گروه بورس- همایون دارابی: بازار دادوستد سهام در حالی امروز (شنبه) فعالیت کاری خود را از سر خواهد گرفت، که تحولات سیاسی پایان هفته گذشته، بازار را به سوی تعادل رو به رشد در هفته جاری هدایت خواهد کرد. اگرچه تاثیر اقدام ریاست‌جمهوری کشور در پایان‌دهی به بحران تجاوز ۱۵نظامی انگلیسی در عصر روز چهارشنبه، به دلیل تعطیلی بازار سهام به صبح امروز (شنبه) منتقل خواهد شد، اما این مساله در تمامی بازارهای بین‌المللی نفت و طلا تاثیر گذاشته است.

انتظار می‌رود به‌رغم حدود ۲هفته انتشار خبرهای این‌گونه، بازار بتواند در هفته جاری که نخستین هفته کاری کامل بازار در سال ۸۶ به شمار می‌رود، فعالیت مناسبی را شاهد باشد. بازار هفته جاری همچنین ممکن است با تحولات درون بازاری نیز مواجه شود.

تغییر حجم مبنا

بازار دادوستد در خلال هفته گذشته با خبرهای تایید نشده مبنی بر تغییر حجم مبنا مواجه شده است. حجم مبنا در خلال چند سال گذشته همواره به عنوان یکی از متهمان عدم حرکت منطقی و درست بازار بوده است.

در حال حاضر تغییر حجم مبنا به دلایل زیر مورد توجه قرار گرفته است:

۱ - حجم مبنا در‌حال‌حاضر به ویژه به دلیل ورود شرکت‌های صدر اصل ۴۴ مورد انتقاد است.

شرکت‌های اصل ۴۴ به دلیل سرمایه‌ بالا با حجم مبنا بسیار بالایی مواجه هستند که با توجه به مشکل کمبود نقدینگی بازار، معامله این حجم مبنا ممکن نیست.

فولاد مبارکه با حجم مبنا بیش از ۱۲میلیون سهم و ملی مس با حدود ۵میلیون سهم از جمله این حجم مبنا‌های سنگین است. با توجه به ورود شرکت‌های جدید در بازار به نظر می‌رسد تغییر در حجم مبنا برای سهولت دادوستد این سهام الزامی است.

۲ - بررسی‌های اولیه نشان‌دهنده بروز مشکلات جدی در دادوستد سهام متعاقب اعمال سیاست حجم مبنا است.

سیاست حجم مبنا که در ابتدا با هدف ممانعت از رشد بی‌رویه بازار و افزایش سهام شناور طراحی شده بود، در حالت افت قیمت سهام به مشکل جدیدی در روند اصلاح قیمتی (به عنوان بخش مهمی از حرکت سالم بازار) تبدیل شده است.

بررسی معاملات سهام نشان می‌دهد در اکثر نماد‌های معاملاتی، شمار روز‌های بدون تغییر قیمت (رکود معاملاتی) و روز‌های با افت اندک قیمتی (روند فرسایشی اصلاح قیمت) به مراتب نسبت به قبل از اعمال حجم مبنا افزایش نشان می‌دهد.

۳ - حجم مبنا در‌حال‌حاضر به دلیل ایجاد مشکل در روند اصلاح قیمتی (کاهش مناسب قیمت‌ها) به تله نقدینگی بازار تبدیل شده است، به گونه‌ای که نزدیک به ۵۰میلیارد تومان صف فروش به دلیل وجود این تله از روند دادوستد سهام خارج شده است.

اصلاح حجم مبنا می‌تواند باعث افزایش حجم معاملات روزانه بازار که در اکثر موارد در حد ۳ تا ۶میلیارد تومان است، شود.

۴ - قوانین بد، سنت‌های بد ایجاد می‌کنند. درگیری معامله‌گران با تله نقدینگی ناشی از حجم مبنا، منجر به تلاش برخی از معامله‌گران برای پر کردن حجم مبنا در روندهای افزایشی یا کاهشی بازار از طریق معاملات دو طرفه و چندطرفه شده که این امر از سوی نظارت بازار به عنوان دستکاری بازار تلقی می‌شود.

