گروه بورس- سلیمان کرمی: در روز گذشته فشار فروش در بیشتر نمادهای بورسی افت شاخص بازار سهام را رقم زد. در این میان، از ۳۷ صنعت بورسی ۲۴ صنعت با افت شاخص روز گذشته را پشت‌سر گذاشتند. ۱۱ صنعت مثبت نیز با رشد محدود به یک درصد مواجه بودند. در پی تخلیه هیجانات رفع تحریم‌های بین‌المللی در بازار سهام معامله‌گران با شناسایی سود و با هراس از افت قیمت‌ها، فروش را در دستور کار خود قرار داده‌اند.

در حالی که چشم‌انداز روشنی از اقتصاد کشور با رفع تحریم‌های بین‌المللی به‌وجود آمده است، اما همچنان وضعیت نامناسب بازارهای جهانی نگرانی از تداوم نزول سودآوری شرکت‌های کالایی را به‌وجود آورده است. در این شرایط، ریزش شدید قیمت سنگ‌آهن در سال‌های اخیر و افت بیش از ۶۰ درصد قیمت از اواسط سال ۲۰۱۴ تاکنون در کنار افت شدید قیمت فولاد در بازارهای جهانی و کاهش تقاضا و افت قیمت فولاد در بازار داخلی با رکود موجود در صنایع فشار زیادی را بر شرکت‌های سنگ‌آهنی داخلی ایجاد کرده است. در این خصوص می‌توان به افت دوباره سودآوری «کچاد» و «کگل» بر اساس عملکرد ۹ ماهه اشاره کرد. در شرایط فشار بر سودآوری این شرکت‌ها، حق انتفاع دولتی دریافتی از این شرکت‌ها در بودجه سال ۹۵ در مقادیر کمتری در نظر گرفته شده است و این موضوع می‌‌تواند تا حدودی مرهمی بر مشکلات زیاد شرکت‌های معدنی باشد.


مرهمی بر گزارش‌های ضعیف دوقلوهای سنگ‌آهنی

گروه استخراج کانه‌های فلزی در روز گذشته با افت 12/ 0 درصدی شاخص، کمترین افت را در میان صنایع نزولی به ثبت رساند. شاخص این صنعت در یک سال اخیر افت 35 درصدی را تجربه کرده است. ریزش قیمت سهام دو غول سنگ‌آهنی گل‌گهر و چادرملو در این مدت فشار زیادی را بر شاخص این گروه وارد کرده است. افت شدید قیمت سنگ‌آهن و همچنین فولاد در سال‌های اخیر باعث شده این شرکت‌ها با افت مداوم سودآوری مواجه شوند. «کچاد»‌ در یک سال اخیر افت بیش از 50 درصدی سود را تجربه کرده است. در آخرین برآورد سود هر سهم این شرکت بر اساس عملکرد 9 ماهه برای سال مالی منتهی به اسفند 94 بار دیگر افت بیش از 27 درصدی سود خالص این شرکت را شاهد هستیم (سود 374 ریالی به ازای هر سهم). در بندهای توضیحی این صورت‌های مالی به کاهش بیش از 14 درصدی نرخ و همچنین کاهش 7/ 2 درصدی مقدار فروش این شرکت اشاره شده است. محصولات چادرملو به‌طور کامل در بازار داخلی به فروش می‌رسد و نرخ فروش داخلی سنگ‌آهن بر اساس نرخ شمش فولاد تعیین می‌شود. بر این اساس‌، افت شدید قیمت فولاد در بازارهای جهانی و همچنین رکود صنایع داخلی فشار بر قیمت فولاد را در بازار داخلی افزایش داده است. به این ترتیب، افت قیمت و همچنین مقدار فروش و از سوی دیگر افت کمتر بهای تمام شده کالا (نسبت به فروش کل شرکت) موجب کاهش سود خالص این شرکت شده است. شرکت سنگ‌آهنی گل‌گهر سود هر سهم خود را با افت 9 ریال معادل 212 ریال به بازار منعکس کرده است. با وجود کاهش 15درصدی فروش کل این شرکت، افت بیشتر (20 درصدی) بهای تمام‌شده کالا باعث افزایش حاشیه سود ناخالص شرکت شده است. در این شرکت 17 درصد از مبالغ فروش در روند 9ماهه ابتدایی سال به فروش صادراتی اختصاص دارد. قیمت جهانی سنگ‌آهن در سال‌های اخیر با افت شدیدی مواجه بوده است، تقاضای قابل‌توجه چین به‌عنوان بزرگ‌ترین‌ تولیدکننده فولاد، افزایش قیمت تا سطح 150 دلاری را در سال 2013 برای این کالا به دنبال داشت. در ادامه اما شاهد قرار گرفتن این کالا در مدار نزولی بودیم.

