شروین شهریاری
بخش پایانی
* پرسش از خانم توکل: وضعیت آینده سهام شرکت‌های بورسی در صنایع مختلف را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

در مطالب دو روز گذشته در‌خصوص چشم‌انداز وضعیت موجود در برخی صنایع نکاتی مطرح شد. در ادامه، وضعیت چند گروه دیگر به طور کلی و مختصر بررسی شده است:
گروه تولید‌کنندگان محصولات شوینده: قیمت میانگین مواد اولیه مصرفی در این صنعت در چند ماه اخیر با افت قابل‌ملاحظه‌ای مواجه شده که این کاهش در مورد دو ماده اولیه اصلی کارخانجات تولیدکننده انواع پودر (LAB و STTP) مشهودتر است. این مساله به تدریج باعث کاهش بهای تمام شده کالای تولیدی در شرکت‌های مرتبط خواهد شد. باید توجه داشت تا اوایل سال جاری، فروش یارانه‌ای انواع محصولات شوینده مشکلات متعددی برای شرکت‌های این صنعت ایجاد کرده بود. این درحالی است که در شرایط فعلی بنا بر تصمیم دولت، یارانه پرداختی حذف و فروش محصولات در بازار به صورت آزاد انجام می‌شود که این مساله می‌تواند وضعیت نقدینگی شرکت‌ها را با بهبود قابل‌ملاحظه‌ای مواجه کند. البته شرکت‌های این صنعت در حال حاضر با دو چالش عمده نیز مواجه هستند: نخست اینکه به‌رغم کاهش شدید قیمت مواد اولیه، کماکان نظارت دولتی بر قیمت محصولات این شرکت‌ها اعمال می‌شود که از مصادیق آن می‌توان به کاهش 100تومانی قیمت پودر در آذر ماه در راستای سیاست‌های جدید سازمان حمایت از مصرف‌کنندگان اشاره کرد. البته یک برآورد اولیه نشان می‌دهد که شتاب کاهش قیمت مواد اولیه بیشتر از افت قیمت محصولات بوده است. مساله دوم به میزان فروش شرکت‌ها باز می‌گردد. بنابر اعلام مدیران یکی از شرکت‌های تولید‌کننده (بین‌الملل محصولات پارس) در مجمع اخیر، مصرف‌کنندگان در اوایل سال جاری و به هنگام افزایش ناگهانی قیمت، اقدام به خرید و انباشت محصولات شوینده نموده اند که این مساله در شرایط فعلی منجر به کاهش تقاضا در بازار تولیدات شرکت‌ها شده است. این اتفاق احتمالا بر کاهش حجم فروش محصولات شرکت‌های این صنعت در کوتاه مدت موثر خواهد بود.
مخابرات: سهام شرکت‌های مخابراتی معمولا در بورس‌های جهان به عنوان گزینه‌های مطمئن شناخته می‌شود، زیرا ترکیب درآمدهای شرکت‌های مخابراتی تاثیر کمتری از شرایط اقتصادی می‌پذیرد. در مورد شرکت مخابرات ایران شواهد موجود در صورت‌های مالی نشان می‌دهد که «اخابر» در عملیات جاری خود (به ویژه در تصدی‌گری‌ها، پرداخت به دولت، پرداخت‌های پرسنلی و ...) تحت سیطره قوانین دولتی است که از این رهگذر هزینه‌های گوناگونی بر شرکت تحمیل می‌شود و برخی فرصت‌های کسب درآمد (نظیر استفاده از منابع) نیز عملا از شرکت سلب شده است. بدین ترتیب به نظر می‌رسد کاهش هزینه‌ها و رشد وضعیت سودآوری آتی در «اخابر» منوط به تحقق خصوصی‌سازی شرکت باشد.
البته مساله خصوصی سازی احتمالا منجر به بروز شایعات و تحرکات زیادی در بازار سهام این شرکت (تا قبل از تحقق خصوصی سازی) خواهد شد که سرمایه‌گذاران باید فارغ از تحولات کوتاه مدت، تصمیمات خود را بر مبنای واقعیات موجود در خصوص وضعیت اقتصادی شرکت اتخاذ کنند.گروه خودرو: در خصوص تحولات این گروه پیشتر در همین ستون بحث شده است. (رجوع کنید به مطلب سه شنبه 15 بهمن 87). در تحولات فعلی مربوط با این صنعت، بحث رکود بازار خودرو و کاهش قیمت مواد اولیه تعیین‌کننده هستند. به نظر می‌رسد در صورت عدم کاهش حجم و قیمت فروش خودروسازان (که خود فرضیه‌ای خوش بینانه تلقی می‌شود)، کاهش قیمت مواد اولیه تاثیرات خود را بر افزایش سودآوری این شرکت‌ها در سال آینده آشکار نماید .گروه ساختمان: مطالعه صورت‌های مالی شرکت‌های ساختمانی بورس تهران نشان می‌دهد که در حال حاضر قیمت سهام این گروه به نحو معناداری کمتر از خالص ارزش دارائیها (NAV) است. علت عمده عدم اقبال بازار به سهام این گروه را می‌توان به نارسایی در چرخه سودآوری این شرکت‌ها مرتبط دانست به نحوی که افزایش سودآوری همگام با رشد ارزش روز داراییها نبوده است. منشا این مساله را باید در رکود تورمی موجود در بازار مسکن جست‌وجو کرد. در حقیقت رشد چشمگیر قیمت مسکن موجب کاهش قدرت خرید مشتریان شده و این رویه به نوبه خود، فروش دارایی‌ها و تسریع چرخه فعالیت شرکت‌های ساختمانی (تولید و فروش مستغلات) را در شرایط کنونی دچار وقفه و افت کرده است. همچنین با توجه به رشد قیمت مسکن، تعریف و تکمیل پروژه‌های جدید نیازمند سرمایه‌گذاری‌های عظیم است. به این ترتیب در حال حاضر اکثر شرکت‌های ساختمانی با مشکل تامین سرمایه در گردش مواجه شده اند و برای حفظ روند سودآوری، نیازمند نقدینگی و تامین مالی مناسب هستند. علاوه بر این، کاهش رشد نقدینگی در کشور و خروج بازار مسکن از چرخه رونق نیز بر وضعیت شرکت‌های صنعت ساختمان موثر بوده است. بدین ترتیب به نظر می‌رسد تغییر شرایط کنونی در سهام گروه ساختمان منوط به بهبود نسبی بازار مسکن و توجه سهامداران و مدیران به حل مشکلات نقدینگی این شرکت‌ها باشد.در پایان ذکر این نکته ضروری است که توضیحات فوق به صورت کلی ارائه شده و به معنای تعمیم موارد مطروحه به وضعیت هر یک از شرکت‌ها در صنایع مختلف نمی‌باشد.
Shahriary_sh@yahoo.com