تداوم «رکورد شکنی» شاخص بورس

شروین شهریاری

فعالان بازار سهام در هفته معاملاتی که گذشت شاهد برگزاری آخرین مجامع شرکت‌های بورسی برای تصویب عملکرد سال مالی گذشته بودند که این مساله منجر به توقف تعداد قابل‌توجهی از نمادها و کاهش تحرکات سرمایه‌گذاران و افت نسبی حجم داد و ستدها شد. در این هفته، روند ثبت بازده مثبت در بورس تهران کماکان ادامه داشت و شاخص کل برای ششمین هفته متوالی رشد ۹/۱درصدی را تجربه کرد. در این میان، انتشار اخبار مربوط به رکورد شکنی شاخص بورس در رسانه‌ها نیز جالب توجه است که از رقم فعلی به عنوان بالاترین رقم تاریخی شاخص یاد می‌کنند. این در حالی است که دست‌اندرکاران بازار به خوبی می‌دانند که نحوه محاسبه شاخص بورس از آذرماه ۸۷ دچار تغییر شده است و شاخص کنونی، علاوه بر بازده قیمت، بازده نقدی ناشی از سود تقسیمی شرکت‌ها را نیز در محاسبه در بر می‌گیرد. بر اساس اطلاعات سایت انگلیسی شرکت بورس اوراق بهادار، رقم دقیق شاخص قیمت (TEPIX) بر اساس روش محاسبه قبلی در روز سه شنبه هفته جاری ۱۲۶۷۴ واحد بوده است. بنابراین شاخص کل نه تنها رکورد ۶ سال گذشته خود (۱۳۸۸۲ واحد) را نشکسته است، بلکه رقم کنونی کماکان حدود ده‌درصد کمتر از رکورد تاریخی ۱۳ مرداد ماه سال ۸۳ قرار دارد. به این ترتیب به نظر می‌رسد تبلیغات رسانه‌های عمومی در به کار بردن اصطلاح «رکورد شکنی» با واقعیات محاسباتی شاخص کل منطبق نیست.

پایان ماراتن سایپا

تا قبل از آغاز معامله عمده بلوک ۱۸‌درصدی شرکت سایپا در اول تیر ماه شاید کمتر کسی فکر می‌کرد که انجام این معامله و تحولات مربوط به آن تا این حد پیچیده و پردامنه باشد. از ابتدای هفته جاری و با اعلام امکان خرید سهم از محل رد دیون دولتی، پرده جدیدی از سریال انجام این معامله رونمایی شد که طی آن دو رقیب سرسخت یعنی تامین اجتماعی و سازمان اقتصادی کوثر عملا وارد رقابت هیجان زده قیمتی شدند که سرنوشت آن بعد از رقابت یک‌ماهه منجر به افزایش قیمت بلوک تا سطح باورنکردنی ۵/۱‌میلیارد‌دلار شد. با این تحولات اساسا هدف اصلی از واگذاری بلوک و جذب بخش خصوصی واقعی در مالکیت خودروسازان تا حد زیادی کمرنگ شد. به‌رغم رقابت مزبور، این بلوک در نهایت در روز چهارشنبه به مجموعه کارکنان سایپا واگذار شد. تحول جالب دیگر در این میان مربوط به گروه بهمن بود. بر اساس اخبار غیر رسمی، کنسرسیوم گروه بهمن و سرمایه‌گذاری ملی که تا هفته پیش خود یکی از رقابت‌کنندگان برای تصاحب بلوک ۱۸‌درصدی بوده‌اند اینک به فروشنده سهام تبدیل شده‌اند و در پی مذاکراتی جهت فروش بلوک ۱۷‌درصدی سهام سایپای خود در قیمت مناسب هستند.

در این خصوص هنوز اطلاع رسمی به بازار اعلام نشده و این مساله در مجمع دیروز «خبهمن» نیز به طور قطعی تایید نشد.

در این شرایط با توجه به فروش پرحجم سهام شرکت‌های مرتبط با این معامله (نظیر «خبهمن» و «ونیکی») توسط سهامداران عمده، ضرورت وارد شدن نهاد ناظر جهت دریافت اطلاعات رسمی و مخابره آن به بازار احساس می‌شود.

