پرسش از خواننده‌ای از طریق تلفن: دلایل افت قیمت سهام سرمایه‌گذاری پتروشیمی وآینده این شرکت را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

پاسخ: سرمایه‌گذاری پتروشیمی از جمله سهام پر افت و خیز بورس تهران بوده است که دوران اوج آن به سال ۸۳ باز می‌گردد. در آن زمان، ارزش روز سهام این شرکت حتی قیمت ۱۰۰۰تومان را نیز درنوردید و به این ترتیب ارزش بازار شرکت به بیش از ۱۴۰۰میلیارد تومان رسید. این در حالی است که اکنون «وپترو» با ارزش بازاری در حدود ۱۷۰میلیارد تومان معامله می‌شود که به‌رغم عدم تغییرات مهم در پرتفولیوی سهام این شرکت، افت قیمتی قابل‌ملاحظه‌ای را تجربه کرده است.
عمده‌ترین دلیل رشد این سهام در سال 83 به سیاست‌های مدیریتی «وپترو» باز می‌گشت که با معاملات درون گروهی، سود غیرعملیاتی این مجموعه افزایش چشمگیری یافت و البته پس از اصلاح این روند با تغییر مدیریت مجموعه، زیان سنگینی بر سهامداران تحمیل گردید. هنوز هم در صورت‌های مالی آثار اقدامات مدیریت قبلی و پیچیدگی‌های سهم اقلیت و اکثریت و سهم خزانه و مالکیت تودرتوی زیرمجموعه‌ها و شرکت مادر در یکدیگر به چشم می‌خورد که تحلیل صحیح را از وضعیت شرکت دشوار می‌سازد، اما در ادامه براساس آخرین صورت‌های مالی حسابرسی شده نکاتی در مورد وضعیت بنیادی شرکت استخراج شده است:
۱ - از آنجا که «وپترو» یک شرکت سرمایه‌گذاری است، برای ارزشگذاری آن باید از روش برآورد خالص ارزش دارایی‌ها (NAV) استفاده کنیم. به این منظور حقوق صاحبان سهام شرکت در تاریخ ترازنامه را با ارزش بازار سرمایه‌گذاری‌های کوتاه‌مدت و بلندمدت جمع کرده و بهای تمام شده سرمایه‌گذاری‌ها را از آن کسر و حاصل را بر تعداد سهام شرکت تقسیم می‌کنیم. اجزای این محاسبه در جدول زیر نمایش داده شده است:

گفتنی است مبنای محاسبات فوق آخرین ترازنامه حسابرسی شده شرکت اصلی بوده و ارزش بازار سرمایه‌گذاری‌های خارج بورسی نیز برابر بهای تمام شده در نظر گرفته شده است.
۲ - در تاریخ ترازنامه ارزش بازار سرمایه‌گذاری‌های بلندمدت شرکت اصلی ۸۳میلیارد ریال (۴۶‌ریال به ازای هر سهم) کمتر از بهای تمام شده آنها بوده، لیکن روند کاهش ارزش بازار این سرمایه‌گذاری‌ها از نظر شرکت دائمی نبوده و از این بابت ذخیره‌ای در حساب‌ها اعمال نشده است. این وضعیت در ترازنامه گروه وضعیت نامساعدتری دارد. در این بخش بیش از ۳۱میلیارد تومان ذخیره کاهش ارزش مربوط به سرمایه‌گذاری‌های بلندمدت مورد نیاز است که بخش عمده آن مربوط به «وساخت» است (حدود ۲۰میلیارد تومان).
با توجه به روند بازار سهام طبقه بندی شده در سرفصل بلندمدت به نظر می‌رسد در آینده نزدیک، دائمی تلقی نمودن کاهش ارزش و اخذ ذخیره متناسب با آن در حساب‌های شرکت اجتناب‌ناپذیر خواهد بود.
