گروه بورس- همایون دارابی: بازار دادوستد سهام در شرایطی امروز گام به سومین هفته کاری در آخرین ماه پاییز می‌گذارد که روند رو به کاهش قیمت‌ها همچنان ادامه داشته و معامله‌گران شاهد یک قوس نزولی دیگر در بازار سرمایه هستند.

در بازار سهام معامله‌گران که هفته پیش و پس از تعطیلی عید غدیر خم روند متعادلی را آغاز کرده بودند، در میانه هفته بار دیگر شاهد چرخش بازار به سوی نوسان سینوسی چند هفته اخیر بودند که همین امر اکثر نمادهای عمده بازار را به سوی رکود و کاهش قیمت کشاند.
در کنار الگوی حرکتی بازار، معامله‌گران با تحولات مهمی در حوزه‌های مرتبط با بازار سهام مواجه هستند.
در مسائل سیاسی بین‌المللی اگر چه تحول عملی خاصی رخ نداده است اما نگاه‌ها به سوی گروه 1+5 و موضع‌گیری مسکو و پکن معطوف است. در این شرایط اگر چه براساس خبرهای منتشره تا پایان سال جاری میلادی اتفاق خاصی در این حوزه مورد انتظار نیست، اما انتظار برای رخدادهای آتی مانع از حرکت‌های پر حجم معامله‌گران خواهد شد.در حوزه داخلی اما معامله‌گران در روز چهارشنبه شاهد تصویب کلیات لایحه توسعه ابزارها و نهادهای مالی بودند. لایحه‌ای که پس از قانون بازار اوراق بهادار مهمترین تحول قانونگذاری در عمر 4 دهه‌ای بازار سرمایه کشورمان محسوب می‌شود. برخی از کارشناسان در توصیف اهمیت این لایحه از آن به عنوان «موتوری جدید برای بازار» یاد می‌کنند. از دید این گروه قانون بازار اوراق بهادار به عنوان بدنه خودرو مطرح شده و لایحه ابزارها موتور این خودرو خواهد بود.
تصویب کلیات این لایحه که شش ماه قبل در مجلس یک فوریت آن تصویب شده بود با حضور دکتر صالح‌آبادی، رییس سازمان بورس و اوراق بهادار در مجلس و دفاع وی از این لایحه همراه بود که این امر نیز یکی مسائلی است که در سال‌های گذشته رخ نداده و نشان‌دهنده اهمیت بالایی است که بازار سرمایه کشور در حال کسب آن است.
لایحه توسعه ابزارها با فراهم آوردن زمینه ثبت صندوق‌های سرمایه‌گذاری، ارائه ابزارهای مالی نظیر صکوک و معافیت مالیاتی برای شرکت‌هایی که در بورس فلزات و بورس کالایی محصولات خود را عرضه می‌کنند، معافیت قابل ملاحظه مالیاتی پیش‌بینی کرده است. براساس یکی از مواد این لایحه معادل ده درصد از مالیات بردرآمد حاصل از فروش کالاهایی که در بورس‌های کالایی پذیرفته شده و به فروش می‌رسد و ده درصد از مالیات بردرآمد شرکت‌هایی که سهام آنها برای معامله در بورس‌های داخلی یا خارجی پذیرفته می‌شوند و پنج درصد از مالیات بردرآمد شرکت‌هایی که سهام آنها برای معامله در بازار خارج از بورس داخلی یا خارجی پذیرفته می‌شوند، از سال پذیرش تا سالی که از فهرست شرکت‌های پذیرفته شده در این بورس‌ها یا بازارها حذف نشده‌اند با تایید سازمان بخشوده می‌شود. شرکت‌هایی که سهام آنها برای معامله در بورس‌های داخلی یا خارجی یا بازارهای خارج از بورس داخلی یا خارجی پذیرفته شوند، در صورتی که در پایان دوره مالی به تایید سازمان حداقل بیست درصد سهام شناور آزاد داشته باشند، معادل دو برابر معافیت‌های فوق از بخشودگی مالیاتی برخوردار خواهند شد. در همین حال درج نام بازار فرابورس در این لایحه امکان معاملات مستقل و شمول معافیت‌های قانونی برای شرکت‌های مورد معامله در این بازار را فراهم می‌آورد.
