عوامل موثر بر قیمت و بازدهی هر سهم را می‏توان به دو‌گروه تجزیه کرد؛ ‌گروه نخست مرتبط با تاثیری است که هر سهم از عوامل کلی اقتصاد می‏پذیرد و‌گروه دوم وابسته به متغیرهایی است که تنها به خود همان سهم مربوط است. برای سادگی، تمام عوامل انحصاری که تنها بر یک سهم موثر هستند را نیز در یک عامل خلاصه می‏کنیم. به این ترتیب می‏توان مدل معروف به مدل بازار را ساخت. مطابق این مدل، بازده هر سهم از دو عامل تشکیل می‌شود که یک جزء آن ناشی از بازار است که ضریب تاثیر‌پذیری سهم از بازار را بتا می‌نامند. جزء دیگر بازده هر سهم مربوط به خود سهم است که آلفا نامیده می‌شود. به بیان آماری، این مدل از رگرسیون بازده هر سهم بر شاخص بازار، حاصل می‌شود که عرض از مبدا رگرسیون آلفا و شیب رگرسیون نیز همان ضریب بتا است.

در این مدل از داده‌های تاریخی جهت محاسبه آلفا و بتا استفاده شده و بدیهی است ممکن است اتفاقات آتی متفاوت از روند گذشته سهم باشد. مطابق محاسبات این مدل، در طول یک سال گذشته، میانگین بازده سالانه بانک ملت ۴۱‌درصد، بتای آن ۲۶/۰ و میانگین بازده سالانه بورس در این مدت ۴۳‌درصد بوده است. بنابراین حدود ۱۱‌درصد (که از ضرب ۴۳‌درصد و ۲۶/۰ به‏دست می‌‌آید) از بازده این شرکت متاثر از بازار و آلفای آن برابر ۳۰‌درصد بوده است؛ یعنی به طور متوسط، ۳۰‌درصد از بازده این سهم مستقل از وضع کلی بازار و مختص خود شرکت و ۱۱‌درصد از بازدهی متاثر از وضع کلی بازار بوده است.

شرکت ساوآفرین

تحلیل فوق بیانگر دیدگاه نگارنده است و چاپ آن به منزله تایید روزنامه دنیای اقتصاد نیست.