شروین شهریاری
قسمت دوم
پرسش از خانم توکل: وضعیت آینده سهام شرکت‌های بورسی در صنایع مختلف را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

در مطلب روز گذشته در‌خصوص چشم‌انداز وضعیت موجود در برخی صنایع نکاتی مطرح شد. در ادامه، وضعیت چند گروه دیگر به طور کلی و مختصر بررسی شده است:
گروه بانکداری: به طور کلی بروز رکود اقتصادی از چند جهت بر فعالیت بانک‌ها موثر است. نخست این که فضای رکودی، خطر عدم بازپرداخت به موقع تعهدات توسط تسهیلات گیرندگان و متعاقب آن افزایش طبقات سررسید گذشته، معوق و مشکوک‌الوصول را در ترکیب تسهیلات اعطایی بانک‌ها افزایش می‌دهد. از سوی دیگر، کاهش قیمت نفت و اجرای سیاست‌های انقباضی باعث شده تا در حال حاضر رشد نقدینگی در کشور به سمت توقف میل کند. تداوم این روند در میان مدت به معنای محدود شدن فعالیت بانک‌ها در حیطه منابع کنونی خواهد بود که این مساله می‌تواند به معنای عدم رشد سودآوری آتی بانک‌ها باشد. شرایط موجود باعث شده که بانک‌ها با استفاده از روش‌هایی نظیر انتشار گواهی سپرده اقدام به تشویق سرمایه گذاران به منظور جذب منابع نمایند که استفاده از این روش با توجه به نرخ 19درصدی، هزینه تمام شده پول برای بانک‌ها را افزایش می‌دهد. این در شرایطی است که در وضعیت رکود اقتصادی، کسب بازدهی مطمئن از محل اعطای تسهیلات با استفاده از منابع گران قیمت آسان نخواهد بود. البته از منظر عوامل مثبت، اجرای طرح تحول اقتصادی (که احتمالا منجر به افزایش نقدینگی خواهد شد) و نیز آغاز خصوصی‌سازی بانک‌های دولتی می‌تواند زمینه‌ساز تحرک سهام بانک‌های خصوصی باشد.
گروه سیمان: آزادسازی صادرات سیمان مهم‌ترین تحول اخیر مرتبط با این صنعت بود که آثار مشخصی بر بازار سهام سیمانی نداشته است. در این رابطه چالش‌هایی نظیر بازاریابی، الزام به صدور محصولات به صورت پاکتی، کاهش نرخ سیمان در بازارهای صادراتی و ظرفیت محدود این بازارها برای جذب سیمان پیش روی کارخانجات مرزی کشور است. از سوی دیگر با آغاز فصل زمستان، کاهش تقاضای سیمان در بازار داخلی ابعاد تازه‌ای به خود گرفته و نگرانی‌هایی را با توجه به احتمال تداوم وضع موجود در‌خصوص کاهش حجم تولید کارخانجات سیمان در سال آینده ایجاد کرده است.
گروه پتروشیمی: برآورد اولیه از وضعیت آتی دو شرکت پتروشیمی فن آوران و پتروشیمی خارک نشان می‌دهد که سودآوری این شرکت‌ها در سال آینده در صورت تداوم نرخ‌های کنونی محصولات به کمتر از نصف عملکرد سال جاری کاهش خواهد یافت.
(محاسبات مربوطه پیشتر در همین ستون ارائه شده است.) بنابراین واکنش کنونی بازار در‌خصوص افت P/E سهام مزبور یک عکس‌العمل منطقی تلقی می‌شود. با توجه به ثبات حجم تولیدات و بهای تمام شده، وضعیت سهام گروه پتروشیمی به تغییرات قیمت‌های جهانی وابسته خواهد بود. البته رکود موجود، عرصه را برای پیش‌بینی‌های خوشبینانه در‌خصوص امکان بروز تحولات مثبت در کوتاه مدت تنگ کرده است. یکی دیگر از ریسک‌های موجود در‌خصوص شرکت‌های این صنعت با توجه به ترکیب صادراتی محصولات به نوسانات نرخ ارز مربوط می‌شود. به این ترتیب اگر تحولات اقتصادی کشور در آینده به هر دلیلی منجر به تضعیف ریال شود، این تحول بر افزایش سودآوری شرکت‌های این صنعت تاثیرات مهمی بر جای خواهد گذاشت.
گروه دارویی: قیمت نهاده‌‌های تولید دارو از جمله مواد اولیه و بسته‌بندی اخیرا با کاهش مواجه شده که این روند متاثر از افت بهای نفت و نرخهای جهانی است. این رویه طبیعتا با توجه به کاهش بهای تمام شده تولیدات، حاشیه سود این شرکت‌ها را در معرض افزایش قرار داده و به این ترتیب تاثیر مقاومت‌های موجود از سوی وزارت بهداشت در‌خصوص عدم افزایش نرخ دارو را تا حدود زیادی خنثی کرده است.
این مساله در کنار بازار مصرف نسبتا مطمئن برای محصولات این صنعت، سهام دارویی را در شرایط فعلی در گروه سهام کم ریسک و Defensive قرار داده است.
البته باید در نظر داشت این شرکت‌ها به علت موانع ایجاد شده در شبکه بانکی و مراودات بین‌‌المللی، با مشکلاتی در زمینه تامین اعتبار و حذف یا کاهش قابل‌توجه دوره خرید‌های مدت‌دار از تامین‌کنندگان خارجی مواد اولیه مواجه شده‌اند. نقدی شدن خرید مواد اولیه، فشار زیادی را بر سرمایه در گردش و وضعیت نقدینگی شرکت‌ها وارد می‌سازد که ضرورت تزریق نقدینگی و توجه صاحبان سهام به این مساله را ایجاب می‌کند. سرمایه‌گذاری‌ها: شرکت‌های سرمایه‌گذاری در افق میان مدت با دو مشکل عمده رو به رو هستند: نخست کاهش ارزش سبد سرمایه‌گذاری‌ها؛ که با توجه به افت شدید بازار، سرمایه‌گذاری‌های انجام شده را با زیان عمده‌ای مواجه کرده است و مجددا مساله اخذ ذخیره کاهش در صورت سودوزیان را ایجاد نموده است. دوم کاهش درآمد حاصل از فروش سرمایه‌گذاری‌ها؛ که با توجه به کشش محدود بازار و افت نرخ سهام عملا یکی از منابع اصلی درآمد شرکت‌های این صنعت را محدود کرده است. بنابراین انتظار تغییر در وضعیت کنونی سهام سرمایه‌گذاری‌ها منوط به بهبود وضعیت کلی بازار سرمایه خواهد بود.
در پایان ذکر این نکته ضروری است که توضیحات فوق به صورت کلی ارائه شده و به معنای تعمیم موارد مطروحه به وضعیت هر یک از شرکت‌ها در صنایع مختلف نمی‌باشد.
Shahriary_sh@yahoo.com