بازدهی بازار سهام منفی شد!

دلایل افت بازار از نگاه کارشناسان

دنیای اقتصاد- در حالی که کمتر از یک ماه از چهاررقمی شدن شاخص کل بورس تهران می‌گذرد، روز گذشته مرز روانی ۹هزار واحدی آن نیز شکسته شد و معامله‌گران، شاخص ۸ هزار واحدی را در تالار شیشه‌ای تجربه کردند. بازدهی بورس تهران منفی شد

خزان ۸هزار واحدی شاخص

گروه بورس- علیرضا باغانی: در حالی که کمتر از یک ماه از ۴رقمی شدن شاخص کل بورس تهران می‌گذرد، روز گذشته مرز روانی ۹هزار واحدی آن نیز شکسته شد و معامله‌گران، شاخص ۸هزار واحدی را در تالار شیشه‌ای تجربه کردند.

شاخص کل بورس در بیست و پنجم آبان ماه گذشته، ۴رقمی شده بود و در مدت کمتر از یک ماه در روز بیست و سوم آذر ماه به زیر عدد ۸هزار واحد سقوط کرد، اتفاقی که پیش‌بینی آن با توجه به وضعیت بازار از مدت‌ها قبل کار چندان سختی نبود.

همزمان با افت شاخص به سطح ۸۹۷۳ واحد، بازدهی بورس نیز بیشترین میزان افت خود را تجربه کرد و از ۳۶درصد به منفی یک دهم درصد رسید.

منفی شدن بازدهی بورس اتفاق نادری است که در مواقعی رخ می‌دهد که رکود طولانی مدت در معاملات بازار سرمایه به وجود می‌آید که با توجه به وضعیت بازار به ویژه نمادهای شاخص ساز، چنین اتفاقی برای بازدهی و شاخص بورس عجیب نیست.

این در حالی است که طی دهه ۸۰ شمسی، بورس تهران تنها در سال ۸۴ دارای بازدهی منفی بوده و در مابقی سال‌ها سهامداران را با بازدهی مثبت بدرقه کرده است.

کاهش قیمت سهام در بازار سرمایه در سطحی است که بهای هر سهم چادرملو ظرف ۴۵ روز گذشته یعنی پس از بازگشایی آن، ۴۰درصد کاهش یافته است و گل‌گهر نیز با شرایطی مشابه به چادرملو مواجه است که دلیل این افت قابل توجه قیمت در دوقلوهای سنگ‌آهنی، مشمول شدن این نمادها د در گره معاملاتی است. گرهی که نه تنها نقدشوندگی سهام را در بازار کنونی افزایش نداده، بلکه به شکست کف قیمتی بسیاری از نمادهای معاملاتی منجر شده است و تعادلی هم در قیمت سهام به وجود نیامده به طوری که دو نماد مزبور به‌رغم این کاهش قیمت قابل توجه با صف‌های فروش سنگین مواجه هستند. چادرملو در بازار روز گذشته بالغ بر ۵/۶میلیون سهم در صف فروش داشت و ۴میلیون سهم گل‌گهر هم در صف فروش قرار داشت.

در کنار دوقلوهای سنگ‌آهنی، می‌توان به افت قابل توجه قیمت سهام مس ایران نیز اشاره کرد.

این نماد معاملاتی در شرایطی روی قیمت ۳۶۵ تومان صف فروش دارد که قیمت عرضه اولیه آن ۳۷۰تومان بود.

در میان شرکت‌های اصل چهل‌چهاری، پالایشگاه اصفهان نیز به لطف گره معاملاتی قیمت ۴۰۰ تومانی را در بازار همراه با صف فروش تجربه می‌کند، در حالی که قیمت عرضه اولیه آن ۵۸۰ تومان بوده است.

از طرفی دیگر نماد پتروشیمی فن‌آوران که هم‌اکنون برای تعدیل منفی پیش‌بینی سود متوقف شده، قبل از توقف نماد، ۴۰۰ تومان قیمت خورد، این در حالی است که با قیمت ۶۷۵ تومان در بازار عرضه شده بود.

