شروین شهریاری *

پرسش از آقای امجد: تاثیر معامله بلوکی سهام خودروسازان بر روند قیمت سهام این شرکت‌ها در بورس را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

در خصوص واگذاری بلوک مدیریتی سهام خودرو‌سازان باید توجه داشت که این مساله به‌رغم مطرح شدن چند باره در محافل خبری، هنوز در هیات واگذاری تعیین تکلیف نشده است و با توجه به پیچیدگی و حساسیت واگذاری سهام مدیریتی شرکت‌های ایران خودرو و سایپا به نظر می‌رسد فراهم شدن مقدمات واگذاری در افق زمانی کوتاه‌مدت امکان‌پذیر نباشد. بدین ترتیب بررسی مساله مطرح شده توسط خواننده محترم در حال حاضر منوط به روشن شدن جزئیات واگذاری‌ها و قیمت گذاری سهام خودروسازان است.

اما به صورت یک قاعده عمومی ‌باید توجه داشت که خریداران سهام در معاملات عمده معمولا سرمایه‌گذارانی هستند که با دید استراتژیک اقدام به خرید می‌کنند و معمولا تحقق اهداف خود را در یک افق زمانی بلندمدت (بسیار طولانی تر از سرمایه‌گذاران خرد) دنبال می‌کنند. همچنین در معاملات عمده متناسب با حجم سهام عرضه شده، بحث «ارزش مدیریتی» مطرح می‌شود؛ بدین معنا که خریدار بلوک، یک یا چند کرسی هیات‌مدیره را تصاحب می‌کند و به این ترتیب در راهبری و تعیین استراتژی شرکت نقش اساسی ایفا می‌کند.

این مساله به خودی خود موجب می‌شود تا قیمت بلوک سهام مدیریتی از نرخ روز که معاملات خرد براساس آن صورت می‌گیرد، بیشتر باشد. در خصوص نوسانات قیمت سهم قبل و بعد از معاملات عمده نیز باید توجه داشت که معاملات خرد در برهه زمانی نزدیک به معامله عمده معمولا تحت تاثیر هیجانات و جو روانی قرار می‌گیرد و البته در برخی موارد دخالت طرفین معامله عمده در بازار سهم نیز بر ایجاد این نوسانات غیر منطقی بی‌تاثیر نیست. به هر حال باید در نظر داشت در اکثر موارد پس از فروکش کردن هیجانات کوتاه‌مدت، قیمت سهم به سمت ارزش ذاتی قبلی خود میل می‌کند و بدین ترتیب اثر نوسانات مقطعی پس از انجام معامله عمده خنثی می‌شود که این مساله طبیعتا کاهش قیمت سهم را در پی دارد. البته در رابطه با تعیین روند قیمت سهم در افق زمانی بلندمدت باید توجه داشت که قیمت معامله عمده بسته به استراتژی خریداران و نحوه مدیریت آنها بر شرکت می‌توانند ملاکی در جهت تعیین روند قیمت سهم در بازار باشد که در صورت افزایش سودآوری و پتانسیل شرکت، می‌تواند ارزش بازار سهم را در بلندمدت به سمت قیمت معامله عمده سوق دهد.

پرسش بدون ذکر نام از طریق پست الکترونیک: نقش سهامداران عمده در تعیین قیمت سهام تا چه حدتعیین‌کننده است؟

مساله مطرح شده توسط خواننده محترم از جمله مطالبی است که باید به صورت موردی بررسی شود و نمی‌توان یک حکم عمومی‌‌‌ در مورد آن صادر کرد. اما به صورت کلی، سهامداران عمده نمی‌‌‌توانند در بلندمدت باعث تغییر و دستکاری مصنوعی در قیمت سهام شوند و در صورتی که بدون در نظر گرفتن ارزش ذاتی به حمایت سهم مبادرت ورزند با عرضه سهام توسط سایر سرمایه‌‌‌گذاران مواجه می‌شوند. این مساله کاهش نقدشوندگی و میزان سهام شناور آزاد شرکت و در نهایت خروج سهم از کانون توجه معامله‌‌گران را در پی دارد. مصداق این رویه را در مورد سهام برخی شرکت‌‌ها اخیرا در بازار مشاهده کرده‌ایم.

از سوی دیگر، اگر عرضه سهام توسط سهامداران عمده در قیمت‌‌هایی به مراتب کمتر از ارزش ذاتی انجام شود، معمولا سرمایه‌‌‌گذاران، سهام ارزنده را خریداری می‌‌‌کنند اگر چه ممکن است عرضه سهامداران عمده باعث وقفه در روند رشد کوتاه‌مدت سهم شود. بدین ترتیب می‌‌‌توان گفت هر چند سهامداران عمده در روند حرکت و تغییرات قیمت سهام نقش دارند اما در بلندمدت آنچه جهت بازار را تعیین می‌‌‌کند و باعث تحرک در معاملات می‌‌‌شود، تلقی عموم سرمایه‌‌‌گذاران از ارزندگی یا عدم ارزندگی سهام شرکت‌‌ها خواهد بود.

Shahriary_sh@yahoo.com