ما تاثیرگذار شوند.

با اعلام این خبر تمام دنیا فهمیدند ما در کشورمان چه تعداد کسری عرضه داریم و نیاز مبرم به واردات به همین دلیل مطمئنا قیمت‌های خود را برای ما بالا می‌کشند و به راحتی از بازار به وجود آمده در کشور ما سودشان را می‌برند این در حالی است که تولیدکنندگان ما مجبور هستند شمش موردنیاز برای تولید محصولات فولادی را با قیمت‌های گزاف تهیه کرده و با پرداخت تعرفه گمرکی وارد کنند و برای تولید مالیات هم بپردازند از سوی دیگر بسیاری از آنها به خاطر استفاده از وام ۳۱درصد بهره بانکی و جریمه هم دارند، بیمه و دستمزد کارگر و کلی ایام تعطیلی هم که وجود دارد، با مواردی که ذکر کردم تولیدکننده بخش‌خصوصی حتما ورشکسته می‌شود چرا که تمام بار به دوش تولیدکننده است.

دولت باید به جای واردات محصول نهایی در فکر واردات شمش باشد چرا که با واردات شمش هم از ۶میلیون تن ظرفیت خالی کارخانه‌ها استفاده می‌کند و هم باعث اشتغالزایی می‌شود و محصول نهایی هم در کشور خودمان تولید می‌شود. البته در‌حال‌حاضر جلساتی توسط وزارت بازرگانی و وزارت صنایع و معادن کشور به منظور کنترل قیمت و ساماندهی بازار آهن‌آلات به وجود آمده که امیدواریم با ارائه راه‌حل‌های منطقی به نتایج مفید و ارزشمندی برسیم.

شما مرتب دولت را بی‌توجه به منافع بخش خصوصی ذکر می‌کنید اما با توجه به فرمان مقام معظم رهبری مبنی بر اجرای اصل ۴۴، دولت مکلف به حفظ و احیا و گسترش بخش خصوصی شده است.

بله چند وقتی است که در تمام محافل اقتصادی صحبت از اجرای اصل ۴۴ قانون اساسی است اما متاسفانه قانون اساسی ما دچار مغایرت است چرا که در همین قانون اساسی تمامی صنایع مادر باید در اختیار دولت باشد که همین موضوع با خصوصی سازی متناقض است پس در گام نخست دولت باید قوانین را اصلاح کند و پس از اصلاح قوانین دولت باید اصل ۴۴ را اجرا کند و از کسانی هم که در این راستا گام برمی‌دارند حمایت‌های لازم را به عمل آورد.

دولت می‌تواند از تجربه‌های کشورهای دیگر در این زمینه استفاده کند مثلا کشور مالزی که کشور مسلمان نشینی هم هست برنامه‌ای ۲۰ ساله تدوین کرد که بعد از پایان ۲۰ سال تمام آنها را نیز اجرا کرد، اما در ایران با وجود تدوین برنامه ۲۰ ساله متاسفانه شاهد اجرای کند این برنامه هستیم و با توجه به این که الان وارد دور دوم برنامه چهارم شدیم اما هنوز برنامه‌های مرحله اول به درستی اجرا نشده است.

پیش‌بینی شما از وضعیت قیمت‌های فولاد در سال آینده چیست؟

در‌حال‌حاضر قیمت‌های فولاد چه در بازارهای داخلی و چه در بازارهای جهانی طوری شده که اصلا قابل پیش‌بینی نیستند و هیچ کس نمی‌تواند آنها را پیش‌بینی کند.

اما آنچه که واضح است بازار خود را آماده گران فروشی کرده که امیدواریم با تصمیم صحیح و اصولی دولت سال آینده بازار آرام و متعادلی را به لحاظ مبادلات قیمت‌ها داشته باشیم. انجمن تولیدکنندگان فولاد هم این آمادگی را دارد تا در صورت واردات شمش از سوی دولت با کارخانه‌ها وارد مذاکره شود تا به صورت کارمزدی محصول نهایی تولید کنند.

در پایان صحبتی اگر دارید بفرمایید.

بارها و بارها متذکر شدم امیدوارم دولت با بهره‌گیری از نظرات کارشناسان و با توجه بیشتر به منافع تولیدکنندگان تصمیمات اصولی و منطقی بگیرد و تولیدکنندگان بخش خصوصی فولاد را از وضعیت نابسامانی که دارند نجات دهد.