بازگشت سیمانی‌ها به مدار توجه

سهام شرکت‌های سیمانی در هفته جاری با افزایش تقاضا و رشد قیمت مواجه شدند و بدین ترتیب شاخص این صنعت رشد جالب توجه ۶‌درصدی را در مقیاس هفتگی ثبت کرد. یک مطالعه تاریخی نشان می‌دهد که وضعیت معاملات سهام شرکت‌های سیمانی در چند سال اخیر از یک الگوی رکود و رونق متناوب پیروی کرده است. مطابق این الگو، سهام شرکت‌های این صنعت پس از یک دوره رکود چند ماهه، رونقی چندروزه را در اثر دریافت اخبار جدید تجربه می‌کنند و پس از آن مجددا به دوره رکود وارد می‌شوند.

برآیند این تحولات البته منجر به افت ارزش سهام سیمانی شده است به نحوی که شاخص این صنعت در ۴ سال اخیر حدود ۳۵‌درصد افت کرده است. در تکرار روند سینوسی مورد اشاره، سهام سیمانی در این هفته نیز پس از مدتها مورد توجه بازار قرار گرفتند. این بار خبر پذیرش سیمان در بورس کالا، احتمال تعویق اجرای هدفمند‌سازی یارانه‌ها و گزارش‌های ادواری این گروه منجر به بر هم خوردن ناگهانی معادله رکود سهام سیمانی شد. گزارش‌های سه ماهه نشان می‌دهد که اغلب شرکت‌های سیمانی از بودجه خود پیش افتاده‌اند و در فصل بهار به طور میانگین حدود ۳۰‌درصد از پیش‌بینی سالانه خود را پوشش داده‌اند که عملکردی مطلوب به شمار می‌رود؛ این روند می‌تواند نشانه‌ای از بازگشت بازار ساخت و‌ساز به دوره رونق نیز باشد.

با این وجود به نظر می‌رسد با توجه به روند محتوم افزایش معنادار قیمت انرژی در کشور طی سال‌های آینده، این صنعت جهت حفظ روند سودآوری خود با چالشهای مهمی مواجه باشد و با این نگاه حرکت کنونی سهام سیمانی را نیز می‌توان در زمره پیروی از الگوی دوره‌های کوتاه مدت رونق محسوب کرد.

آخرین مجامع ۸۸

هفته جاری آخرین فرصتی بود که شرکت‌ها بر اساس قانون تجارت برای تشکیل مجامع سال مالی ۸۸ خود فرصت داشتند و به همین جهت تعداد قابل‌توجهی از مجمع سالانه در این هفته برگزار شد. در مجمع بانک سینا که با افزایش سرمایه ۵۰‌درصدی و تقسیم سود ۲۷۰‌ریالی همراه بود خبر اجرای یک افزایش سرمایه دیگر در سال ۸۹ برای تامین سرمایه ۴‌هزار‌میلیارد‌ریالی مورد اشاره قرار گرفت. در مجمع صدرا نیز سهم شرکت از قراردادهای پارس جنوبی ۲‌میلیارد‌دلار با حاشیه سود ۱۵ تا ۲۰‌درصدی تخمین زده شد. مدیران شرکت در این مجمع کماکان بر زمانبر بودن اصلاحات و مشکلات حاد نقدینگی صدرا تاکید داشتند. در مجمع «ومعادن» نیز به‌رغم افزایش سرمایه سنگین شرکت‌های سنگ آهنی و عدم ورود نقدینگی از محل سود سهام شرکت‌های سرمایه پذیر، تقسیم سود قابل‌توجهی به میزان ۴۵۰‌ریال به ازای هر سهم مورد تصویب مجمع قرار گرفت.

بازار آتی؛ پدیده جدید بورس!

آغاز معاملات آزمایشی اوراق آتی سهام و آموزش کارگزاران بورس تهران در بازار اوراق مشتقه از جمله تحولات مهم پیرامونی بازار در هفته جاری بود. این اقدام از قرار معلوم با انجام معاملات بر روی قراردادهای آتی بانک پارسیان و کارآفرین در روز یکشنبه هفته آینده آغاز خواهد شد.

ایجاد ابزارهای جدید هر چند گامی مثبت در راستای توسعه بازار مالی کشور به شمار می‌رود، اما اجرای چنین اقداماتی با شرایط کنونی بورس تهران که هنوز با محدودیت‌های اولیه‌ای نظیر محدوده نوسان، صف‌های خرید و فروش و حجم مبنا مواجه است، چندان سازگار نیست. بدین ترتیب به نظر می‌رسد معاملات قراردادهای آتی سهام با توجه به ریسک بالاتر آن نسبت به معامله سهام (ناشی از ضریب اهرمی یا «Leverage» یک به پنج) و نیز ناآشنایی سرمایه‌گذاران با جزییات انجام آن، راهی طولانی تا تثبیت موقعیت خود در بازار سرمایه پیش رو داشته باشد.