۳ - عمده‌ترین سرمایه‌گذاری خارج بورسی شرکت مالکیت ۹۹درصدی شرکت سرمایه‌گذاری هامون کیش است که بهای تمام شده‌ای معادل ۷۰میلیارد تومان دارد. در مورد این شرکت ۲نکته قابل توجه است: اول اینکه «وپترو» مبلغ ۶/۴۵میلیارد تومان از این شرکت مطالبات دارد که چگونگی وصول این مبلغ مشخص نمی باشد. دوم وضعیت نامناسب پرتفولیوی سرمایه‌گذاری هامون کیش است، به طوری که ارزش سرمایه‌گذاری‌های شرکت در بخش بورسی بر اساس آخرین اطلاعات بیش از ۴۰میلیارد تومان کمتر از بهای تمام
شده است.
۴ - زیان انباشته تلفیقی شرکت در پایان سال مالی اخیر ۲/۲۰‌میلیارد تومان (۱۱۱ریال به ازای هرسهم) بوده است که البته شرکت با رعایت ماده ۹۰ قانون تجارت از ۱۴۱ریال سود شرکت اصلی، ۱۰درصد آن (۱۴ریال) را بین صاحبان سهام تقسیم کرد و به این ترتیب از تقسیم منافع موهوم جلوگیری شد. گفتنی است حدود نیمی از درآمد شرکت در سال گذشته مربوط به فروش سرمایه‌گذاری‌ها بوده است که طی واگذاری سهام پتروشیمی غدیر از «وپترو» به سرمایه‌گذاری تأمین اجتماعی (مالک عمده) تحقق یافته است. این در حالی است که بنا بر اظهارنظر حسابرس، تعهدات مربوط به تسهیلات مالی دریافتی این شرکت به خریدار انتقال نیافته است. با توجه به در پیش بودن معامله عمده و واگذاری سهام تأمین اجتماعی، روشن شدن این مساله دارای اهمیت می‌باشد. همچنین شرکت پیش‌بینی درآمد سال مالی جاری منتهی به خرداد ۸۷ را ۱۶۳‌ریال به ازای هر سهم اعلام نموده است که حدود نیمی از آن مربوط به فروش سرمایه‌گذاری‌ها می‌باشد که با توجه به ترکیب سهام پرتفولیوی شرکت تحقق آن دشوار می‌نماید.
5 - عمده سرمایه‌گذاری‌های «وپترو» در شرکت‌های خارج بورسی متمرکز است. بنا به اظهار نظر حسابرس، طبق شواهد موجود در مورد برخی از شرکت‌های مزبور تردید در تداوم فعالیت، استمرار زیان‌دهی و ضرورت اصلاح ساختار مالی وجود دارد. همچنین بررسی ترازنامه تلفیقی، نسبت مالکانه ضعیف و فزونی بدهی‌های جاری نسبت به دارایی‌های جاری را نشان می‌دهد و به نظر می‌رسد اتخاذ تصمیمات مقتضی جهت دست یابی به منابع مالی جدید به منظور انجام سرمایه‌گذاری‌های سودآور و تجدیدنظر در ترکیب سرمایه‌گذاری‌ها باید در اولویت برنامه‌های مدیریت قرار گیرد.
۶ - فردا شرکت سرمایه‌گذاری تامین اجتماعی ۷۵/۳۸‌درصد از سهام «وپترو» را به قیمت پایه هر سهم ۱۴۰‌تومان در بازار عرضه خواهد کرد که کل مبلغ این معامله به صورت نقد ۷/۹۸‌میلیارد تومان است. این معامله نقشی سرنوشت‌ساز در آینده سرمایه‌گذاری پتروشیمی خواهد داشت و در صورتی که مالکیت این شرکت به خارج از گروه تامین اجتماعی انتقال یابد، نقش مدیریت جدید که حداقل دو کرسی هیات‌مدیره را در اختیار خواهد داشت، در تعیین استراتژی این شرکت نقشی بسزا ایفا خواهد نمود. باید منتظر نتیجه معامله عمده و سیاست‌های جدید مدیریت در جهت اصلاح ساختار مالی و خروج احتمالی «وپترو» از وضعیت نامناسب فعلی باشیم.