تاثیر ناپایدار «اوباما»

گروه بورس- همایون دارابی: بازار دادوستد سهام امروز (شنبه) در شرایطی فعالیت خود را آغاز می‌کند که پس از اعلام نتایج انتخابات ریاست جمهوری ایالات متحده و تاثیر اولیه آن بر بازارهای جهانی، روند قیمتی بار دیگر به سوی جریان غالب هفته گذشته چرخیده است.

در بازار سهام معامله‌گران بورس تهران همراه با بورس‌های جهانی روز چهارشنبه استقبال مناسبی از تغییر در کاخ سفید به نمایش گذاشتند. پس از ۸ سال سیاست محافظه‌کاری ایالات متحده در صحنه بین‌الملل، شعار «تغییر» توانست بر سیاست‌هایی که دو جنگ را به همراه داشته است، غلبه کند تا بازارهای جهانی حداقل برای کوتاه‌مدت متاثر از این پدیده شوند، هر چند که ماهیت بحران اقتصادی در اقتصادهای جهانی عمیق‌تر از آن بوده است که تنها با این تغییر بهبود یابد.

از این رو تاثیر حضور اوباما چندان به طول نینجامیده و با توجه به اینکه حداقل ۲ ماه تا تغییر واقعی در کاخ سفید نیز باقی مانده است، معامله‌گران دوباره به مسائل اقتصادی توجه می‌کنند که بحث عمده آن رکود اقتصادی و کاهش تقاضا است. با توجه به این شرایط معامله‌گران در پایان هفته گذشته (روزهای پنج‌شنبه و جمعه) افت مجدد شاخص‌های بورس‌های جهانی و افت بهای مواد و محصولات خام از جمله نفت و فلزات را شاهد بودند. بهای نفت برنت همچنان در مرز قیمت ۶۰دلار در هر بشکه در حال نوسان است و بهای فلز مس به کمتر از ۴هزار دلار، آلومینیوم به کمتر از ۲هزار دلار و روی و سرب نیز به ترتیب در مرز یک هزار و ۱۰۰دلار و یک‌هزار و ۴۷۰دلار

در نوسان بوده است. تنها بهای بیلت فولادی بورس فلزات لندن با افزایش نسبی در آخرین معاملات ثبت شده در بازارهای خاور دور و مدیترانه به ترتیب به ۲۹۰دلار و ۳۱۵دلار در هر تن رسیده است.

با توجه به چرخش روند بازار و افت مجدد بازارهای سهام، انتظار نمی‌رود بورس تهران نیز برای مدت طولانی متاثر از این شرایط باقی بماند، هر چند که تاثیرات پیروزی اوباما به ویژه برای بورس‌های منطقه بحران‌زده و در آستانه تنش خاورمیانه، می‌تواند با دور کردن شبح هرگونه اقدامات یک‌طرفه و غلبه دیپلماسی بر یک‌جانبه‌گرایی، بیشتر و پررنگ تر باشد. در بازار سهام روز چهارشنبه معامله‌گران با تاثیرپذیری از فضای انتخابات آمریکا، شاهد جمع‌آوری بخشی از صف‌های فروش و خرید در حد حجم مبنای برخی نمادها از جمله پتروشیمی خارک، فن‌آوران، سیمان فارس و خوزستان، غدیر، پالایشگاه اصفهان، شیشه و گاز، دارویی سبحان، ملی مس و فولاد خوزستان بودند؛ امری که به رشد حجم معاملات به میزان ۲۱میلیارد تومان منجر شد.

در صحنه سیاسی کشور نیز پیروزی اوباما در انتخابات ایالات متحده زمینه‌ساز تغییر در شرایط روابط بین تهران- واشنگتن می‌تواند قلمداد شود که این امر تاثیر مثبتی را می‌تواند داشته باشد. اوج چنین برداشتی، انتشار پیام تبریک بی‌سابقه رییس‌جمهوری کشورمان به اوباما است.

در صحنه اقتصادی معامله‌گران با دقت روند تغییرات در ساختار اقتصادی کشور متعاقب افت بهای نفت خام را دنبال می‌کنند. طرح بحث‌هایی در مورد مبنای محاسبه بهای نفت در حد ۷۰دلار در بودجه سال آینده و بحث‌های مربوط به کسری بودجه کنونی دولت و احتمال گسترش آن در ۶ ماه آینده نیز از اهمیت بالایی برخوردار است. در این فضا به نظر می‌رسد حذف برخی از یارانه‌ها از جمله در مورد بنزین بدون پرداخت نقدی نیز احتمال اجرا خواهد داشت.

در همین حال در صحنه اقتصاد کشور، بحث در مورد نحوه برخورد با بحران اقتصادی جهان نیز از اهمیت برخوردار است.

