سکوی دوم رشد ارزش معاملات به بورس تهران رسید

گروه بورس- تازه‌ترین گزارش فدراسیون جهانی بورس‌ها نشان می‌دهد که بورس تهران توانسته از لحاظ رشد ارزش معاملات، جایگاه دوم را در میان ۵۴ بورس عضو از آن خود کند. بر اساس جدیدترین گزارشی که این فدراسیون (WFE) در سایت رسمی‌اش منتشر کرده، عملکرد ۵۴‌بورس عضو طی ۳ ماهه منتهی به ماه مارس (از بهمن ۸۸ تا فروردین ۸۹) مورد بررسی قرار‌گرفته است. فدراسیون جهانی بورس علاوه بر گزارش‌های ماهانه، گزارش‌های دوره‌ای نیز از عملکرد اعضا منتشر می‌کند. در میان متغیرهای ۱۷گانه‌ای که این فدراسیون در مورد وضعیت ۵۴ عضو خود مورد بررسی قرار می‌دهد، بورس تهران تنها می‌تواند در میان ۶ شاخص مورد مقایسه و ارزیابی قرار گیرد.

چرا که به لحاظ ساختار خاص بورس تهران، بسیاری از ابزارهای مالی رایج در دنیا، در این بازار موضوعیت ندارند و به همین دلیل امکان مقایسه دقیق‌تر عملکردهای دوره‌ای وجود ندارد.

از سوی دیگر، وجود برخی ساختارهای انحصاری در بازار سرمایه ایران از قبیل محدودیت نوسان روزانه سهام، حجم مبنا، دستورالعمل‌های خاص معاملاتی و... باعث شده‌اند که در پاره‌ای موارد نماگرهای این بازار انحرافاتی را در آمارهای نهایی نشان دهند.

به هر روی در گزارش جدید فدراسیون جهانی بورس‌ها که در مورد عملکرد اعضا در سه ماهه اول سال میلادی ۲۰۱۰ انتشار یافته، بورس تهران از لحاظ متغیرهای ۶گانه «ارزش بازار»، «ارزش معاملات»، «دفعات معامله»، «تغییر شاخص»، «درصد‌گردش سهام» و در آخر «تعداد شرکت‌های فعال» مورد تحلیل و رتبه‌بندی قرار‌گرفته است.

نایب قهرمانی سه‌ماهه «ارزش معاملات»

اما رشد ارزش معاملات بورس تهران طی سه ماهه اول سال ۲۰۱۰ میلادی باعث شده که جایگاه دوم جداول این متغیر در میان ۵۴ بورس عضو، به بورس تهران اختصاص یابد.

مطابق این متغیر که با عنوان (Total Valve of Share Trading) شناخته می‌شود، بورس تهران توانسته با رشد ۲۷۵درصدی در ارزش معاملات نسبت به ۳ ماهه نخست ۲۰۰۹، بعد از بورس «کلمبو» در جایگاه دوم جدول قرار گیرد.

رکوردهای بی‌سابقه شاخص بورس تهران از یک سو و رونق معاملات در ماه‌های پایانی سال گذشته در کنار هم از جمله موارد رشد ارزش معاملات بورس تهران طی دوره سه ماهه اول سال ۲۰۱۰ به شمار می‌روند.

رتبه‌های سوم تا پنجم این جدول هم به ترتیب در اختیار بورس‌های «اندونزی» با ۲۴۲‌درصد، «سوئد» با ۱۹۴‌درصد و «استانبول» با ۱۷۸‌درصد است.

چهار بورسی که با رشد منفی ارزش معاملات طی دوره سه ماهه مواجه شده‌اند شامل بورس‌های «امان» با ۳۵‌درصد، «نزدک» با ۶/۱۹‌درصد، «یورونکست» با ۷/۱۴‌درصد و در نهایت «لوگزامبورگ» با ۸/۱۲‌درصد هستند.

حال جهانی‌ «شاخص» خوب است

شاخص بعدی که در جدول‌های فدراسیون جهانی بورس تهران را مورد مقایسه قرار داده، مربوط به «تغییرات شاخص» یا (Broad Stock index Performance) است. بر اساس این جدول بورس تهران طی بازه زمانی از مارس ۲۰۰۹ تا مارس ۲۰۱۰ با رشد ۶/۶۷درصدی شاخص توانسته در رتبه ۱۲ قرار گیرد.

بورس «کلمبو» با رشد ۱۲۷درصدی در رتبه نخست جدول تغییرات شاخص و بورس «جزدک» (ژاپن) نیز با تغییر صفر‌درصدی، رتبه آخر جدول را به خود اختصاص داده است.

بازار همچنان در انتها ارزش دارد

اما در شرایطی که رشد ارزش معاملات جایگاه دومی و رشد شاخص جایگاهی دوازدهمی را برای بورس تهران به ارمغان آورده، وضعیت رتبه‌بندی ۴ متغیر بعدی چندان جالب نیست. نگاهی به آخرین آمارهای فدراسیون جهانی بورس‌ها حاکی از رشد ۴۷‌درصدی ارزش بازار بورس تهران طی دوره سه ماهه اول سال ۲۰۱۰ میلادی است.

