شروین شهریاری
پرسش از آقای برگی: آثار هدفمند شدن یارانه‌ها بر وضعیت شرکت فولاد مبارکه را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

بررسی پرسش مطرح شده مستلزم در دست داشتن اطلاعات دقیق در خصوص میزان تغییر قیمت هر یک از حامل‌های انرژی در سال‌های آینده و نیز جزییات سیاست‌های حمایتی دولت به منظور جبران افزایش هزینه‌های صنایع است که با توجه به در جریان بودن جزییات بحث در مجلس هنوز نمی‌توان برآورد دقیقی در این خصوص ارائه داد. اما در اینجا یک برآورد اولیه را در راستای پرسش خواننده محترم ارائه می‌کنیم که البته با روشن شدن جزییات بیشتر قابل تعدیل خواهد بود.
هزینه انرژی مصرفی در فرآیند تولید محصولات در شرکت فولاد مبارکه (مشتمل بر برق و گاز) در سال گذشته حدود ۱۲۰‌میلیارد‌تومان بوده است که در بودجه سال جاری نیز هیچ گونه افزایشی در این سرفصل در نظر گرفته نشده است. صنایع فولادی هر مترمکعب گاز طبیعی را در حال حاضر به نرخ ۱۸۵ریال و هر کیلو وات برق مصرفی را ۲۰۰ریال خریداری می‌کنند‌. بر اساس مصوبه اخیر مجلس، نمایندگان مقرر کردند میانگین قیمت فروش گاز طبیعی در داخل کشور به گونه‌ای تعیین شود که به تدریج و تا پایان برنامه پنجم توسعه، معادل حداقل ۷۵‌درصد متوسط قیمت گاز طبیعی صادراتی پس از کسر هزینه‌های انتقال، مالیات و عوارض باشد.
البته در این مصوبه اولا مشخص نشده است که میزان افزایش قیمت گاز در هر سال چقدر خواهد بود و به نظر می‌رسد برنامه‌ریزی آن به عهده دولت گذاشته شده است. دوم اینکه عبارت «حداقل» در متن مصوبه هر چند کف قیمت گاز طبیعی در افق پنج ساله را تعیین می‌کند اما برای آن سقفی قائل نشده است که این مساله نیز بر ابهامات در تخمین رویدادهای آینده می‌افزاید. به هر حال اگر قیمت گاز صادراتی ایران به ترکیه را 20 سنت در هر مترمکعب (معادل تقریبی قیمت‌های کنونی) به طور ثابت فرض کنیم، آنگاه حداقل قیمت هر مترمکعب گاز طبیعی در داخل کشور 1500‌ریال خواهد بود که بیش از هشت برابر نرخ کنونی گاز مصرفی فولاد مبارکه است.
از سوی دیگر در خصوص برق؛ مفاد لایحه در نظر دارد تا قیمت را در افق پنج ساله به نرخ تمام شده برساند. این مساله به معنای افزایش قیمت برق به ۷۷۴‌ریال در هر کیلو وات ساعت است که معادل افزایش چهار برابری نسبت به نرخ‌های کنونی است. البته برای قیمت تمام شده برق، اخیرا معاون امور برق و انرژی وزارت نیرو، نرخ تمام شده ۹۶۰‌ریال در هر کیلووات را نیز ذکر کرده است. همچنین باید در نظر داشت که هنوز بررسی پیشنهاد نمایندگان در بخش حذف یارانه برق در مجلس ادامه دارد. با توجه به موارد فوق در جدول زیر یک برآورد اولیه از آثار حذف یارانه انرژی بر اساس مفاد لایحه فعلی بر هزینه تولید در فولاد مبارکه ارائه شده است (ارقام به‌میلیارد‌ریال):
در جدول فوق، نرخ خرید انرژی و سیالات واحد سبا با ضریب 4 برابر افزایش یافته است.
بدین ترتیب همانگونه که مشاهده می‌شود در صورت اجرای هدفمند کردن یارانه‌ها مطابق با الگوی فوق، هزینه انرژی در فولاد مبارکه از ۱۲۰‌میلیارد‌تومان کنونی (۷۶‌ریال به ازای هر سهم) به حدود ۶۵۱‌میلیارد‌تومان (۴۱۲‌ریال به ازای هر سهم) افزایش می‌یابد که به معنای رشد ۵۳۱‌میلیارد‌تومانی هزینه‌ها (۳۳۶‌ریال به ازای هر سهم) است. البته این برآورد شامل افزایش احتمالی هزینه در سایر بخش‌ها (به عنوان مثال حمل سنگ آهن) نمی‌شود. در ضمن با توجه به عدم تعیین برنامه مشخص در متن لایحه و مصوبات مجلس برای میزان افزایش سالانه قیمت‌ها مشخص نیست که رشد هزینه در هر سال چقدر خواهد بود. از سوی دیگر، با توجه به نامعلوم ماندن نحوه دقیق جبران افزایش هزینه‌های هر یک از صنایع توسط دولت در حال حاضر مشخص نیست که به عنوان مثال سهم فولاد مبارکه از سیاست‌های حمایتی و جبرانی آتی که به اجرا در می‌آید، چقدر خواهد بود.
با در نظر گرفتن جمیع موارد فوق می‌توان گفت که اجرای لایحه هدفمند کردن یارانه‌ها در کوتاه‌مدت باعث افزایش بهای تمام شده و کاهش سودآوری برخی صنایع می‌شود. این مساله با توجه به آثار تورمی اجرای این طرح، علاوه بر کاهش سودآوری، انتظار سرمایه گذاران از بازدهی سهام را افزایش می‌دهد و بدین ترتیب در کاهش P/E بازار سهام موثر است. بدین ترتیب توصیه می‌شود که اجرای طرح تحول اقتصادی در مورد صنایع با تدریج و برنامه‌ریزی مشخصی صورت پذیرد و در عین حال حفظ مزیت‌های نسبی کنونی صنایع کشور نیز با تدوین سیاست‌های حمایتی و جبرانی مد نظر مجریان قرار گیرد.
Shahriary_sh@yahoo.com