در حال حاضر برخی از کارشناسان، بحران در صحنه بین‌المللی را فرصتی برای جذب نقدینگی و سرمایه به سوی اقتصاد کشور و همچنین تولید ارزان‌تر بر مبنای مواد اولیه و ماشین‌آلات (که اینک ارزان شده است) توصیف می‌کنند. از سویی برخی دیگر از کارشناسان نیز خواهان حمایت دولت از صنایع داخلی به ویژه از طریق ابزارهایی نظیر تعرفه‌های وارداتی هستند. این تقابل اندیشه به ویژه در مورد صنایع فولاد هم‌اکنون به شدت قابل‌مشاهده است. صنایع فولاد کشور در حال حاضر با مشکل فروش شرکت‌های مادر و تولیدکننده شمش مواجه است و از سویی مصرف‌کنندگان شمش فولاد (در صنایع نوردی) خواهان واردات شمش ارزان برای تولید ارزان‌تر هستند. نوع تعامل دولت با چنین تقابل‌هایی می‌تواند برای کارشناسان بازار راهگشای نحوه برخورد با تبعات غیرمستقیم بحران جهانی باشد، هرچند که کارشناسان امیدوارند صرف‌نظر از نوع برخورد، شاهد واکنش به موقع مسوولان باشند؛ چراکه در غیر این صورت شرایط می‌تواند به طور کلی تاثیرات منفی را برای شرکت‌ها داشته باشد.

در صحنه بازار سرمایه همچنین معامله‌گران همچنان شاهد تشکیل صف‌های فروش برای برخی نمادهای معدنی هستند که در دو هفته گذشته بدون باز کردن دامنه نوسان آنها روی تابلو بازگشته‌اند. این صف‌های فروش موجب شده است تا به‌رغم افزایش انگیزه معامله‌گران، همچنان بازار با پتانسیل منفی مواجه شود.

در روز چهارشنبه ۱۰شرکت دارای بالاترین میزان تقاضا در بورس تهران شاهد ۱۰میلیارد تومان صف خرید معادل یک هزار و ۹۷۸دستور خرید بوده‌اند که در مقابل آن ۳/۷۸میلیارد تومان صف فروش در ۱۰نماد پر عرضه معادل ۷هزار و ۲۲۶ دستور فروش بوده‌اند. اختلاف ۸۳/۷ و ۶/۳برابری ارزش صف‌های فروش و شمار دستورهای فروش موجب شده است تا کارشناسان بازار همچنان بر تاثیرپذیری بازار از جو کلی معاملات و همچنین برخی اقدامات شتاب‌زده تاکید کنند. عدم اصلاح قیمتی سریع و تخلیه پتانسیل منفی بازار می‌تواند حرکت بازار را به صورت متناوب با تاثیرات منفی مواجه کند.

در بازار چه خبر بود؟

در بازار چهارشنبه معامله‌گران شاهد تاثیرپذیری معاملات از مسائل سیاسی به ویژه انتخابات ریاست‌جمهوری ایالات متحده بودند. در بازار چهارشنبه در گروه فلزی، فولاد مبارکه مجددا با عرضه‌های قابل ملاحظه مواجه بود.

این عرضه البته از سوی معامله‌گران مدافع مورد کنترل قرار گرفت. در حال حاضر با توجه به خرید بلوک‌های ۵درصدی توسط سرمایه‌گذاران عمده در نرخ ۳هزار و ۹۰۰ریال و با کسر ۵۰۰ریال سود نقدی این شرکت، این خریداران همچنان زیانی حدودا یک‌هزار ریالی را متحمل شده‌اند که همین امر تمایل سرمایه‌گذاران عمده برای خرید سهام جهت کاهش بهای تمام شده را در پی داشته است.

از سویی در گروه فولادی صف فروش فولاد خوزستان در شرایطی جمع‌آوری و به صف خرید ناپایداری منجر شد که شایعات حکایت از بروز مشکلاتی در معامله ۱۵/۳۰درصدی این شرکت دارد. همچنین در گروه فلزی نماد کالسیمین برای تعدیل EPS متوقف شد که گزارش این شرکت حاکی از افت سودآوری به دلیل افت بهای جهانی فلزات روی و سرب است. از سویی تهیه و تولید مواد معدنی نیز در هفته گذشته نوبت اول آگهی واگذاری امور پیمانکاری معدن انگوران را برای استخراج سالانه ۷میلیون تن ماده معدنی و باطله اعلام کرد که انتظار می‌رود با توجه به تحولات رخ داده، توسعه معادن روی بتواند در این مناقصه برنده شود. در‌حال‌حاضر با توجه به افت بهای جهانی سرب و روی، هدایت امور معدن انگوران البته سودآوری گذشته را ندارد که همین امر احتمالا شمار اندکی متقاضی را جذب این مناقصه خواهد کرد.

