پرسش و پاسخ - ۲۶ آبان ۸۶
*پرسش از خواننده‌ای از طریق تلفن: قیمت سهام‌تراکتور‌سازی ایران اخیرا تا P/E زیر ۳ نزول کرده است. تحلیلی از دلایل این افت شدید که در تاریخچه سهم بی‌سابقه بوده است، ارائه دهید؟
پاسخ: ضریب P/E یک نسبت آینده نگراست که به آن «ضریب عایدات آتی» نیز اطلاق می‌شود، بنابراین در خصوص سهام شرکت‌هایی که در بازار در یک دوره زمانی، P/E کاهنده دارند، علت امر را باید در امکان تحقق این عایدات آتی یعنی مخرج کسر (سود خالص هر سهم) جست‌وجو کرد.
*پرسش از خواننده‌ای از طریق تلفن: قیمت سهام‌تراکتور‌سازی ایران اخیرا تا P/E زیر ۳ نزول کرده است. تحلیلی از دلایل این افت شدید که در تاریخچه سهم بی‌سابقه بوده است، ارائه دهید؟
پاسخ: ضریب P/E یک نسبت آینده نگراست که به آن «ضریب عایدات آتی» نیز اطلاق می‌شود، بنابراین در خصوص سهام شرکت‌هایی که در بازار در یک دوره زمانی، P/E کاهنده دارند، علت امر را باید در امکان تحقق این عایدات آتی یعنی مخرج کسر (سود خالص هر سهم) جست‌وجو کرد.
تراکتورسازی ایران، یکی از شرکت‌های نسبتا پرقدمت در بازار سرمایه است که فعالیت خود را در سال ۸۶ با شرایط متفاوتی نسبت به سالیان قبل آغاز کرد. مهم‌ترین اتفاق در این راستا، خارج شدن محصولات شرکت از بهمن ماه ۱۳۸۵، از شمول نرخ‌گذاری دولتی بود. بدین نحو که تا پیش از آن تراکتورسازی، محصول خود را به قیمت مصوب سازمان حمایت از مصرف‌کنندگان (که رقمی در حدود بهای تمام شده تولید هر دستگاه تراکتور بود) به کشاورز تحویل می‌داد و در پایان سال با حاشیه سود ثابتی، مبلغی را تحت عنوان «مابه‌التفاوت قیمت فروش» از سازمان گسترش و نوسازی (مالک عمده) دریافت می‌کرد. دریافت این مابه‌التفاوت هم اغلب پیچیدگی‌های خاص خود را داشت؛ به طوری که مطالبات «تایرا» به صورت معمول با تاخیرهای قابل توجهی به‌تراکتورسازی پرداخت می‌شد. اما از بهمن ماه سال گذشته،تراکتور از شمول نرخ‌گذاری خارج و مقرر شد شرکت محصولات خود را در داخل با قیمت آزاد به کشاورز به فروش برساند. در عوض تسهیلات مالی به نحو مقتضی به صورت مستقیم به کشاورز پرداخت شود و بدین‌ترتیب بار تعهدات مالی از دوش «تایرا» برداشته شود. این مساله در نگاه اول نکته‌ای مثبت برای شرکت محسوب
می‌شود؛ اما در عمل پایین بودن قدرت خرید کشاورزان و وابستگی شدید تقاضای آنها به تسهیلات اعتباری بانک‌ها، موجب ایجاد محدودیت‌هایی در کفه تقاضا برای محصولات‌تراکتور می‌شود که آثار این مساله نیز کمابیش در صورت‌های مالی مشخص است که در ادامه به آن اشاره خواهد رفت.
همچنین شرکت با افزایش سرمایه‌ای بیش از 240درصد در آغاز سال‌جاری سرمایه خود را به 90میلیارد تومان رساند که از محل آن بخش عظیمی از تسهیلات دریافتی و بدهی‌های معوقه خود را تسویه کرد که آثار مثبت این مساله با افزایش نسبت مالکانه و کاهش هزینه‌های مالی در گزار‌های شرکت مشخص است که البته به مرور زمان آثار مثبت این اقدام بیشتر نمایان خواهد شد.
در بحث محصولات، شرکت در سال‌جاری تولید دو نوع محصول جدید تحت عنوان‌تراکتور ۲۹۹ و ۲۴۰ را مد نظر قرار داده و پیش‌بینی تولید ۸هزار دستگاه از این محصولات را کرده است. علاوه بر آن شرکت از سال‌های اخیر به فروش صادراتی توجه ویژه‌ای داشته است، به طوری که در پیش‌بینی سال‌جاری فروش بیش از ۱۰هزار دستگاه تراکتور به صورت صادراتی در برنامه شرکت گنجانده شده است.