سیگنال‌های ضعف اقتصاد جهانی به‌خصوص چین و تشدید فشار بر بازارهای کالایی با افزایش ارزش دلار آمریکا (به‌عنوان ارز مرجع معاملات در بازارهای کالایی) در برابر سایر ارزها شیب نزول قیمت را در بازارهای کالایی و سنگ‌آهن افزایش داد. به این ترتیب، در حالی که قیمت هر تن سنگ‌آهن در اوایل سال ۲۰۱۴ بیش از ۱۰۰ دلار بود در شرایط کنونی به کمتر از ۴۰ دلار رسیده است. چشم‌انداز نه‌چندان روشن از بهبود وضعیت اقتصاد جهانی و چین همچنان فشار را بر بازارهای کالایی نگه داشته است. وضعیت نامناسب سودآوری شرکت‌های معدنی و فولادی توجه تیم اقتصادی دولت را نیز به خود جلب کرده است. از ابتدای سال به منظور حمایت از تولیدکنندگان داخلی فولاد از ابتدای سال اقداماتی مانند افزایش تعرفه واردات فولاد انجام شده است. اقدام دیگری که در راستای بهبود سودآوری شرکت‌های فولادی انجام شده، اعلام کاهش قیمت خرید مواد اولیه از تولیدکنندگان سنگ‌آهن بوده است. در ماه‌های اخیر وزارت صنعت طرحی مبنی بر کاهش نرخ خرید قیمت گندله از ۲۳ درصد به ۲۰ درصد را ارائه داد. این طرح با استقبال فولادسازان مواجه شد، در نتیجه این شرکت‌ها قیمت‌های جدید را در پیش‌بینی سود خود برای سال مالی ۹۴ در نظر گرفتند. از سوی دیگر شرکت‌های سنگ‌آهنی با اعتراض نسبت به این قضیه نظر معاون اول رئیس‌جمهور را جلب کردند. به این ترتیب، سنگ‌آهنی‌ها نیز نرخ فروش خود را بر مبنای سال‌های قبل در صورت‌های مالی لحاظ کردند. در شرایطی که هر دو گروه با افت سودآوری با ریزش قیمت سهام در ماه‌های اخیر مواجه بوده‌اند، ابهام موجود می‌تواند صورت‌های مالی و به دنبال آن قیمت سهام این شرکت‌ها را نیز با مشکل مواجه کند.