در گروه معدنی همچنین صحنه جهانی تولید سنگ‌آهن با خبر‌های نامناسبی مواجه است. پس از صرف‌نظر VALE (واله) برای افزایش بهای سنگ‌آهن در سال آینده، چانه‌زنی‌ها در مورد قراردادهای خرید سنگ‌آهن در آستانه فرا رسیدن سال جدید میلادی پررنگ شده است، به نظر می‌رسد دو غول سنگ‌آهن «ریو» و «بی‌اچ‌پی» (BHP و Rio)با کاهش ۱۰ تا ۱۵درصدی بهای فروش در سال آینده میلادی موافقت کنند.

در گروه بانکداری، معامله‌گران در شرایطی اقبال مجدد به گروه بانکداری را تجربه کردند که به نظر می‌رسد در کلیت حرکت بازار سرمایه، دو گروه‌بندی قابل بررسی است. در گروه اول صنایعی قرار دارند که از بحران جهانی آسیب ندیده یا این آسیب‌پذیری آنها بسیار اندک است. سهام گروه بانکی و لیزینگی، دارویی، ساختمانی، خودرویی و خدماتی (اعم از حمل‌و‌نقل و مخابراتی) و مصرف‌کنندگان فلزات در این گروه اول قرار دارند که به میزان کم تا زیاد می‌توانند از بحران به دور بمانند یا حتی با موقعیت بهتری نیز مواجه شوند.

گروه دوم صنایعی را در بر می‌گیرد که به لحاظ بحران جهانی آسیب‌پذیرند که گروه فلزی، معدنی و پتروشیمی در این بخش قرار می‌گیرند. از دیدگاه کارشناسان، سرمایه‌گذاری در گروه اول می‌تواند ریسک یا زیان بخش دوم را کاهش دهد.

در گروه بانکداری، حق تقدم‌های استفاده نشده بانک کارآفرین امروز (شنبه)، مجددا در قیمت ۲هزارو ۳۰۰ریال راهی تابلو خواهد شد. در گروه پتروشیمی، صف فروش فن‌آوران و بخشی از صف فروش پتروشیمی خارک در شرایطی روز چهارشنبه جمع‌آوری شدند که شنیده‌ها حکایت از افت شدید بهای متانول در بازار جنوب شرق آسیا و افت بهای گوگرد دارد. در صورت باقی‌ماندن قیمت‌های کنونی، افت شدید فروش در این گروه قابل رصد خواهد بود.

در گروه تصفیه نفت، کارشناسان بازار روند فروش و سودآوری دو تولیدکننده روغن خودرو بورسی را دنبال می‌کنند.

در گروه انبوه‌سازی، شرکت مهر اقتصاد ایرانیان روز چهارشنبه توانست با خرید ۵درصد سهام توس‌گستر، مالکیت خود در این شرکت را افزایش دهد. به نظر می‌رسد پس از سال‌ها عدم حضور سهامدار عمده در ساختار سهامداری توس‌گستر و شرکت فرهنگیان و مهر اقتصاد ایرانیان در حال تملک کامل این شرکت هستند.

در کنار مدیریت بانک مسکن که روز چهارشنبه خود را واگذار کرد، شرکت‌های بیمه‌ای به عنوان سهامدار چند درصدی این شرکت نیز در گذشته تمایل به واگذاری سهام خود را اعلام کرده بودند. در گروه کانی غیرفلزی، روند معاملات پرحجم در نماد کاشی اصفهان چهارشنبه نیز ادامه یافت.

به نظر می‌رسد این شرکت در حال تغییر کامل ترکیب سهامداران است. در گروه خودرویی، مباحث در مورد احتمال توقف تولید تندر نود (ال‌-‌۹۰) در صورت عدم افزایش نرخ این خودرو، موجب جلب توجه کارشناسان شده است. در این گروه کارشناسان منتظر تصمیم وزارت صنایع در برخورد با مساله افزایش نرخ خودرو هستند.

در مجموع بازار چهارشنبه بازاری مناسب با رویکردی مثبت به معاملات بود که البته به رشد شاخص منجر نشد تا در کل هفته شاخص کل ۸۸ واحد افت کند. با این افت شاخص تنها ۱۱۶واحد از ابتدای سال بالاتر است. از سویی در‌حال‌حاضر دو شاخص قیمت در بازار اول و شاخص صنعت به کمتر از میزان ابتدای خود در آغاز سال‌جاری رسیده‌اند که این امر موجب کاهش توقعات از عملکرد کلی بازار

در سال ۸۷ شده است.