حال به جدول زیر که آمار تولید و فروش محصولات چهارگانه‌تراکتور را در 3دوره مالی نشان می‌دهد، توجه کنید:
با توجه به جدول فوق چند نکته مهم قابل توجه است:
1 -بودجه شرکت در مورد اصلی‌ترین محصول (تراکتور285) واقع‌بینانه برآورد شده است و احتمالا دستیابی به آمار فروش امکان‌پذیر خواهد بود. گفتنی است در این بخش، شرکت تعدادی تراکتورهای ساخته شده و در جریان ساخت منتقل شده از سال قبل را به فروش رسانده است که همین موضوع باعث افزایش حاشیه سود 6ماهه نسبت به پیش‌بینی (20درصد در برابر 16درصد) و همچنین کاهش قابل ملاحظه موجودی مواد و کالا در‌ترازنامه شده که طبیعی است، انتظار تعدیل حاشیه سود در شش ماه دوم سال را در بودجه داشته باشیم.
علاوه بر آن عدم افزایش قیمت قابل توجه فروش هر دستگاه تراکتور نسبت به سال گذشته می‌تواند نشانه ناکافی بودن کشش بازار جهت افزایش قیمت محصولات (به ویژه در داخل) یا عدم تحقق صادرات در شش ماه نخست سال‌جاری باشد که مورد دوم محتمل‌تر است و البته این مساله با انتشار صورت‌های مالی حسابرسی شده ۶ ماهه شرکت روشن خواهد شد.
2 -در محصول تراکتور 399، پیش‌بینی تولید و فروش 7150 دستگاه به چشم می‌خورد که مطابق برنامه اعلام شده در مجمع، برنامه تولید این محصول در 7ماه پایانی سال‌جاری محقق خواهد شد، به طوری که هر ماه به طور متوسط 1000دستگاه از این‌تراکتور تولید و به نسبت 60درصد(داخلی) و 40درصد (صادرات) به فروش خواهد رسید. اما آمار منتشره از سوی سازمان گسترش در مورد تولید شرکت در ماه‌های شهریور(128دستگاه) و مهر (56دستگاه) حکایت از عقب بودن «تایرا» به نحو قابل ملاحظه‌ای از برنامه مصوب دارد که به نظر می‌رسد مشکل تأخیر در مورد خرید و ترخیص قطعات CKD منجر به کسری تولید شده است.
اگرچه شرکت وعده جبران این مساله را در ۶ ماه دوم داده است اما شواهد قابل اتکایی در این زمینه به چشم نمی‌خورد. همچنین به طور کلی رشد چشمگیر پیش‌بینی آمار صادرات از ۲۳۰۰ به بیش از ۱۰هزار دستگاه در سال‌جاری به دشواری امکان تحقق خواهد داشت. گفتنی است در بخش تراکتور ۳۹۹ به تنهایی شرکت با بیش از ۵۰۰درصد پیش‌بینی رشد فروش صادراتی در سال‌جاری روبه‌رو است که از همین محل افزایش (حدود ۶۰درصدی) قیمت فروش تراکتور ۳۹۹ نیز نسبت به سال گذشته پیش‌بینی شده است که تحقق این امر نیز مطابق شواهد کنونی مبهم است.
3 -در بخش محصولات جدید (تراکتورهای 240و 299) عمده برنامه تولید شرکت (8000 دستگاه) برای 6ماه دوم سال‌جاری در نظر گرفته شده است که البته آمار تولید منتشره برای مهر ماه، عقب بودن شرکت از برنامه تولید این محصولات را گوشزد می‌کند که برای بررسی دقیق‌تر امکان تحقق تولید و فروش این دو نوع محصول باید به انتظار انتشار گزارش‌های 9ماهه «تایرا » بود. در مجموع با توجه به جمیع مطالب فوق به نظر می‌رسد در کنار نکات مثبتی نظیر افزایش سرمایه و کاهش هزینه‌های مالی و آزادسازی قیمت‌های فروش، شرکت با مشکلاتی نظیر کاهش کشش و قدرت بازار جهت خرید محصولات (به جهت عدم حمایت مناسب و منظم دولت در ارائه تسهیلات به کشاورزان)، حذف تعرفه گمرکی واردات تراکتور، مشکلات تولید و نیز رشد قابل ملاحظه بهای مواد اولیه که بیش از 80درصد از‌ترکیب بهای تمام شده را تشکیل می‌دهد، مواجه است که این مسائل در کنار یکدیگر امکان تحقق سود 550ریالی به ازای هر سهم را برای سال‌جاری، مطابق مفروضات این تحلیل، دشوار می‌سازد.
shahriary-sh@yahoo.com
ارسال نظر