بررسی این متغیر که با عنوان (Market Capitalization) معرفی شده، رتبه بورس تهران از لحاظ رشد این متغیر در رده ۴۱‌ از بین ۵۴‌بورس عضو است. ارزش نهایی بورس تهران در پایان سه ماهه اول ۲۰۱۰ به ۶۸‌میلیارد‌دلار بالغ شده است.

رتبه‌های نخست جدول بیشترین‌درصد رشد ارزش بازار در این مدت متعلق به بورس‌های «اندونزی» با ۱۴۸‌درصد، «سوئیس» با ۱۳۴‌درصد و «بورس ملی هند»« با ۷/۱۳۳درصد است. بورس «امان» هم با منفی ۶‌درصد رشد به عنوان تنها بورسی که رشد منفی داشته، در انتهای جدول رده‌بندی ارزش بازار قرار‌گرفته است.

وقتی سهام‌گردش ندارد

دیگر متغیر مورد بررسی فدراسیون جهانی از عملکرد بورس تهران مربوط به شاخصی به نام «درصد‌گردش سهام» یا (Share Turnover Velocity) است. این متغیر به صورت تجمعی سه ماهه اول از سوی فدراسیون ارائه نشده و تنها‌درصد تغییر‌گردش سهام در ماه‌های مختلف عنوان شده است.

بر این اساس طی ماه مارس سال ۲۰۱۰ (فروردین ۸۹)، بورس تهران توانسته با‌گردش ۹‌درصدی سهام جایگاه ۴۷‌جدول رده بندی ۵۴ بورس عضو را از آن خود کند. این عدد برای ماه میلادی گذشته (فوریه۲۰۱۰)، معادل ۷/۱۹‌درصد بوده که با قیاس‌درصدی این دو ماه، شاهد کاهش‌درصد‌گردش سهام در بورس تهران هستیم.

بورس‌های «شنزن» با ۳۴۵‌درصد، «نزدک» با ۳۳۸درصد و «استانبول» با ۱۷۳‌درصد در صدر فهرست برترین بورس‌ها از لحاظ رشد‌درصد‌گردش سهام هستند. انتهای این جدول هم در اختیار بورس «ژاپن» با صفردرصد‌گردش سهام (عملا بدون تغییر) است.

دفعات کاهش معامله سهام

«دفعات معامله سهام» یا (Number of Trades in Equity) متغیر چهارمی است که بورس تهران را در جداول فدراسیون جهانی مورد تحلیل قرار داده است.

بر اساس این متغیر، بورس تهران طی بازه یکساله از مارس ۲۰۰۹ تا مارس ۲۰۱۰ با ۴۸۲هزار دفعه معامله، در رده ۳۹ جدول رتبه‌بندی قرار‌گرفته است.

تعداد معامله سهام طی ماه مارس سال ۲۰۱۰، معادل ۱۶۴‌هزار دفعه بوده است. همچنین بورس‌های «یورنکست» با ۴۶۱میلیون و ۵۲۵هزار دفعه، «نزدک» با ۴۴۰میلیون و ۹۰۱هزار دفعه و در آخر «شانگهای» با ۳۹۱میلیون و ۱۵۷هزار دفعه در رده‌های اول تا سوم جدول بیشترین رشد دفعات معاملات از مارس ۲۰۰۹ تا مارس ۲۰۱۰ قرار دارند. از سوی دیگر بورس‌های «مالتا»، «لوگزامبورگ» و در نهایت «برمودا» نیز جزو آخرین‌های این جدول به شمار می‌آیند.

فقط ۳۶۴شرکت تا اطلاع ثانوی

آخرین شاخص مورد بررسی فدراسیون در مورد بورس تهران مربوط به «تعداد شرکت‌های فعال» یا (Number of listed Companies) است که بر اساس آن بورس تهران در جایگاه ۲۸ جدول قرار می‌گیرد. تعداد شرکت‌های فعال در بورس تهران تنها ۳۶۴‌شرکت است که هیچ شرکت خارجی در میان آنها حضور ندارد.

رتبه اول تعداد شرکت‌های فعال متعلق به بورس «بمبئی» با ۴۹۷۵‌شرکت است که در این بازار هم همانند بورس تهران، سهام هیچ شرکت خارجی مورد معامله قرار نمی‌گیرد. رتبه‌های دوم تا پنجم در این جدول به ترتیب متعلق به بورس‌های «کانادا» با ۳۷۲۴شرکت، «اسپانیا» با ۳۴۲۶شرکت، «نزدک» با ۲۸۲۳شرکت و در نهایت «لندن» با ۲۷۴۹‌شرکت است.

اما نکته جالب این جدول عدد صفر در مقابل تعداد شرکت‌های فعال در بورس‌های «جزدک» (ژاپن) و «برمودا» است. به بیان دیگر سهام هیچ شرکتی در این دو بورس مورد معامله قرار نمی‌گیرد. به نظر می‌رسد در این بازارها تنها اوراق قرضه، گواهی سپرده و... مورد دادوستد معامله‌گران قرار می‌گیرد.