با توجه به شروع بحث در مورد مواد این لایحه انتظار می‌رود بازار سرمایه از مواد این لایحه و بحث‌های نمایندگان در مورد آن متاثر شود. در کنار مباحث مربوط به لایحه ابزارها، دومین لایحه مورد توجه بازار، لایحه هدفمند کردن یارانه‌ها بار دیگر دستخوش ابهام جدید شده است. اظهار نظر شورای نگهبان در مورد وجود ابهامات در این لایحه و بازگرداندن آن به مجلس هر چند که نمی‌تواند از پشتیبانی حقوقی کافی برخوردار باشد اما در صورت ابرام مجلس و دولت بر سر نقطه نظرات خود می‌تواند این لایحه را راهی مجمع تشخیص مصلحت کند.
در کنار تحولات سیاسی در حوزه اقتصادی شرایط حاکم براقتصاد کشور در چنبره جو انتظار برای مشخص شدن برخی از ابهامات مهم از جمله طرح هدفمند کردن یارانه‌ها است. اعلام کاهش سهمیه بنزین خودروهای سواری در این میان را باید نمونه‌ای از تحولات در حوزه اقتصادی مرتبط با مساله یارانه‌ها دانست. در همین حال معامله‌گران روز چهارشنبه با گزارش بانک مرکزی در مورد حساب ذخیره ارزی مواجه شدند که برخی از نمایندگان این گزارش را به معنای نبود وجه قابل توجه در این حساب توصیف کرده‌اند.
در همین حال معامله‌گران در تحولات اقتصادی شاهد ادامه شرایط رقابتی میان بازار پول و سرمایه و همچنین تداوم شرایط جذاب در حوزه بازارهای کالایی و طلا بودند که این امر می‌تواند به گرایش بخشی از سرمایه عمومی به این سو منجر شود. در همین حال برخی نشانه‌ها از حرکت در بازار مستغلات حکایت دارد.
در حوزه جهانی اما آرامش نسبی به دلیل نزدیکی پایان سال میلادی حاکم است. در بازار جهانی فلزات ضعف تقاضا و تداوم رشد موجودی‌ها در انبارهای بورس فلزات لندن باعث کاهش قیمت مس به زیر 7 هزار دلار شده است. بهای مس در حد
۶ هزار و ۸۰۰ دلار و فلزات آلومینیوم، روی و سرب نیز به ترتیب در نرخ‌های ۲ هزار و ۱۶۳، ۲ هزار و ۲۶۵ و ۲ هزار و ۲۶۰ دلار در هر تن معامله شده‌اند. بهای بیلت نیز در جنوب شرق آسیا و مدیترانه به ترتیب ۴۹۵ و ۳۷۸ دلار در هر تن رقم خورده است. شاخص بالتیک نیز با تداوم افت به ۳ هزار و ۶۷۱ واحد رسیده است که نسبت به نقطه اوج ۴ هزار و ۶۴۰ واحدی چند هفته قبل افت شدیدی را نشان می‌دهد. بهای نفت نیز در حد ۷۰ دلار در هر بشکه قرار دارد.
در بازار چه خبر بود؟
بازار سهام روز چهارشنبه با کاهش ۵/۷۳ واحدی شاخص کل و افت ارزش معاملات به ۱/۱۳ میلیارد تومان شاهد روز ضعیفی بود که انتظار می‌رود این امر تا میانه روزهای هفته جاری (در صورت تبعیت از الگو نوسانی هفته‌های اخیر) ادامه پیدا کند. در این میان انتشار گزارش‌های پیش‌بینی سود شرکت‌های سنگ‌آهنی و فولادی و تاثیری که این نمادها در بازگشایی به روی شاخص و بازار خواهند داشت سبب می‌شود تا جو منفی بازار تا حدودی پایدارتر بماند.