نماد کشتیرانی جمهوری اسلامی هم که روزگاری در تالار شیشه‌ای با صف‌های خرید سنگین مواجه بود و معامله‌گران از عرضه اولیه محدود آن گلایه می‌کردند، هم‌اکنون در قیمت ۲۶۵تومان با صف فروش ۲میلیون سهمی روبه‌رو است، در شرایطی که تفاوتی با قیمت عرضه اولیه خود که ۲۵۰تومان بود، ندارد.

در بین شرکت‌های تاثیرگذار بر شاخص، فولاد مبارکه اصفهان یکی از اساسی‌ترین نقش‌ها را ایفا می‌کند.

این نماد روزگذشته از مجموع ارزش معاملات ۶/۶میلیارد ریالی، ۷۰درصد از آن یعنی معادل ۶/۴میلیارد ریال را به خود اختصاص داده بود، اما فولاد پس از معامله ۲۳میلیون سهمی باز هم با صف فروش ۲/۱میلیون سهمی مواجه شد و در صورتی که امروز نیز مبارکه با صف فروش روبه رو باشد و با احتساب دامنه نوسان منفی ۳درصدی، قیمت هر سهم این نماد به ۱۸۹تومان یعنی ۱۰ ریال پایین‌تر از عرضه اولیه می‌رسد. در میان غیراصل چهل و چهاری‌ها نیز افت قابل توجه قیمت سهام مپنا خودنمایی می‌کند.

این نماد گرچه با توجه به شایعه‌های غیررسمی مبنی بر افزایش سودآوری با صف خرید مواجه است، ولی قیمت آن از ۱۳۵تومان عرضه اولیه به ۱۰۵تومان رسیده است.

گرچه بسیاری از این شرکت‌ها در مجامع خود سودهای نقدی مناسبی را تقسیم کرده‌اند، اما با احتساب تقسیم سود نقدی شرکت‌ها هم، افت قیمت سهام آنها کم‌سابقه بوده است.

تمام این اتفاق‌ها که بخش عمده‌ای از آن مربوط به بزرگان بازار است، موجب شد تا شاخص بورس با یک هزار و ۱۰۹واحد افت نسبت به ابتدای سال‌جاری به رقم ۸هزار و ۹۷۳ برسد.

شاخص بورس پیش از این در پایان مهرماه سال ۸۲ به زیر ۸هزار واحد رسیده بود، در آن زمان ارزش بازار ۲۳هزار میلیارد تومان بود، در شرایطی که اکنون ارزش بازار سرمایه کمتر از ۵۰هزار میلیارد تومان برآورد می‌شود.

در این شرایط برخی از تحلیلگران و فعالان بازار از شاخص ۶هزار واحدی سخن می‌گویند و سقوط شاخص را به سطح ذکر شده قریب‌الوقوع می‌دانند، ولی به نظر می‌رسد شاخص در نهایت با ۴۰۰ تا ۵۰۰ واحد دیگر افت به تعادل نسبی دست پیدا کند که در صورت تداوم وضعیت جهانی نباید انتظار رشد شاخص را داشت و احتمالا شاخص در محدوده ۸هزار باقی می‌ماند، چرا که در‌حال‌حاضر اگر نمادهای معاملاتی کف قیمتی را تجربه کنند، افت بیش از حد بهای سهام در بورس، اساسا توجیهی نداشته و مطابقتی با وضعیت واقعی شرکت‌ها ندارد.

به لحاظ بنیادی نیز نمی‌توان افت بیش از حد کنونی را برای قیمت سهام در بازار متصور بود، چرا که با توجه به پیش‌بینی‌های سود سال جاری و سال آینده شرکت‌ها، نباید به شاخص زیر ۸ هزار واحدی فکر کرد، اما رکود معاملاتی همچنان باقی خواهد ماند.

عکس: حمید جانی‌پور