این مساله سبب شده است با توجه به نبود مقررات روشن در این زمینه، به ایجاد ده‌ها پرونده در این مورد منجر شود که این امر سبب بروز مشکل برای بسیاری از معامله‌گران حقوقی و عموما حقیقی بازار شده است.

نامشخص بودن قوانین و هزینه‌های سنگین درگیری در پرونده‌ها با عنوان دستکاری بازار، فشارهای زیادی را بر معامله‌گران وارد ساخته و خروج آنها را به همراه آورده است.

۵ - اعمال حجم مبنا باعث بروز فرصت کسب درآمد با ریسک اندک یا به عبارت دیگر رانت در معاملات می‌شود. خرید سهام در روند افزایشی از طریق حضور در صف خرید و فروش در صف فروش نخستین روز، عموما به کسب سود رانتی برای سرمایه‌گذاران منجر می‌شود، که این مساله روابط سرمایه‌‌گذاران و کارگزاران را با مشکل مواجه ساخته‌ است.

همچنین فرصت عادلانه کسب سود با اعمال حجم مبنا و تشکیل صف‌های خرید و فروش مورد تهدید قرار می‌گیرد.با توجه به این مشکلات، به نظر می‌رسد بازار سهام به زودی با تغییر حجم مبنا مواجه شود.

در بازار چه خبر بود؟

بازار دادوستد سهام روز چهارشنبه همچنان شاهد جو احتیاط‌آمیز معامله‌گران بود.

با توجه به احتمال تغییر احساسی در مورد مسائل کلان، معامله‌گران احتیاط در خرید و فروش را در صبح روز چهارشنبه در دستور کار خود دادند که این امر در پایان معاملات کم‌رنگ‌تر شده و در نهایت ۷/۱۳واحد رشد شاخص کل را به همراه آورد.

در بازار چهارشنبه در گروه پتروشیمی افت شدید بهای متانول نظر اکثر کارشناسان را به سوی سهام پتروشیمی خارک و صندوق بازنشستگی معطوف کرد، بهای متانول در بازار اروپا با کاهش ۱۷۰یورو در هر تن به ۲۵۰یورو و در بازار آسیا با کاهش شدید به ۳۲۰دلار در هر تن رسید که این امر اکثر معامله‌گران را با شوک مواجه ساخته است.

با توجه به این مساله اکثر نمادهای گروه پتروشیمی تحت تاثیر احتمال کاهش بهای محصولات پتروشیمی قرار گرفته است.

در گروه فلزی بهای فلز روی اندکی تقویت شده است، اما هنوز از تثبیت نرخ این فلز یا تکرار روند رشد نظیر آنچه که فلز مس شاهد آن بوده است. خبری نیست.از این رو صف فروش توسعه معادن روی بدون تغییر باقی ماند. بهای جهانی فرمولیبدن نیز پس از رشد قابل ملاحظه ماه گذشته تا ۸۰دلار در هر کیلو روند کاهشی را تجربه کرده است، که بر معاملات فرومولیبدن کرمان بی‌تاثیر نبود.

در گروه معدنی رسیدن بهای جهانی مس به نرخ ۷هزار و ۴۶۰دلار در هر تن و کاهش موجودی انبارهای LME تا حد ۱۷۹هزار تن، باعث افزایش صف ملی مس به بیش از ۱۲میلیون سهم شده است.

در گروه بانکداری نماد بانک پارسیان با عرضه‌های سنگین شاهد از بین رفتن صف خرید بود که متعاقب آن ۵/۹میلیون سهم بانک پارسیان دادوستد شد.در مجموع بازار روز چهارشنبه به رغم احتیاط معامله‌گران، شرایط متعادلی را شاهد بود که انتظار می‌رود در هفته جاری با توجه به کاهش فشارهای ناشی از خبرهای منفی با روندی رو به رشد جایگزین شود.