در بازار سهام در گروه معدنی معامله‌گران پس از مدت‌ها انتظار، شاهد گزارش‌های پیش‌بینی شرکت‌های سنگ‌آهن چادرملو با 47 درصد و گل‌گهر با 25 درصد کاهش ناشی از توافق ماه گذشته شرکت‌های سنگ‌آهنی و فولادسازها بودند. در همین حال گزارش‌های منتشره از سوی شرکت‌های فولادی نیز در همین حال و احتساب برخی نرخ‌های متفاوت نسبت به توافق حاصله سبب شده است بازار در انتظار تعدیلی‌های مجدد برای سنگ‌آهنی‌ها باشد که همین امر امکان بازگشایی متعادل را از این نمادها می‌گیرد. در گروه فلزی فولاد مبارکه با افزایش 48 درصدی در سود هر سهم خود راهی تابلو خواهد شد تا با چالش بازار منفی مواجه شود. در همین حال فولاد خوزستان اما با کاهش دوباره سود، گزارش تحقق 6 ریال زیان را در شش ماهه اول امسال پیش روی معامله‌گران قرار داده است.در این گروه ابطال معامله بلوکی سال قبل فولاد خوزستان سبب خواهد شد این شرکت با چالش مجدد خصوصی‌سازی مواجه شود. در گروه فلزی نماد سپنتا یکی از آخرین صف‌های خرید بازار روز چهارشنبه شاهد عرضه‌هایی بود که صف خرید این نماد را از میان برد. شرکت سپنتا به دلیل میزان بالای دارایی‌ها و همچنین سود انباشته شرکت رشد قیمتی را در ماه‌های اخیر شاهد بوده است هر چند که این شرکت و سهامدار عمده آن برنامه مشخصی برای آینده شرکت ندارند. سپنتا یکی از آخرین شرکت‌های متعلق به بنیاد پانزده خرداد است. این بنیاد سال جاری مالکیت خود در سرمایه‌گذاری البرز را به ستاد اجرایی فرمان امام(ره) واگذار کرد. در گروه فلزی روز چهارشنبه نماد نورد لوله و قطعات فولادی پس از تعدیل منفی قابل ملاحظه از یک هزار و 780 ریال به یک هزار ریال بازگشایی شد که با 25 درصد افت قیمتی مواجه شد. در گروه تجهیزات مپنا در آستانه عرضه مجدد بلوک 20 درصدی لیست جدیدی از پروژه‌های خود را منتشر کرده است.در گروه تجهیزات نماد حفاری روز یکشنبه شاهد عرضه بلوک 20 درصدی خود خواهد بود، بلوکی که می‌تواند احتمالا 4 خریدار بالقوه را به سوی خود جلب کند. مهر، ساتا، قرارگاه خاتم (ص) و صندوق نفت 4 خریداری هستند که می‌توانند به صورت بالقوه در این معامله مطرح شوند اما باید تا روز یکشنبه به انتظار ماند و دید چه کسی برای این معامله وارد بازار خواهد شد؟ در گروه شرکت‌های سرمایه‌گذاری معامله‌گران شاهد اعلام مشارکت توسعه صنعتی و تجلی سامانه (هر دو از زیر مجموعه‌های مهر اقتصاد ایرانیان) در بانک دی هستند. گفته می‌شود این دو شرکت 26 درصد سهام بانک دی را به دست آورده‌اند که پس از خرید سهام بانک پارسیان، دومین مشارکت جدی این مجموعه در سهام بانک‌های خصوصی به شمار می‌رود. در گروه خودرویی صف خرید گسترش ایران خودرو نیز روز چهارشنبه در هم شکسته شد. در چند روز اخیر برخی منابع خبری از احتمال عدم فروش سهام بانک پارسیان توسط مجموعه ایران خودرو خبر داده‌اند. در همین حال برخی از کارشناسان فروش احتمالی سهام بانک پارسیان را زمینه‌ساز افت فوق‌العاده سود شرکت‌های زیر مجموعه ایران خودرو نظیر گسترش می‌دانند. در مجموع بازار روز چهارشنبه بازار ضعیفی بود که سبب شد تا در مجموع تغییری در شرایط هفتگی بازار نیز ایجاد نشود. بازار در کل هفته با افت 38 درصدی ارزش کل معاملات و افت کمتر از یک درصدی شمار خریداران در کل هفته مواجه شد. شاخص نیز در کل هفته 78 واحد عقب‌گرد را ثبت کرد.