از سوی دیگر، به نظر می‌رسد دولت در جهت حمایت از شرکت‌های معدنی مبالغ حق انتفاع دریافتی از این شرکت‌ها را در بودجه سال 95 کاهش داده است. بر این اساس در حالی که در سال گذشته مقدار بهره مالکانه و حقوق دولتی معادن معادل 1500 میلیارد تومان بود، در لایحه بودجه جدید این مقدار به 900 میلیارد تومان کاهش یافته است. این موضوع می‌تواند روند سودآوری این شرکت‌ها را در شرایط نامناسب کنونی تا حدودی بهبود بخشد. با این حال، مراحل تصویب و بحث‌های احتمالی در این خصوص می‌تواند مطابق با سال‌های اخیر قیمت‌های نمادهای کانه فلزی را با نوساناتی مواجه کند. در معاملات سهام شرکت‌های کانه‌های فلزی در روز گذشته نماد «کاما»، در حالی که 20 درصد از حجم فروش در اختیار حقوقی‌ها بود، با افت 6/ 1 درصدی بیشترین افت را ثبت کرد. «کمنگنز» تنها نماد مثبت این گروه بود که تمام معاملات آن در اختیار معامله‌گران حقیقی بود.


حاشیه سود پالایشی‌ها دستخوش کیفیت محصولات

شاخص گروه فرآورده‌های نفتی در روز گذشته با افت ۷/ ۰ درصدی مواجه شد. در حالی که این صنعت در هفت روز معاملاتی گذشته رشد ۹/ ۴ درصدی را نشان می‌دهد. پس از مدت‌ها بالاخره یکی از شرکت‌های پالایشی پیش‌بینی خود از عملکرد سال مالی منتهی به اسفند ۹۴ را روی «کدال» منتشر کرده است. در این خصوص در روزهای اخیر «شاوان» پیش‌بینی زیان خود از سال مالی مزبور را بر اساس عملکرد ۹ ماهه به میزان ۱۲۰ درصد افزایش داده است. زیان هر سهم این شرکت معادل ۱۰۹۷ ریال عنوان شده است. بهای تمام‌شده کالا در این شرکت در روند ۹ ماهه به میزان ۵ درصد از فروش کل شرکت بیشتر بوده است. در نتیجه این موضوع زیان محقق شده هر سهم در این شرکت به ۱۲۱ تومان رسیده است. این در حالی است که با خوش‌بینی نسبت به راه‌اندازی طرح گوگردزدایی و تولید نفت گاز یورو ۴ در سه ماهه پایانی فروش خالص برای سه ماهه پایانی با رشد بیشتر نسبت به بهای تمام شده کالا مواجه شده است، با این حال همچنان فشار هزینه‌ها و افت شدید قیمت‌های محصولات، شرکت را در زیان نگه داشته است. این شرکت در صورت‌های مالی پیشین خود، تولید و فروش ۴۵۰ هزار متر مکعب نفت گاز یورو ۴ را در صورت‌های سه ماهه پیش‌بینی کرده بود.


در حالی که بنا بود طرح گوگردزدایی شرکت از آبان ماه سال جاری راه‌اندازی شود، عدم موفقیت شرکت به تولید این نفت‌گاز با استانداردهای بین‌المللی فشار زیادی را بر سودآوری این شرکت آورده است. بر اساس صورت‌های 9 ماهه، «شاوان» میزان فروش گازوئیل با استاندارد یورو 4 را 175 هزار متر مکعب پیش‌بینی کرده است. در حالی که اثری از تولید این محصول در 9 ماه ابتدایی سال نبوده، اما همچنان امیدواری درخصوص تولید این محصول در صورت‌‌های مالی برای سه ماهه آخر سال مشاهده می‌شود. به این موضوع نیز باید اشاره شود که حذف این کالا مشکلات زیادی را برای سودآوری این شرکت در 9 ماهه ابتدایی ایجاد کرده است، در نتیجه افزایش مقدار تولید کالاهای اصلی مانند بنزین و نفت گاز معمولی نیز نتوانسته است هزینه‌های تولید را جبران کند. به نظر می‌رسد که شرکت ملی پالایش و پخش براساس کیفیت محصولات نرخ را به پالایش‌ها اعلام کرده است، در نتیجه این موضوع حاشیه سود ناخالص بیشتر نفت گاز با استاندارد یورو 4 را نسبت به نفت گاز معمولی شاهد هستیم.

حمایت دولتی از سنگ‌آهنی‌های بورس